Vennskap

Sitat

«S.T.A.G.S.» av M. A. Bennett

Eg er ganske så opptatt av ungdomskrim om dagen (eg jobber i ungdomsavdelinga på Norli Strandgaten for tida), og prøver hardt å holde meg oppdatert. Og krim for ungdom er definitivt den nye greia, og les ein på engelsk opner mange dører seg. Ein eg kom over var denne frå 2017, S.T.A.G.S. av M. A. Bennett, og oppfølgeren, D.O.G.S. er akkurat komen, og skal straks lesast.

Greer har byrja på kostskule, sidan faren er villmarksfotograf og ikkje skal bu heime dette halvåret. Ho er langt i frå den absurd rike ungdommen som elles går på den fancy kostskulen S.T.A.G.S., ho er bare intelligent nok til å få stipend. Ho kjenner seg utanfor, men blir overlykkelig når den populære gjengen, Medievals, inviterer henne heim til seg over ferien, og muligheten til å bli innvidd i skulens indre sirkel.

For denne skulen er merkeleg religiøs, og har eit enormt hat mot teknologi. Det er ekstremt overdrevent, og eg absolutt elsker det. Om eg skulle forklart boka enkelt, ville det vore Gossip Girl møter Downton Abbey på ein skikkeleg creepy, gamal skule.

Boka opner med det som elles ville vore det store spørsmålet; kven drap Henry? Men vi får vite med ein gong at Greer, Shafeen og Nel tok livet av han, med eit uhell. Ein skulle tru at det ville øydelagt boka å få «svaret» på den måten, men Bennett får det til å funke! Historia vert så rulla opp, og boka stopper ikkje når Henry døyr; there is more! Noko av det virker litt langdrygt, men det gir veldig meining når du veit det kjem ein oppfølger. Dei raude trådane vert likevel samla elegant på slutten, spesielt om du er litt nerdete (som underteikna).

Det er ein veldig god psykologisk thriller, veldig lett å forsvinne totalt inn i. Tema som modernitet versus tradisjon, menneskas verdi i forhold til dyr, og teknologi er alle sentrale. Og ja, i tillegg til eit mord, då. Eg tilrår absolutt boka, og gler meg veldig til å ta fatt på nummer to.

Forlag: Hot Key Books
Utgivelsesår: 2017

Fleire bøker av M. A. Bennett finn du HER.

Sitat

«Blå flaggermus» av Harald Nortun

Skrive for framtida.no

Det er sjeldan kost å komme over ein roman for barn og ungdom som famnar så mykje på så få sider, spesielt ein som er så velskriven som det her. Nortun slepper oss inn i ein klassisk «sommar som endrar alt», og gir oss båe slag i magen og ein varm klem.

Sander har vakse opp med mora si i ein dårlegare del av byen, rett ved huset til bestevennen Tomas. Han gler seg til sommarferien, men så reiser Tomas tidlegare på ferie enn planlagt, og mora har fått seg ny kjærast. Og Sander kan ikkje utstå moras rike nye type som prøver å åle seg inn og tek mora hans i frå han. Han kjenner seg utanfor og oversett, og blir etter kvart pinleg klar over at det er mange sider ved livet hans som ikkje er heil som det skal.

Nortun portretterer eit litt annleis barn når vi blir kjende med Sander. Han er nysgjerrig, sterk og intelligent – men ekstremt sårbar. Det er noko verkeleg gripande i skildringane av eit barn som langsomt oppdager at han og familien hans er annleis, og korleis den veksande forståinga snur opp-ned på kvardagen. Samstundes kjenner han seg stolt over kven han er, og Nortun balanserer Sander mellom tryggleik og uvisse. Det han veit og ikkje veit kjem fint fram, og saman med tema som barnevern, abort, religion og fattigdom, får boka ei sjeldan djupne. Og er eigentleg menneska frittgåande?

Men det er ikkje berre ei trist og vond historie, sjølv om det er store og tunge tema som vert tekne opp. Boka er full av herlig og blasfemisk humor, barnleg glede og ein god porsjon optimisme. Denne romanen er noko av det beste eg har lese på ei stund innan norsk barne- og ungdomslitteratur. Boka tar for seg så mange såre emner, utan å bli for vond til at det er kjekt å lese. Nortun vekslar mellom muntert og alvorleg språk og innhald, og han får verkeleg fram kjensla av eit barn som held på å bli ungdom. Boka er morosam, rå, gripande og enormt godt skriven, og eg tilrår henne sterkt!

Forlag: Samlaget
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Animals» av Emma Jane Unsworth

Denne boka vart langlista til Man Booker i år, men kom ikkje med på kortlista. Det skulle då bare mangle, for eg forstår ikkje korleis den er nominert til, eller har vunne, prisar i det heile. Kva er det med denne romanen engelskmenn elskar, som eg ikkje fattar i det heile??

Laura og Tyler er bestevenninner, og har budd saman i årevis. Dei er veldig nære, sjølv om det kan virke som om alt dei gjer er å drikke seg dritings og dope seg saman. Men livet kjem til å endre seg ganske snart, for Laura er blitt forlova med Jim, ein fyr Tyler ikkje kan utstå. Vennskapet byrjar å slå sprekker, og det same gjer forholdet mellom Laura og Jim.

Eg klarer ikkje å like hovudpersonane, spesielt ikkje Laura. Å ha usympatiske karakterar kan jo fungere bra, men då må handlinga og språket veie opp for det – og det skjer ikkje her. Eg synest ikkje boka var så hysterisk morsom som omtalene påstår, for eg blir berre flau på Laura sine vegne, og ikkje på ein god måte. Det er altså på grensa til ukomfortabelt kor irritert og klein eg blir av å lese om kor dumt ho oppfører seg (spesielt når ho veit kor dum ho er, men ikkje tar tak i det).

Unsworth skviser inn nokre god sitat og passasjer mot slutten, som denne: Those drunken indiscretions, how often we mistake them for intimacies. Men så kjem ho drassande med klisjeen om at det vi forelsker oss i hos ein person, er det vi ender opp med å mislike, og det er så uoriginalt. Og då tviler eg; har ho også raska med seg den gode setninga over frå nokon andre? Den passer ikkje veldig naturlig inn. (Ikkje at eg skal skulde ho for plagiat eller noko, men slikt får ein jo til å tvile.) Og mangelen på research irriterer meg. Kor vanskeleg er det å google om dei bruker euro i Sverige eller ikkje? (Det tar deg to sekund, Unsworth, og svaret er nei.)

Alt i alt byr ikkje boka på noko nytt. Ingen nye tema, ingen nye problemstillingar. Og utan språket, karakterer eller handling til å halde boka flytande, veit eg ikkje heilt kva som står igjen?

Forlag: Canongate
Utgivelsesår: 2014

Sitat

«Rømlingene» av Ulf Stark

Leseeksemplar
Illustrert av Kitty Crowther

Gottfried er ein sur gammal mann som ligg på sjukehuset. Sonen er ikkje så interessert i å besøke dei evig sure faren, men barnebarnet, Vesle-Gottfried, er veldig interessert i farfaren. (Vesle-Gottfried forstår jo ikkje kor slitsomme besøkene er for faren sin.) Farfaren kjeder seg enormt, og Vesle-Gottfried bestemmer seg for å ta med seg farfaren på tur, så han pønsker ut ein lur plan og dei stikk av frå sjukehuset, til huset farfaren budde i med kona si.

Eg kan starte med det kjipe; eg er ingen fan av Kitty Crowther. Eg veit ho har vunne ALMA-prisen og har skrive eit par barnebøker sjølv, men eg ser ikkje heilt fascinasjonen. Eg synest illustrasjonane er på grensa til ubehagelige å sjå på; fargane skrik for mykje og passar ikkje saman, og ansikta er direkte skremmande. Stilen er barnslig og tydelig tegna med fargeblyanter, og ein skulle jo tru det ville passe for barn, men eg trur eigentleg realiteten er litt annleis. Den finaste illustrasjonen er biletet av farmora. Men det er liksom dét.

Men! Om du vil lese boka høgt for eit barn og droppe illustrasjonane, då har du ein vinnar her. Historia er sjarmerande, og tek opp store spørsmål. Her er mange fine samtaler om sakn, anger og familierelasjoner. Hvis du går rundt og tenker på OM hele tiden, kommer du faen meg ikke til å få gjort en eneste ting. Ja, det står faktisk faen. Eg digger at boka er så frisluppen med banninga, eg trur unger har godt av det; for det er jo faktisk slik den gamle surpompen snakker. Og alle har vel sansen for slike barn som Vesle-Gottfried! Han er ein liten bråkmaker; kreativ og oppfinnsom, men ikkje slik at det går utover andre. Eg får assosiasjoner til Astrid Lindgrens humor, full av «dumme vaksne». Det er noko klassisk og tidløst ved historia, som gjer at den går rett i hjartet på deg.

Forlag: Kagge
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Kjempefesten» av Iben Akerlie

Leseeksemplar
Illustrert av Inga H. Sætre.

Den første boka til Akerlie, Lars er LOL, var det man kan kalle en brakdebut, ein heidundrande suksess, prisvinnande snakkis. Så lista er lagt ganske høgt for andreboka, sjølv om den er mynta på eit litt anna publikum – og er illustrert!

Finn og Maja kjeder seg, og bestemmer seg for å invitere venner og naboer til ein enorm brusfest – ein kjempefest! Men ein kan ikkje stole på sløve tenåringar som skal dele ut invitasjoner for deg, for då blir plutseleg kven som helst buden. Og så er det jo ein sjanse for at invitasjonen ender opp hos eit par kjemper – som tek invitasjonen til kjempefesten veldig bokstavelig.

Akerlie mikser det ekstremt truverdige (som skildringane av tenåringane) med det absurde (som kjempane). Ho trekk gamle myter inn i det moderne samfunn, der dei mytiske skapningane møter moderne problem. Språket er litt voksent, slik som i Lars er LOL, men heller ikkje i denne synest eg at det trekk ned. Humoren og i boka fungerer like godt for voksne som for dei yngre leserane, og i tillegg til handlinga er det eit djupare lag; kor viktig det er å sjå folk, å inkludere folk og pleie vennskap.

Illustrasjonane er perfeksjon. Streken til Inga H. Sætre er nydelig: klåre farger, leiken og utrykksfull, og den oser av glede. Av barnlig glede! Eg tenker at denne boka er ein umiddelbar klassikar, og om Akerlie klarer å halde dette nivået på framtidige bøker, snakker vi ein arvtakar til Astrid Lindgren og Roald Dahl. Boka er rett og slett eventyrleg, og eg tilrår henne sterkt!

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2019

Fleire bøker av Iben Akerlie finn du HER.

Sitat

«Det Sara skjuler» av Kathrine Nedrejord

Leseeksemplar

Det er ikkje altfor mange bøker om norske minoriteter ute og går, sjølv om det har vore ein liten trend med samiske hovudpersonar dei siste par åra. I ungdomsromansjangeren er det enno ikkje så mange, og det trengs fleire! Sjølv når innhaldet er så knute-i-magen-vondt som det her, er det fint med eit innblikk i kvardagen til ei samisk jente.

Vi er i Karasjok, der Lajla og Sara går på vidaregåande saman. Ein laurdags kveld dukker Sara opp i Lajla sitt vindauge, og klatrer inn. Noko er tydelegvis feil, og Lajla ser Sara trekke seg inn i seg sjølv og bli eit skal. Sara vil ikkje snakke om det, men Lajla klarer ikkje å la det ligge. Når det blir klart kva som har skjedd, blir spørsmålet: kven gjorde det? Det er eit lite miljø, og alle kjenner alle. Nokon må jo vite noko?

Det er ein grufull og helvetes sterk roman. Det er fascinerande at fokuset i historia er Sara, men Lajla er forteljaren. Dette perspektivet gjer at Nedrejord skildrer kjensla av å sjå nokon du ser opp til og tenker på som umåteleg sterk, brått bli sårbar og liten. Lajlas instinkt til å verne om Sara er ei rørande skildring av eit djuptgåande vennskap.

Denne romanen vil du ikkje gå glipp av. Boka har eit hint av krim, men det emosjonelle og det samfunnskritiske er vektlagt meir. Korleis ser ein valdtektsmann ut? Ein kan sjå på romanen som ein kombinasjon av Hun ba om det av Louise O’Neill og Kledd naken av Agnes Lovise Matre. Det er eit seksuelt overgrep i eit lite, kristent og delvis belasta miljø, og å avsløre kven som har valdteken vil kreve ekstremt mykje, kanskje til ingen nytte. Hjelp det eigentleg å anmelde?

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Lara Jean»-trilogien av Jenny Han

Alle har vel (uansett om dei vil innrømme det eller ikkje) sett To All the Boys I’ve Loved Before på Netflix? Eg elsker klissete kjærlighetshistorier om ungdommer, og eg er ikkje redd for å seie det. Så då eg fann ut at dette var ei filmatisering av ei bok, kasta eg meg over trilogien. For ja, det er ein trilogi! Og det kjem fleire filmar! (YAY!)

Så bok nummer en heiter det same som filmen, To All the Boys I’ve Loved Before, og er ganske lik filmversjonen. Det er ikkje veldig mange endringar i plottet, og endringane er faktisk positive. Til dømes er Peter og Josh meir sympatiske på skjerm enn papir. Og eg vil nekte for det om det blir nevnt, men filmen er faktisk litt betre enn boka.

Om du ikkje har sett denne herlige romantiske komedien, så er plottet slik: Lara Jean er den mellomste av tre søstre med ein enkefar, og livet blir snudd opp-ned når den eldste av jentene, Margot, flytter utanlands for å gå på college. Verre blir det når dei private kjærlighetsbrevene Lara Jean har skrive (og aldri planlagt å sende) til forelskelsane sine faktisk blir sendt. Endå verre er det at eitt av breva er til nabogutten og Margot sin eks, Josh. Så Lara Jean starter eit falsk forhold til ein annen brevmottaker, Peter, som vil vise eksen sin at han er over henne. Og alt skulle gått ganske greit, men Lara Jean oppdager raskt at det er vanskeleg å skille kva som er falskt og kva som er ekte i eit liksomforhold mellom to venner.

Mykje av poenget med historia er at ein må tørre å ta sjanser på ekte mennesker, og ikkje forelske seg i idealer og idear om menneske. Og som dei fleste bokelskarar, gøymer Lara Jean seg i fiksjon, men her blir ho pressa ut av komfortsonen, og må leve livet, noko som viser seg å gå betre enn forventa. Språket er langt frå det beste og handlinga skrid ganske ujamt fram, men Han klarer likevel å halde tempoet såpass høgt at det praktisk talt er umogleg å legge vekk boka. Det er den typen slukebok som gjer at du ser på klokka og det plutseleg er to om natta. Og så hjelp det veldig på interessa å ha sett filmen, så du treng ikkje vente med å sjå filmen.

Filmen fortsetter halvveis inn i bok nummer to, P.S. I Still Love You, så i starten er det ikkje mange overraskingar her. Eg vil ikkje avsløre så mykje av handlinga vidare (eg prøver å unngå plottblottarar her).  Men eg kan seie såpass at ein av Lara Jean sine drømmetypar dukkar opp att, og ting blir komplisert. Lara Jean må gå frå å vere ei forelska jente til ei kvinne som må tore å be om kjærleiken ho har krav på. Ho slit med å kjenne seg som eit andreval, og må finne ut om ho kan vere i eit forhold der ho kjenner seg nedprioritert.

Den siste og avsluttande boka, Always and Forever, Lara Jean, flytter oss litt fram i tid, til Lara Jeans sisteår på high school. For henne vert året prega av usikkerhet og kaoset ved å få ei ny stemor. College er ikkje langt unna; kan kjæresteforholdet hennar overleve ei såpass stor endring av kvardagslivet? Kan ungdomsforelskinga overleve, eller må ho prioritere si eiga framtid åleine?

Eg vart ganske så forelska i desse bøkene, for det er herlige bladvendarar. Dei er lettleste, men likevel fulle av djupe tema som betyr mykje for mange tenåringsjenter. Jenny Han er ikkje redd for å ta opp og diskutere tema som seksualitet, prevensjon, sjølvkjensle, søskenforhold, lojalitet, oppvekst, you name it. Ho fronter sunne og fullstendig ærlege haldningar om tema alle jenter burde tenke litt på. Om du ikkje har fått med deg bøkene (eller filmen), så bør du hive deg rundt!

Forlag: Scholastic
Utgivelsesår: To All the Boys I’ve Loved Before (2014), P.S. I Still Love You (2015), Always And Forever, Lara Jean (2017)

Sitat

«The Girl Who Came Out of the Woods» av Emily Barr

Leseeksemplar

I fjor leste eg The One Memory of Flora Banks av denne forfattaren, og eg absolutt elska den. Eg hadde håpt å like denne like godt, men eg blei litt skuffa. Ikkje fordi boka var veldig dårleg, men fordi vaskeseddelen bak lovte meg noko anna enn det boka faktisk var.

I følge baksideteksten skulle denne boka handle om Arty, som har vokse opp i eit hemmelig matriarki i en indisk skog, og samfunnet blir no trua av ein pest, og ho må oppsøke det moderne samfunnet for å skaffe hjelp. Det «hemmelige matriarkiet i en indisk skog» viste seg å vere ei gruppe 7-8 hippiar som bur i ein privat skog og sjefen i gjengen er tilfeldigvis Arty si mor, og dei har berre budd der i ca 20 år. (Eg hadde håpt på ein faktisk uoppdaga, kvinnekultur i ein faktisk avskoren del av India.) Resten av boka handler om Arty sin oppdaging av den nye verda, og eit plutseleg liv som #thegirlwhocameoutofthewoods når ein fyr ho møter på fortel heile livshistoria hennar til Instagram. Ho må finne onkelen sin i England, og får streng beskjed av mora å ikkje gå ned i kjelleren til besteforeldra, om ho finn dei.

Delen med kjelleren gjer boka meir spennande, men ellers vart eg litt skuffa. Forfattaren prøver å trekke fram farer med sosiale medier, men eg synes ikkje forsøket er heilt vellukka. I tillegg blir det litt useriøst når ho blander inn ei Bollywoodstjerne. Det er altså ikkje den beste boka der ute, men forfattarens debut bør absolutt lesast!

Forlag: Penguin
Utgivelsesår: 2019

Fleire bøker av Emily Barr finn du HER.

Sitat

«A Very Large Expanse of Sea» av Tahereh Mafi

A Very Large Expanse of Sea er ein ungdomsroman frå fantasyforfatteren Tahereh Mafi, og den er som eit knyttneveslag i magen. Det er ein kombo av ein søt ungdomsroman og ein politisk kritikk, og ein velskriven ein. Sjølv om handlinga er satt til 2002, kjennest den like aktuell ut som no.

2002. Shirin er dotter av persiske innvandrar, og foreldra sitt mål i livet er eit betre liv for sine to born. Målet er i utgangspunktet fint, men resultatet er at familien flytter omtrent ein gong i året, til eit finare nabolag i ein betre by. For storebroren er ikkje dette eit like stort problem som for Shirin, som er 16 år og bruker hijab. 9/11 var året før, og diskrimineringa og hatet er til å ta og føle på for ei ung muslimsk jente. Og Shirin har bestemt seg for at ho ikkje bryr seg, at ho ikkje liker folk. Men så møter ho Ocean, og det blir vanskeleg å berre behandle han som «folk», for Ocean behandler Shirin som det individet ho desperat ønsker å bli sett som. Og dess meir seriøst forholdet blir, dess meir misliker resten av byen at jenta som dekker til håret sitt har fått kloa i deira golden boy.

I starten av boka synest det som om vi fortsatt er i 2002, men så blir det som eit tilbakeblikk, og det gjer det lett å tenke seg at det kanskje delvis er ekte tilbakeblikk frå Mafi. Og enkelte av hendingane er like absurde som dei er grusomme, og eg klarer ikkje la vere å tenke på at slikt kan ein ikkje dikte opp.

Eg kan ikkje seie mykje anna enn at boka er utruleg god, og eg kan absolutt anbefale den. Språket har ein god flyt, og det er vanskeleg å leggje vekk boka. Avslutninga virker litt samanraska, og trygler praktisk talt om ein toer; det gjer eg òg.

Forlag: Electric Monkey
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Silo»-trilogien av Hugh Howey

Er de klare for ein heilt sjuk, altfor reell og ekstremt velskriven sci-fi-triolig? Ein skikkeleg dystopi? Nei? Vel, gjer dykk klare! Trilogien Silo er her, og heile greia er å få på norsk òg. (Med mykje styggare omslag.) Eg skal avsløre så lite som mogleg av handlinga, for det her er eit univers de må oppleve sjølv.

Vi er mange hundre år inn i framtida, og alle bur i ein silo. Ingen hugser noko frå eit liv før siloen, og mange trur det er ei myte at vi har budd på overflata. Der er det jo trass alt giftig. Faktisk er det ei straff å bli sendt ut, for der venter den sikre død. Kona til sheriffen i siloen blei sendt ut, og no har han òg ytra ønske om å gå ut. Mekanikeren Juliette blir deretter innsett som sheriff – noko ikkje alle er like nøgd med.

Eg las denne boka for første gang for tre år sidan, då den kom på norsk, som Silo. Eg huska at eg rasa gjennom den, alle 600 sidene på under to døgn. Heilt hekta. Eg kjøpte med ein gong heile trilogien på engelsk, men har ikkje turt å lese dei før no. (No er alle bøkene komne på norsk òg, men dei norske omslaga er så ufattelig stygge at eg ikkje vil ha dei i hylla.) Men no har eg altså samla mot, og hoppa ut i det. Og fy søren, den er minst like bra som då eg las den på norsk for første gang. Det er ei seriøst unputdownable bok.

I bok nummer to hopper vi tilbake til starten; starten på siloane. Vi er i USA og i Det hvite hus, og politikerane veit at det kjem til å kome ei katastrofe, ei krise, ein krig. Noko. Og dei rikaste av dei rike veit at ikkje alle kan overleve. Tiltak blir gjort, men ikkje alt går heilt etter planen for alle.

Og eg kan omtrent ikkje fortelje kva som skjer her. Men vi plukker opp der den første boka slapp, og ganske så dramatiske ting har hendt, mange har døydd. Det skjer store endringer i siloen, og nokon vil at den skal knusast ein gong for alle.

Så ja, eg har vore skikkeleg vag med innhaldet. Men berre fordi eg ikkje vil øydelegge alle dei fantastiske twist and turns-ene. Serien er skikkeleg avhengighetsskapande, konspiratorisk og skremmande. Og det verste av alt er at bok to (satt til vår tid) er ekkelt realistisk. Så kven veit? Kanskje vi alle bur under jorda om tusen år? Men helt alvorlig, dette er ein av mine favorittserier. Serien er slutt, men heldigvis har eg Sand av same forfattar liggande.

Forlag: Arrow Books
Utgivelsesår: Wool (2011), Shift (2012), Dust (2013)

Sitat

«To kan holde på en hemmelighet» av Karen M. McManus

Skrive for framtida.no

Karen M. McManus er tilbake med ein ny kriminalroman for ungdom, og denne er endå betre en En av oss lyver. Handlinga er mykje strammare lagt opp, og betre konstruert, og kan minne om dei skrekkromanane ein fekk i posten frå TL-klubben; Eni skummel fornøyelsespark der folk døyr, forsvunne jenter og myrda balldronninger; det er eigentleg som ein skikkelig creepy tv-serie. (Kan vi få denne filmatisert, forresten?)

Då mora vert innlagt på rehab, må tvillingane Ellery og Ezra flytte frå California til bestemora på austkysten. Det er ikkje akkurat ein idyllisk småby ho bur i;  balldronninga på high schoolen vart myrda for nokre år sidan, og for endå lenger sidan forsvant tanta til tvillingane. Det kunne ha blitt eit ganske kjedeleg skuleår for Ellery og Ezra, men så vert Ellery nominert til balldronning – og plutseleg er det drapstruslar mot den neste dronninga over heile byen.

Debutboka til McManus var knallgod, men slutten var altfor openberr og forutsigbar, men dette er noko McManus har fiksa opp i her. Plottet her er mykje meir komplisert, og slutten er skikkeleg bra knytt saman. Det kjem nye knuter på tråden gjennom heile boka, og nerven er konstant. Om eg har noko å klage på her, så er det at det er ganske mange karakterer å holde styr på (og dei har liknande namn), litt for tidleg i historia. Det går seg jo til, då.

Dette er absolutt ein thriller å anbefale, ungdom eller ikkje. På kvaliteten er det ikkje noko å utsette, og den står ikkje tilbake for krimromanar skrive for vaksne. Eg slukte den på få timer, for du blir kasta så vilt rundt og berre måfinne ut kva som skjer. Synd denne ikkje kom ut til påske, men pakk den ned i kofferten til sommarferien!

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2019

Fleire bøker av Karen M. McManus finn du HER.

Sitat

«En helt vanlig familie» av Mattias Edvardsson

Leseeksemplar

Eg las nettopp eit av dei beste rettssalsdramaene eg har lest, Skandalen av Sarah Vaughan, men denne slår den glatt. Det er ein svensk forfattarar, og eg har sett den samanlikna med Størst av alt av Malin Persson Giolito. Heilt ufortent, for En helt vanlig familie er minst fem gonger så god. (Størst av alt blei litt vel ungdomskrim for min del, og ikkje spesielt nervepirrande, men eg høyrer Netflixserien er betre enn boka.)

Familien Sandell verkar som den sunnaste og beste familien ein kan tenke seg. Faren Adam er prest, mora Ulrika er jurist og Stella er ein intelligent tenåring som snart skal ture åleine gjennom Asia. Rett etter at Stella fyller nitten år, kjem ho ein kveld heim midt på natta. Dagen etter vert ho henta frå jobben sin, anklaga for mord og varetektsfengsla. Adam og Ulrika veit ikkje kva dei skal gjere, og får ikkje kontakte dottera. Ho kan jo ikkje ha drept nokon! Likevel kjem tvilen snikande, for dei veit veldig godt kor utagerande og egenrådig Stella kan vere. Men likevel, mord?

Edvardsson klarer å sjå handlingane frå både barnet og foreldras perspektiv, og det er umogleg å ikkje sjå truverdige menneske her. Vi har alle (om vi no er nærmast foreldrerolla eller barnet) opplevd dei små gnisningene, dei små misforståingane eller usemdene som vi ikkje heilt klarer å glatte over i dagleglivet. Dette er ei sterk skildring av foreldrekjærleik, offer, avmakt og tillit. Det er ei ekstrem historie når ein ser på det samla, men kvar einaste del kunne ha (eller har) skjedd i røynda.

Historia vert bygd opp i tre delar; først frå farens perspektiv, så dottera og til slutt mora. Eg tenkte først at det var rart, og det burde vore dottera som uttalte seg sist og avslørte alt for lesaren, men eg heldt godt kjeft her. Det er sylskarpt og iskaldt heile vegen, dei korte kapitla auker tempoet, og det er umogleg å legge frå seg boka utan å tenke men kva skjedde etterpå? Dette var rett og slett ei intens leseoppleving, og om du ikkje får med deg denne, går du glipp av noko stort.

Forlag: Gyldendal Norsk Forlag
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Den stille uke» av Sven Petter Næss

Leseeksemplar

Bortsett frå den enorme mengden krim eg har lese den siste månaden, er det sjeldan eg plukker opp noko anna enn ein psykologiske thriller innan sjangeren, så det var ganske på slump at eg plukka med meg den her frå jobb. Det er ein klassisk politikrim skriven av ein debutant, så eigentleg ikkje min smak. Men sjølv eg må innrømme at det her er ei knallgod bok, som det er umogleg å mislike.

Harinder Singh trudde aldri han skulle vende tilbake til den vesle småbyen i Østerdalen, men som etterforsker i Kripos drar ein dit ein blir bedt om å dra. Det er straks påske, men ein ung gut er drept, og saka har vokse ut av hendene til det lokale politiet. Guten viser seg å vere yngstemann i byens kaksefamilie, og det er ønskelig at saka vert oppklart straks. Det viser seg å bli vanskelig, spesielt når fleire menneske forsvinn og ein brann bryt ut.

Språket er friskt og truverdig, og Næss skildrar menneske og miljø så alle som har vakse opp utanfor storbyen kan kjenne seg att. Stereoptypar og originalar, du finn begge deler godt miksa saman her, og det fungerer. Plottet er intelligent, og skrid fram i perfekt tempo. (Det er ingenting verre enn krimforfattarar som kastar blindspor rundt seg som Hans og Grete på tur i skogen.) Dette er ikkje anna enn knakande godt handverk, og om du er på veg til fjellet i dag; stopp innom ein bokhandel på vegen og plukk med deg denne!

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Gullungen» av C.J. Tudor

Éin kommentar

Leseeksemplar

Gullungen er den andre boka til C.J. Tudor, som brakdebuterte i fjor med Krittmannen. Slik som den er ikkje dette klassisk krim, meir ein mørk og dramatisk roman, der hovudpersonen har ei stygg fortid (og stort sett notid òg). Eg er veldig glad i bøker som skil seg litt ut frå normen, så dette var vel brukte lesetimar.

Joe Thorne flytter tilbake til småbyen han vaks opp i, Arnhill. Det er ei stilling ledig som engelsklærer, og er midt i blinken for han. For han er faktisk engelsklærer, og mista nyleg jobben. Stillinga blei derimot ledig på eit litt ekkelt vis; læraren som hadde jobben har nettopp myrda son sin og skutt seg sjølv. Og dermed får Joe ein stad å bu òg, for ingen andre vil leige mordhuset. Men Joe har sine eigne motiv for å leige det huset, for han trur han veit kvifor engelsklæraren drap son sin, kva som hendte med guten. Det same som hendte med veslesystera hans for 25 år sidan.

Innhaldsmessig er den båe veldig lik og ulik Krittmannen. Det er mykje av det same: ekkel engelsk småby, barndomsminner og plaga protagonister som graver i fortida. Hovudpersonane har til òg med same yrke. Men plottet (utan å avsløre for mykje) minner meir om det som er typisk for S.K. Tremayne sine bøker, enn den førre boka. Språket er litt dårlegare, litt meir fylt opp av flosklar som «tiden leger alle sår» og refleksjoner rundt filosofiske spørsmål, men fortsatt velskrive og absolutt lesbart.

Boka er ikkje bygd opp med spesielt høgt tempo, så du treng ikkje rase gjennom den. Perfekt om du liker å bruke fleire dager på ei bok. Det er god underhaldning, men ikkje noko du hugser spesielt lenge. Det er ikkje ein betre roman enn Krittmannen, men den er veldig god i seg sjølv.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2019

Fleire bøker av C.J. Tudor finn du HER.

Sitat

«Passasjeren» av Lisa Lutz

Leseeksemplar

Det som er så fint med å lese bøker av forfattarar du aldri har høyrd om før, er at du ikkje har nokon forventingar til innhaldet. Eg les dessutan knapt baksidene, eg lar meg stort sett kjøpe på omslag og korte pitcher. For min del blir bøkene mykje meir spennande på den måten, og det fungerer jo fint når ein les alle slags sjangrar uansett. I alle fall, denne boka var som ei bombe!

Tanya Dubois kjem ut av dusjen og ser at ektemannen er død. Ho veit ho ikkje har drept han, men alternativa er enkle: å stikke av og virke skuldig, eller å ringe politiet og la dei snuse opp heile fortida hennar. For Tanya er valget ganske enkelt, og ho pakker ein koffert og reiser sin veg.

Vi følger Tanya (og alle dei andre aliasene) på reisa hennar, og møter mange underlege menneske og store problem undervegs. Det viser seg at å skifte identitet og prøve å leve eit vanleg liv utan politiet i hælane, ikkje er like lett som ein ofte ser på film. Tittelen er òg ganske så passande, for Tanya føler nok ofte under reisa si at ho ikkje har så mykje ho skulle ha sagt i fluktruta, at ho berre er along for the ride.

No skal eg jo ikkje øydeleggje dine forventingar, men dette er perfekt for alle Peter Swanson-fans. Mørk historie, elegant utforming og ei konstant nerve i språket. Det er ikkje store tvistar som er fokuset (som hos Clare Mackintosh), men ei konstant framdrift og ei bakgrunnshistorie som vert rulla opp, men som verkeleg slår deg i bakken til slutt. Historia gikk rett heim hos meg, og boka i si heilhet får toppkarakter.

Forlag: Bazar
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Øynene som ser» av Mary Higgins Clark

Leseeksemplar

Mary Higgins Clark har gjeve ut over 30 bøker, og er eit godt kjent namn i bransjen. Mor mi har alltid likt bøkene hennar godt, og når det no kom ut ei fersk bok av henne, tenkte eg at det kanskje var på tide å teste ut forfatterskapet.

Handlinga er lagt til ein småby i New Jersey, Saddle River. Etter ein heime åleine-fest, vert vertinna, atten år gamle Kerry Dowling, slått i bakhovudet og drukner i bassenget sitt. Der ligg ho til foreldra og storesystera kjem heim neste dag. Det einaste vitnet til mordet er naboen, tjue år gamle Jamie – som er mentalt funksjonshemma og ikkje det mest pålitelige vitnet. Redd for at han vil få skulda, prøver mora å dekke over at Jamie veit noko som helst.

Det er ikkje ein klassisk politikrim, heller ikkje heilt ein psykologisk thriller. Du får historia frå fleire hald, men det er ingen store tvister i handlinga, heller ikkje mange skjulte hint eller falske spor. Det er berre to-tre knøttsmå hint om at nokon veit noko. Om du bare les rett fram, så får du heile historia servert uten å trenge å tenke. Veldig lettlest, med kanskje litt stiv dialog til tider. (Spesielt dei indre dialogane blir litt uekte og rotete for meg.)

Historia er truverdig, framdrifta kronologisk og jamn og det er absolutt ei bok som fanger deg og får deg til å ville lese heile greia så raskt som mogleg. Vel verdt nokre timar med underhaldning! Når det er sagt, er det ingen stor litterær opplevelse, korkje plott eller språklig utforming er spesielt original eller iaugefallande. Det gir meg litt assosiasjoner til Frustrerte fruer (!) eller kiosklitteratur (utan at det er negativt meint), for det krever veldig lite av lesaren. Eg skulle ønske Higgins Clark hadde utfordra seg litt meir, for for min del vart den skuldige openberr frå sekundet vedkommande dukka opp i boka. Ho kunne med fordel brukt aspektet med den funksjonshemma guten som upålitelig forteljar litt meir kreativt; då kunne sjølve plottet vore likt, men leseopplevelsen litt meir minneverdig.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Daisy Jones & The Six» av Taylor Jenkins Reed

Leseeksemplar

Eg har lenge hatt lyst til å lese The Seven Husbands of Evelyn Hugo, og i fjor fekk eg med meg dette forhåndseksemplaret av same forfatter frå jobb. Så vart den marsboka til Reese Witherspoons leseklubb, så då starta eg like så godt med denne. Og gjett om eg skal lese absolutt alle romanane til Taylor Jenkins Reed etter dette!

Daisy Jones & The Six. Kanskje det mest ikoniske bandet frå syttitalet. I intervjuform vert historia fortalt, frå starten på it-jenta Daisy og rockebandet The Six, og korleis dei blei så store som dei vart. Og ikkje minst korleis og kvifor bandet brått vart oppløyst 12. juli 1979. Aldri før har bandmedlemmene og deira nærmaste fortalt kva som hendte, men no vert altså heile historia fortalt for aller første gong.

Dette er altså eit fiktivt band, sjølv om eg må innrømme at eg måtte google litt for å finne det ut. Og sjølv om det er rock & roll frå syttitalet, er ikkje heile boka full av sex, dop og musikk. Det er absolutt ein del av det, men den verkelege historia ligg i forholdet mellom menneska i bandet, og forholdene dei hadde til menneska rundt dei. Korleis suksess, sjalusi, forelsking og skuffelse kan øydelegge alt, uansett kven ein er. Vonde hendingar og varme kjensler er stikkordene her. Kvinnene i boka er hardbarka feministar, og sterke karakterar på kvar sine måtar. I tillegg er det ein veldig fin tvist på slutten av romanen, som eg absolutt ikkje skal seie noko meir om.

Og skildringane av musikken! Du kan verkeleg høyre musikken når du les, og eit pluss er det at Jenkins Reid har tatt seg bryet med å skrive ut nokre av songtekstane og lagt dei ved til slutt.

Boka er fantastisk! Godt komponert, original og underhaldning frå ende til annan. Eg slukte kvar einaste linje, og sjølv om eg elsker å lese, er det sjeldan eg koser meg så heilhjarta med ei bok. Om det er ein einaste svakhet i romanen, er det at dei stemmene til dei forskjellige litterære karakterane kanskje er litt vel like, noko som gir ei kjensle av at dette er ein roman og ikkje røynd. Likevel er dette ein lesefest av dei absolutt sjeldne. Løp og kjøp!

Forlag: Hutchinson
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Påstander om meg i tilfeldig rekkefølge» av Liv Marit Weberg

Leseeksemplar

Korleis er det å vere den einaste intelligente ungdommen i verden? Det kan verke som om det er alt hovudpersonen i denne boka (med det fantastisk utklekka namnet Weifa) tenker på. I alle fall føler ho sjølv at alle rundt henne er idioter.

Weifa blir halvvegs ufrivillig ein del av ein veldig generisk, typisk klikkete og dramatisk jentegjeng når hennar einaste venninne viser seg å vere ein del av desse jentene. Og Weifa (som ikkje er det ekte namnet hennar) passar veldig dårleg inn. Ho elsker å provosere, og er ikkje redd for å seie meininga si høgt (sjølv om meininga hennar berre er det motsette av andres, uansett kva det gjeld). Og når jentene i gjengen oppfører seg dumt og fjollete, klarer ho sjeldan motstå trangen til å gi dei beskjed om akkurat det.

Kapitla er delt opp basert på påstander andre har ytra om Weifa, der ho fortel historier knytt til kvar påstand, og kva ho sjølv meiner om den. Gjennom desse påstandene vert tida til Weifa på vidaregåande skildra, og vi får fram eit ganske nyansert bilete av ein ungdom som føler at ingen passer dårlegare inn enn henne.

Weberg sitt språk er on-point, truverdig, lettlest og fylt av den sarkasmen og arrogansen ein innbilsk vidaregåandeelev har. Ho får fram idiotien, men og sårbarheita som desse jentene er fulle av. Denne boka er for alle som har opplevd unødig jentedrama. For dei som alltid har følt seg litt eldre enn dei jamnaldrande. For alle som har fulgt flokken, og ikkje minst for dei som valgte å stå utanfor.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«De polyglotte elskerne» av Lina Wolff

Om du ikkje har fått med deg denne fantastiske romanen, kast deg rundt og spring til nærmaste bokhandel! Eg lover at dette blir ein av dei beste leseopplevingane for året, for det var det definitivt for meg (sjølv om det berre er mars). Men vit kva du går til! Dette er ikkje ein fluffy feelgood, men eit litterært mesterverk som skildrer korleis kvinner og menn ser på kvarandre og samfunnet, så plukk opp boka med eit ope sinn!

Ellinor er 36 år gamal og prøver seg på nettdating. Ho møter ei ganske ubehageleg type som heiter Calisto, men bestemmer seg raskt likevel for å bli hos han, uansett kor motbydeleg han er. Det valet skal få store konsekvenser for ein heilt annan, nemleg ein forfatter. Herfrå hoppar historia vidare til forfattaren Max Lamas, som er på ei reise som til slutt vil ta han til Italia. I Italia møter vi den unge, adelige Lucrezia, som har mista alt familien eigde – mykje på grunn av akkurat Max Lamas.

Wolff sitt talent er omtrent umogleg å skildre, for ho er så teknisk god at du nesten ikkje kan skilje alle dei litterære grepa frå einannan. Til dømes er dei tre stemmene i boka så utruleg ulike, men samstundes fullstendig truverdige. Sjølv om innhaldet er ganske sprøtt, så føler ein at det er ekte medan ein les. Og for å ikkje snakke om kor snedig oppdelt, men samanfiltra, historia er. Rå humor, skråblikk på både kvinner og menns oppførsel, og ikkje minst ei heilt vill og fornøyeleg historie. Denne kjem til å bli ståande som ein av mine favorittromanar.

(Polyglott = fleirspråkleg)

Forlag: Oktober
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«History Is All You Left Me» av Adam Silvera

Gi meg litt YA satt til New York med unge, homofile gutter og mama is happy. Når ein seier det slik, høyrest det kjemperart ut, men den typen romantisk feelgood er blitt ei skikkelig favorittnisje hos meg det siste året. Dette er bøker ein kan forsvinne inn i i fleire timar – for er det noko som ikkje minner meg om meg sjølv, så er det homofile tenåringsgutter.

Livet til Griffin vert snudd på hovudet når hans store kjærleik og første kjæraste Theo døyr. Theo og Griffin slo opp då Theo flytta fra New York til California for å starte tidleg på college. Og der drukner Theo. Griffin er knust, og for å gjere saka endå verre er det kun eitt menneske som veit nøyaktig korleis han har det: Theos nye kjæraste, Jackson. Eit ganske uventa vennskap (eller band) oppstår mellom dei to gutane, men kan dei faktisk hjelpe kvarandre vidare i livet, eller vil dei berre gjere alt verre for einannan?

Dette er ein nydeleg og velskriven roman om forelskelse, djup kjærleik, sorg, sjalusi og skuldkjensle. Boka gir eit fint innblikk i dei komplekse kjenslene rundt ungdomforelskelse; kjem ein nokon sinne over sin første kjærleik?

Eg blei ganske overraska over historia Silvera hadde pønska ut, for eg følte alt var ganske rett fram, men i siste halvdel berre kom den einaste tvisten etter den andre. Og eg er spesielt glad for at Silvera aldri går for den enkle utvegen med den klassiske happily ever after-en, men bygger litt meir komplekse forhold og historier. I tillegg tek Silvera opp tvangstanker, på ein mykje betre måte enn John Green gjer i Turtles All the Way Down. Boka kan absolutt anbefalast!

Forlag: Simon & Schuster
Utgivelsesår: 2016

Fleire bøker av Adam Silvera finn du HER.