Okei, eg føler meg utruleg late to the party her, men har de lest denne boka?! Gudnådemeg, altså. (Vel, eg las den ikkje. Eg høyrde den på lydbok, og gjett om eg kan anbefale det! Andrea Bræin Hovig har gjort ein fantastisk innlesarjobb.)

Anna Munch har du nok aldri høyrd om. Eller du har kanskje høyrd at ho var ein stalker, som forfulgte Knut Hamsun, plaga han, sendte anonyme brev til folk han kjende om kor grusom han var? Det du burde høyrd var kor utruleg fantastisk ho var som forfatter, kor moderne ho var som kvinne og kor urettferdig samtida og ettertida har behandla henne. Og det er dette Selma Lønning Aarø tek opp i denne biografiske romanen basert på ekte brev, dagboknotater og fleire biografiar.

Anna har ein underleg oppvekst med sine mange søsken på eit asyl, der faren er bestyrer. Ho lengter etter å kome seg vekk frå alt og alle, og gifter seg med søskenbarnet til Edvard Munch. Ekteskapet visner raskt når ho begynner å skrive og får utgitt bøker. Bøkene får fantastiske kritikker, men privatlivet rakner. På eit foredrag høyrer ho Hamsun snakke om litteratur og politikk, og sender han eit brev for å fortelle kor einig ho var og kor flott talen hans var. Hamsun svarer ved å dukke opp på døra dagen etter. Dei utvikler eit vennskap, og Anna føler seg knytta til han på eit nesten åndelig nivå. Samstundes er han ein av samtidas største forfattarar, og skremmer livet av henne. Etter kvart går Hamsun lei av vennskapen etter ei episode på eit hotell, og plutseleg snur samfunnet (og avisene, og politiet) seg mot Anna. Hamsun har anmeldt henne, og hevda at ho er mentalt ustabil.

Historia er fortalt frå Annas dotter, Signe, sitt syn. Fortellinga til Signe vert sett i gang når ho i 1945 kjem ut frå Grini etter krigens slutt, og ser nekrologen Hamsun har skrive om Hitler. Brått hugser ho barndommen sin, og denne mystiske mannen frå den, han som kanskje var skuld i foreldra si skilsmisse, hennar oppvekst utan ei mor og kanskje skuld i moras galskap og lidenskap.

Sjølv om dette er ein heilt annleis roman enn Lønning Aarø pleier å skrive (som Jeg kommer snart), dukker mykje av den same tematikken opp: forholdet mellom kvinner og menn. Eller kanskje meir mangelen på det? Hamsun påstår jo at det ikkje eksisterte noko slags forhold mellom dei to, medan Anna meinte at dei hadde ei samhørighet.

Eg kan absolutt anbefale denne boka! For eit språk, for ei historie, for ei innsikt vi får! Og ikkje minst kor mykje norsk litteraturhistorie som er skvist inn i denne relativt tynne boka. Det her burde absolutt vore pensum på innføringsfaga i litteraturvitenskap (and I should know). Om du er like treig som meg og ikkje har lest boka enno, gjer deg sjølv ei teneste; LES DEN.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2016

Fleire bøker av Selma Lønning Aarø finn du HER.