Drama

Sitat

«Alias Grace» av Margaret Atwood

Leseeksemplar

Denne boka har det tatt meg eit år å lese ut. Ikkje fordi den var trå å kome seg gjennom, men fordi eg visste at den var så god, at når eg leste i den, måtte eg kunne ha fullt fokus på boka. Eg kunne ikkje lese ei side her eller der på bussen. Du forsvinn såpass inn i universet og teksten at det ikkje går an å tenke på andre ting. Og den typen bøker er verkeleg noko for seg sjølv.

Atwood fortel historia om Grace Marks, som på midten av 1800-talet vart dømt til livstid som medverkande til eitt grusomt mord (eigentleg to, men dommen for det første var nok), berre seksten år gamal. I følge retten skal ho ha vore forelska i arbeidsgjevaren sin, som var forelska i den andre tenestejenta, og vore så sjalu at ho overtalte tenesteguten som var forelska i henne sjølv, til å myrde sjefen og den andre tenestejenta. Men historiene Grace fortalte i retten var aldri like, og medskudlige McDermott fortalte tre heilt andre historier. Grace fortsatte å sei at ho var uskuldig, og mange jobba hardt for å både få henne dømt og frikjend.

Hovudfokuset i boka ligg rundt samtaler ho skal ha hatt med ein lege/psykolog, Simon Jordan, som tjue år etter dommen ville finne ut om ho faktisk var uskuldig, skuldig, eller gal. Vi får samtaler, tilbakeblikk, brev og tanker begge gjer seg. Det er djuptpløyande, gripande og tar verkeleg tak i den menneskelege psyka. Det er litt ekte tekstar (for det her er jo ei sann historie), men det meste er meisterleg dikta opp av Atwood. Boka er ganske tjukk, men vel verdt det. Betre portretteringar enn dette er vel knapt skrive.

Forlag: Virago
Utgivelsesår: 2017 (1996)

Fleire bøker av Margaret Atwood finn du HER.

Sitat

«S.T.A.G.S.» av M. A. Bennett

Eg er ganske så opptatt av ungdomskrim om dagen (eg jobber i ungdomsavdelinga på Norli Strandgaten for tida), og prøver hardt å holde meg oppdatert. Og krim for ungdom er definitivt den nye greia, og les ein på engelsk opner mange dører seg. Ein eg kom over var denne frå 2017, S.T.A.G.S. av M. A. Bennett, og oppfølgeren, D.O.G.S. er akkurat komen, og skal straks lesast.

Greer har byrja på kostskule, sidan faren er villmarksfotograf og ikkje skal bu heime dette halvåret. Ho er langt i frå den absurd rike ungdommen som elles går på den fancy kostskulen S.T.A.G.S., ho er bare intelligent nok til å få stipend. Ho kjenner seg utanfor, men blir overlykkelig når den populære gjengen, Medievals, inviterer henne heim til seg over ferien, og muligheten til å bli innvidd i skulens indre sirkel.

For denne skulen er merkeleg religiøs, og har eit enormt hat mot teknologi. Det er ekstremt overdrevent, og eg absolutt elsker det. Om eg skulle forklart boka enkelt, ville det vore Gossip Girl møter Downton Abbey på ein skikkeleg creepy, gamal skule.

Boka opner med det som elles ville vore det store spørsmålet; kven drap Henry? Men vi får vite med ein gong at Greer, Shafeen og Nel tok livet av han, med eit uhell. Ein skulle tru at det ville øydelagt boka å få «svaret» på den måten, men Bennett får det til å funke! Historia vert så rulla opp, og boka stopper ikkje når Henry døyr; there is more! Noko av det virker litt langdrygt, men det gir veldig meining når du veit det kjem ein oppfølger. Dei raude trådane vert likevel samla elegant på slutten, spesielt om du er litt nerdete (som underteikna).

Det er ein veldig god psykologisk thriller, veldig lett å forsvinne totalt inn i. Tema som modernitet versus tradisjon, menneskas verdi i forhold til dyr, og teknologi er alle sentrale. Og ja, i tillegg til eit mord, då. Eg tilrår absolutt boka, og gler meg veldig til å ta fatt på nummer to.

Forlag: Hot Key Books
Utgivelsesår: 2017

Fleire bøker av M. A. Bennett finn du HER.

Sitat

«Animals» av Emma Jane Unsworth

Denne boka vart langlista til Man Booker i år, men kom ikkje med på kortlista. Det skulle då bare mangle, for eg forstår ikkje korleis den er nominert til, eller har vunne, prisar i det heile. Kva er det med denne romanen engelskmenn elskar, som eg ikkje fattar i det heile??

Laura og Tyler er bestevenninner, og har budd saman i årevis. Dei er veldig nære, sjølv om det kan virke som om alt dei gjer er å drikke seg dritings og dope seg saman. Men livet kjem til å endre seg ganske snart, for Laura er blitt forlova med Jim, ein fyr Tyler ikkje kan utstå. Vennskapet byrjar å slå sprekker, og det same gjer forholdet mellom Laura og Jim.

Eg klarer ikkje å like hovudpersonane, spesielt ikkje Laura. Å ha usympatiske karakterar kan jo fungere bra, men då må handlinga og språket veie opp for det – og det skjer ikkje her. Eg synest ikkje boka var så hysterisk morsom som omtalene påstår, for eg blir berre flau på Laura sine vegne, og ikkje på ein god måte. Det er altså på grensa til ukomfortabelt kor irritert og klein eg blir av å lese om kor dumt ho oppfører seg (spesielt når ho veit kor dum ho er, men ikkje tar tak i det).

Unsworth skviser inn nokre god sitat og passasjer mot slutten, som denne: Those drunken indiscretions, how often we mistake them for intimacies. Men så kjem ho drassande med klisjeen om at det vi forelsker oss i hos ein person, er det vi ender opp med å mislike, og det er så uoriginalt. Og då tviler eg; har ho også raska med seg den gode setninga over frå nokon andre? Den passer ikkje veldig naturlig inn. (Ikkje at eg skal skulde ho for plagiat eller noko, men slikt får ein jo til å tvile.) Og mangelen på research irriterer meg. Kor vanskeleg er det å google om dei bruker euro i Sverige eller ikkje? (Det tar deg to sekund, Unsworth, og svaret er nei.)

Alt i alt byr ikkje boka på noko nytt. Ingen nye tema, ingen nye problemstillingar. Og utan språket, karakterer eller handling til å halde boka flytande, veit eg ikkje heilt kva som står igjen?

Forlag: Canongate
Utgivelsesår: 2014

Sitat

«Voksne mennesker» av Marie Aubert

Leseeksemplar

Marie Aubert tok det norske litteraturlandskapet med storm då ho debuterte med novellesamlinga Kan jeg bli med deg hjem i 2016. Eg var òg en av dei som vart slått i bakken av kor presise og attkjennelege novellene var. Og sjølv om romandebuten kanskje er mynta på eit litt eldre publikum enn novellene var, er det utan tvil ekstremt godt handverk.

Ida er 40, singel, barnlaus. Og ikkje fordi ho vil det, men det har berre blitt slik. Veslesyster til Ida har no endeleg blitt gravid etter årevis med forsøk og spontanabortar, og spenningane mellom systrene er til å ta og føle på. No er dei på hyttetur saman med familien, og Ida orkar nesten ikkje tanken på å vere rundt dei og føle seg mislukka.

Ved hjelp av eit finurleg og velkomponert språk har Aubert gitt oss ein brutalt ærleg roman om det å vere ufrivllig åleine. I det siste har det vore mange gode romanar om folk som vel å vere single eller å ikkje få barn, og her er eit verdig motstykke. I tillegg til einsemda ho viser fram, blir du konfrontert med søskenrivalisering og desperasjon. Romanen er humoristisk, sår, nærmast ukomfortabelt direkte og full av ein komplisert lengsel.

I tillegg skal det nemnast at Ida er ein ganske fascinerande karakter, på godt og vondt. Ho kjenner seg utanfor i familien sin, og det gjer vel alle til tider. Måten ho oppfører seg på er ofte ganske fæl og irrasjonell, men ein kjenner samstundes på sympati og attkjenning. Ho handler basert på trass, sjalusi eller (feilplassert) lojalitet, og er så stolt at ho føler at ho ikkje kan ombestemme seg. Aubert skildrer nådelaust kor stygge vi kan vere med dei vi er gladast i, og kor kompliserte kjenslene våre for familie er. Og ikkje minst presenterer ho spørsmålet: når blir vi eigentleg vaksne?

Forlag: Oktober
Utgivelsesår: 2019

Fleire bøker av Marie Aubert finn du HER.

Sitat

«Lara Jean»-trilogien av Jenny Han

Alle har vel (uansett om dei vil innrømme det eller ikkje) sett To All the Boys I’ve Loved Before på Netflix? Eg elsker klissete kjærlighetshistorier om ungdommer, og eg er ikkje redd for å seie det. Så då eg fann ut at dette var ei filmatisering av ei bok, kasta eg meg over trilogien. For ja, det er ein trilogi! Og det kjem fleire filmar! (YAY!)

Så bok nummer en heiter det same som filmen, To All the Boys I’ve Loved Before, og er ganske lik filmversjonen. Det er ikkje veldig mange endringar i plottet, og endringane er faktisk positive. Til dømes er Peter og Josh meir sympatiske på skjerm enn papir. Og eg vil nekte for det om det blir nevnt, men filmen er faktisk litt betre enn boka.

Om du ikkje har sett denne herlige romantiske komedien, så er plottet slik: Lara Jean er den mellomste av tre søstre med ein enkefar, og livet blir snudd opp-ned når den eldste av jentene, Margot, flytter utanlands for å gå på college. Verre blir det når dei private kjærlighetsbrevene Lara Jean har skrive (og aldri planlagt å sende) til forelskelsane sine faktisk blir sendt. Endå verre er det at eitt av breva er til nabogutten og Margot sin eks, Josh. Så Lara Jean starter eit falsk forhold til ein annen brevmottaker, Peter, som vil vise eksen sin at han er over henne. Og alt skulle gått ganske greit, men Lara Jean oppdager raskt at det er vanskeleg å skille kva som er falskt og kva som er ekte i eit liksomforhold mellom to venner.

Mykje av poenget med historia er at ein må tørre å ta sjanser på ekte mennesker, og ikkje forelske seg i idealer og idear om menneske. Og som dei fleste bokelskarar, gøymer Lara Jean seg i fiksjon, men her blir ho pressa ut av komfortsonen, og må leve livet, noko som viser seg å gå betre enn forventa. Språket er langt frå det beste og handlinga skrid ganske ujamt fram, men Han klarer likevel å halde tempoet såpass høgt at det praktisk talt er umogleg å legge vekk boka. Det er den typen slukebok som gjer at du ser på klokka og det plutseleg er to om natta. Og så hjelp det veldig på interessa å ha sett filmen, så du treng ikkje vente med å sjå filmen.

Filmen fortsetter halvveis inn i bok nummer to, P.S. I Still Love You, så i starten er det ikkje mange overraskingar her. Eg vil ikkje avsløre så mykje av handlinga vidare (eg prøver å unngå plottblottarar her).  Men eg kan seie såpass at ein av Lara Jean sine drømmetypar dukkar opp att, og ting blir komplisert. Lara Jean må gå frå å vere ei forelska jente til ei kvinne som må tore å be om kjærleiken ho har krav på. Ho slit med å kjenne seg som eit andreval, og må finne ut om ho kan vere i eit forhold der ho kjenner seg nedprioritert.

Den siste og avsluttande boka, Always and Forever, Lara Jean, flytter oss litt fram i tid, til Lara Jeans sisteår på high school. For henne vert året prega av usikkerhet og kaoset ved å få ei ny stemor. College er ikkje langt unna; kan kjæresteforholdet hennar overleve ei såpass stor endring av kvardagslivet? Kan ungdomsforelskinga overleve, eller må ho prioritere si eiga framtid åleine?

Eg vart ganske så forelska i desse bøkene, for det er herlige bladvendarar. Dei er lettleste, men likevel fulle av djupe tema som betyr mykje for mange tenåringsjenter. Jenny Han er ikkje redd for å ta opp og diskutere tema som seksualitet, prevensjon, sjølvkjensle, søskenforhold, lojalitet, oppvekst, you name it. Ho fronter sunne og fullstendig ærlege haldningar om tema alle jenter burde tenke litt på. Om du ikkje har fått med deg bøkene (eller filmen), så bør du hive deg rundt!

Forlag: Scholastic
Utgivelsesår: To All the Boys I’ve Loved Before (2014), P.S. I Still Love You (2015), Always And Forever, Lara Jean (2017)

Sitat

«The Surface Breaks» av Louise O’Neill

I fjor las eg og elska Hun ba om det av same forfattar, men dette er ei litt anna bok enn den. (The Surface Breaks er ei gjenfortelling av Den lille havfruen. Til info er det kanskje mitt favoritteventyr, så vi operere med skyhøge forventningar her.) Hovudtemaet er fortsatt feminisme, men vert tematisert på ein heilt annan måte. O’Neill viste seg då som ein ekstremt talentfull forfattar som ikkje er redd for å knuse hovudperdsonen (og lesarens) håp og draumar for å gjere historia realistisk. Og så kan ein jo snakke om kor realistisk ei historie om havfruer kan vere, men så var jo ikkje eventyret opprinneleg like sukkersøtt som Disney-versjonen. I originalen til Hans Christian Andersen opplevde havfrua kjensla av å gå som å få få knivar opp i føttene og døydde i slutten av historia og vart bølgeskum.

No kan absolutt alle i heile verda plottet, så det trengs vel ikkje repeterast. O’Neill fortel akkurat den same historia, men legg fokuset på sterke kvinner og feminisme. Kven har vel ikkje tenkt at det var ganske vilt å ofre heile livet sitt og stemma si for ein mann ein aldri har snakka med ein gong? Ho legg til dømes fram korleis kvinner vert evaluert basert på utsjånad, ho problematiserer skamma ein liksom skal føle for å ete meir enn ein salatbit og kravet om perfeksjon frå patriarkatet.

Om dette hadde vore ein fantasyroman frå scratch, ville det vore mange «småfeil» for eit undervannsunivers, men dette tilgir eg glatt, for O’Neill klarer å legge seg så ekstremt tett opp til originalen, samstundes som ho får fram alle poenga sine. Slik fantasy opprinneleg var; politikk framstilt som fantasi. Boka er velskriven og sterk, mørk og med god driv. Den kan anbefalast til alle som liker eventyr, fantasy, feministisk litteratur eller berre ei god historie.

Forlag: Scholastic
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Louise O’Neill finn du HER.

Sitat

«Silo»-trilogien av Hugh Howey

Er de klare for ein heilt sjuk, altfor reell og ekstremt velskriven sci-fi-triolig? Ein skikkeleg dystopi? Nei? Vel, gjer dykk klare! Trilogien Silo er her, og heile greia er å få på norsk òg. (Med mykje styggare omslag.) Eg skal avsløre så lite som mogleg av handlinga, for det her er eit univers de må oppleve sjølv.

Vi er mange hundre år inn i framtida, og alle bur i ein silo. Ingen hugser noko frå eit liv før siloen, og mange trur det er ei myte at vi har budd på overflata. Der er det jo trass alt giftig. Faktisk er det ei straff å bli sendt ut, for der venter den sikre død. Kona til sheriffen i siloen blei sendt ut, og no har han òg ytra ønske om å gå ut. Mekanikeren Juliette blir deretter innsett som sheriff – noko ikkje alle er like nøgd med.

Eg las denne boka for første gang for tre år sidan, då den kom på norsk, som Silo. Eg huska at eg rasa gjennom den, alle 600 sidene på under to døgn. Heilt hekta. Eg kjøpte med ein gong heile trilogien på engelsk, men har ikkje turt å lese dei før no. (No er alle bøkene komne på norsk òg, men dei norske omslaga er så ufattelig stygge at eg ikkje vil ha dei i hylla.) Men no har eg altså samla mot, og hoppa ut i det. Og fy søren, den er minst like bra som då eg las den på norsk for første gang. Det er ei seriøst unputdownable bok.

I bok nummer to hopper vi tilbake til starten; starten på siloane. Vi er i USA og i Det hvite hus, og politikerane veit at det kjem til å kome ei katastrofe, ei krise, ein krig. Noko. Og dei rikaste av dei rike veit at ikkje alle kan overleve. Tiltak blir gjort, men ikkje alt går heilt etter planen for alle.

Og eg kan omtrent ikkje fortelje kva som skjer her. Men vi plukker opp der den første boka slapp, og ganske så dramatiske ting har hendt, mange har døydd. Det skjer store endringer i siloen, og nokon vil at den skal knusast ein gong for alle.

Så ja, eg har vore skikkeleg vag med innhaldet. Men berre fordi eg ikkje vil øydelegge alle dei fantastiske twist and turns-ene. Serien er skikkeleg avhengighetsskapande, konspiratorisk og skremmande. Og det verste av alt er at bok to (satt til vår tid) er ekkelt realistisk. Så kven veit? Kanskje vi alle bur under jorda om tusen år? Men helt alvorlig, dette er ein av mine favorittserier. Serien er slutt, men heldigvis har eg Sand av same forfattar liggande.

Forlag: Arrow Books
Utgivelsesår: Wool (2011), Shift (2012), Dust (2013)

Sitat

«Snøen stryk ut alle spor» av Lars Ove Seljestad

Skrive for framtida.no

«Show, don’t tell» er ofte brukt som eit slags mantra litteraturen. I denne romanen bryt Seljestad fullstendig med denne regelen, og frå første sekund fortel han. Allereie frå første side vert ein som leser sugd inn og blir fortalt innstendig korleis hovudpersonane har det, og grepet fungerer ypperleg.

Historia veksler mellom ein tolvårig gut som veit at mora har svikta som forelder og at ingenting er som det skal heime – og vidare på skulen eller vennegjengen – og ei mor som veit ho har mista grepet, men gjer så godt ho kan. Stikkord er for lite pengar, festing, utestenging og omsorgssvikt.  Guten vert sintare og meir desperat i løpet av boka, medan mora blir sårare og tristare. Det er ikkje akkurat koselesning, men ingen kan nekte for at det er utruleg godt skildra portrett av både mor og son. Det har skjedd eit slags rollebyte mellom mor og son, der han tek seg av det meste i heime. Allereie i første kapittel forstår vi at noko ikkje er som det skal når han vasker si eiga t-skjorte, eit plagg han fann frå ein mann mora har hatt med seg heim. Det er ingen som tør å blande seg inn, for ingen ser kor langt det har gått. Guten mangler gode autoritetsfigurar i livet, og ynskjer merksemd meir enn noko anna – men alt han gjer vert oppfatta feil. Det er skildra slik at ein kjenner det med heile seg.

Etter kvart som historia vert rulla opp, forstår vi at dette ikkje berre er ei historie om det som er her og no, men som rører ved større tema. Det er ei forteljing om usynleg sjukdom og andre usynlege plager, om einsemd og grov ommsorgssvikt på fleire nivå. I tillegg handler boka om at enkelte hendingar kan påverke resten av nokons liv og smitte over til neste generasjon.

Snøen stryk ut alle sporer ei flis av ei bok på rundt hundre sider, men klarer likevel å romme enormt mange kjensler. Tematikken minne litt om Arbeidsnever av Jan Kristoffer Dale, ei anna tynn bok. På overflata kan historia sjå ut til å handle om ei mor på uføretrygd som ikkje klarer eller ha råd til å oppdra sønene sine, men det ligg mykje meir under. Romanen handlar minst like mykje om å vakse opp for tidleg og miste plassen sin i verda. Det står på baksida at det er ei forteljing om einsemd og utanforskap, men òg om kjærleiken og viljen som held det heile oppe. Eg les ikkje boka heilt slik, for eg finn lite kjærleik og vilje, utan at det gjer boka noko dårlegare. Alt i alt er boka sylskarp, både i presise formuleringar, men òg i korleis Seljestads effektive og attkjennelege bilete skjer i hjartet. Ei av dei siste setningane i boka kan oppsummere innhaldet enkelt: «Saman er til for dei andre.»

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«En helt vanlig familie» av Mattias Edvardsson

Leseeksemplar

Eg las nettopp eit av dei beste rettssalsdramaene eg har lest, Skandalen av Sarah Vaughan, men denne slår den glatt. Det er ein svensk forfattarar, og eg har sett den samanlikna med Størst av alt av Malin Persson Giolito. Heilt ufortent, for En helt vanlig familie er minst fem gonger så god. (Størst av alt blei litt vel ungdomskrim for min del, og ikkje spesielt nervepirrande, men eg høyrer Netflixserien er betre enn boka.)

Familien Sandell verkar som den sunnaste og beste familien ein kan tenke seg. Faren Adam er prest, mora Ulrika er jurist og Stella er ein intelligent tenåring som snart skal ture åleine gjennom Asia. Rett etter at Stella fyller nitten år, kjem ho ein kveld heim midt på natta. Dagen etter vert ho henta frå jobben sin, anklaga for mord og varetektsfengsla. Adam og Ulrika veit ikkje kva dei skal gjere, og får ikkje kontakte dottera. Ho kan jo ikkje ha drept nokon! Likevel kjem tvilen snikande, for dei veit veldig godt kor utagerande og egenrådig Stella kan vere. Men likevel, mord?

Edvardsson klarer å sjå handlingane frå både barnet og foreldras perspektiv, og det er umogleg å ikkje sjå truverdige menneske her. Vi har alle (om vi no er nærmast foreldrerolla eller barnet) opplevd dei små gnisningene, dei små misforståingane eller usemdene som vi ikkje heilt klarer å glatte over i dagleglivet. Dette er ei sterk skildring av foreldrekjærleik, offer, avmakt og tillit. Det er ei ekstrem historie når ein ser på det samla, men kvar einaste del kunne ha (eller har) skjedd i røynda.

Historia vert bygd opp i tre delar; først frå farens perspektiv, så dottera og til slutt mora. Eg tenkte først at det var rart, og det burde vore dottera som uttalte seg sist og avslørte alt for lesaren, men eg heldt godt kjeft her. Det er sylskarpt og iskaldt heile vegen, dei korte kapitla auker tempoet, og det er umogleg å legge frå seg boka utan å tenke men kva skjedde etterpå? Dette var rett og slett ei intens leseoppleving, og om du ikkje får med deg denne, går du glipp av noko stort.

Forlag: Gyldendal Norsk Forlag
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Si at du er min» av Elisabeth Norebäck

Éin kommentar

Leseeksemplar

Herregud, for ein fantastisk god psykologisk thriller! Nifs og ekkel, med eit usedvanleg godt driv. Historia berre bygger seg opp-opp-opp, og klarer til og med å lande med stil. Upålitelige forteljarar og ein desperasjon som overgår det meste.

For over tjue år sidan vart dottera til Stella kidnappa då dei var på ferie; ettårige Alice vart tatt frå barnevogna si. Meiner i alle fall Stella, alle andre er ganske sikre på at babyen drukna, og at Stella må gå vidare med livet sitt. Etter fleire sammenbrot, tvangsinnleggelse og mykje sorg, har Stella no orden på livet sitt. Gift med ein fin fyr, tenåringsmamma til Milo og utdanna som psykoterapeut. Så dukker Isabelle opp, ein ny pasient som er blitt henvist til Stella. Og frå første sekund veit Stella at det er Alice som har kome tilbake. Eller er det dét?

Dette er ei historie om sorg, desperasjon, lengsel og frustrasjon. Måten Norebäck bruker psykologien på er imponerande. Dei fleste psykologiske thrillarar kjem med store vendepunkt og lurer leseren heile vegen, men Norebäck er stilsikker nok til å holde seg i same spor og auke på. Det er skummelt, truverdig og velskrive. Omsetjinga er litt sånn hipp som happ, men denne boka kan uansett ikkje nilesast setning for setning; det her er skumlesing for å finne ut kva som faktisk er sant og kva som er innbilning. Les!

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Den stille uke» av Sven Petter Næss

Leseeksemplar

Bortsett frå den enorme mengden krim eg har lese den siste månaden, er det sjeldan eg plukker opp noko anna enn ein psykologiske thriller innan sjangeren, så det var ganske på slump at eg plukka med meg den her frå jobb. Det er ein klassisk politikrim skriven av ein debutant, så eigentleg ikkje min smak. Men sjølv eg må innrømme at det her er ei knallgod bok, som det er umogleg å mislike.

Harinder Singh trudde aldri han skulle vende tilbake til den vesle småbyen i Østerdalen, men som etterforsker i Kripos drar ein dit ein blir bedt om å dra. Det er straks påske, men ein ung gut er drept, og saka har vokse ut av hendene til det lokale politiet. Guten viser seg å vere yngstemann i byens kaksefamilie, og det er ønskelig at saka vert oppklart straks. Det viser seg å bli vanskelig, spesielt når fleire menneske forsvinn og ein brann bryt ut.

Språket er friskt og truverdig, og Næss skildrar menneske og miljø så alle som har vakse opp utanfor storbyen kan kjenne seg att. Stereoptypar og originalar, du finn begge deler godt miksa saman her, og det fungerer. Plottet er intelligent, og skrid fram i perfekt tempo. (Det er ingenting verre enn krimforfattarar som kastar blindspor rundt seg som Hans og Grete på tur i skogen.) Dette er ikkje anna enn knakande godt handverk, og om du er på veg til fjellet i dag; stopp innom ein bokhandel på vegen og plukk med deg denne!

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Skandalen» av Sarah Vaughan

Leseeksemplar

Først av alt: dette er ikkje ein typisk krim, ikkje ein typisk psykologisk thriller. Dette er eit rettssalsdrama, og eit uvanleg godt eit. Det poenget Araminta Hall prøver å lage i Vår egen grusomhet om korleis kvinner blir behandla i rettsaker som omhandler deira seksualitet, er det poenget Vaughan her verkeleg klarer å få fram. Så om det ikkje naudsynt er krim du er ute etter i påska, men ei intelligent og medrivande bok, er dette eit strålande alternativ.

Ein kveld kjem mannen til Sophie seint heim. Det er ikkje uvanleg, men han pleier å gi beskjed på eit eller anna vis. Og når han først kjem heim, får ho den alltid like urovekkande beskjeden om at dei må prate saman. James kan fortelje at han har hatt eit forhold til ein yngre kollega, og at ho no har anmeldt han for valdtekt. Sophie si verd kollapser, og ho veit ikkje kva eller kven ho skal tru på. Kan mannen hennar, faren til hennar to born, verkeleg ha gjort noko så grusomt?

Skrivestilen til Vaughan er til å beundre. Den er effektivt, men detaljert. Og desse detaljane kjem dryppande, i heilt iskaldt tempo. Ho får mykje ut av å rote rundt oppe i hovuda til folk, sjølv om mesteparten av handlinga er lagt til ein rettssal. Det er eit innblikk i det engelske utdanningssystemet, det engelske rettsvesenet og den engelske politikken. Og sist, men ikkje minst, er det ein skarp kritikk til alle tre når det kjem til valdtektskulturen i den vestlege verda. I lys av #metoo, er det få bøker (i alle fall ikkje innan krim/spenning) som belyser dette like godt.

Forlag: Gyldendal
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Øyevitnet» av Anna Bågstam

Leseeksemplar

Øyevitnet er den første boka i ei ny serie av ein svensk forfatter. Eg les veldig lite klassisk politikrim, slik dette er, for det kan bli ganske kjedelig i lengda, men denne var fin! Den handler mykje meir om etterforskeren enn sjølve mordet. Faktisk er hovudpersonen ikkje politi ein gong, berre sivil etterforsker, så det er litt annleis.

Harriet har nettopp fått ei sivil stilling som etterforsker hos politiet i Landskrona i Skåne. Ho synest det passa å bli overflytta frå Stockholm og flytte heim til faren som har begynt å rote litt på sine eldre dagar. Ho forventer ein ganske roleg jobb, men allereie kvelden før ho offisielt skal starte i jobben blir ho kalla ut: ei kvinne frå bygda hennar er myrda og mannen hennar er forsvunnen. Saka viser seg å vere  vanskeleg å løyse (og det blir ikkje lettare av at Harriets nye sjef misliker henne), og spora peiker snart mot nokon Harriet kjenner alt for godt.

Dette er ganske snill og litt morsom krim, sjå for deg at Karin Brunk Holmqvist hadde bestemt seg for å skrive krim. Dette ville i så tilfelle vore resultatet. Boka er ekstremt lettlest, og underhaldande. Krimgåta er ikkje spesielt innvikla, men blir ein større og større del av handlinga etter kvart. Raskt lest og kanskje like raskt gløymd, men veldig fin krimbok til dei som i hovudsak ikkje liker krim.

Forlag: Panta
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Hennes største frykt» av Peter Swanson

Leseeksemplar

Eg har verkeleg fått sansen opp for Peter Swanson. Eg las nettopp den nyaste, Alle disse vakre løgnene, og elska den. Då dei to første kom på norsk var eg ikkje superfan, men eg set mykje større pris på språk enn eg gjorde den gong. Og innan krimlitteratur er Swanson blitt ein favoritt, og eit sikkert kort om du vil ha gode bøker.

Kate har slitt med nerver og mareritt i nokre år, etter eit kjærleiksforhold som blei veldig stygt. No synest mora at det er ein god idé å kome seg vidare med livet, så ho overtaler Kate til å bytte leilighet med tremenningen sin, Corbin. Corbin bur i Boston og Kate i London, og ho har aldri møtt han, men det burde vel gå fint? Men så raskt Kate er kome inn i bygget, oppdager ho og ein nabo at Corbin næmaste nabo, Audrey, er forsvunne. Og når ho vert bekrefta drept, og politiet mistenker Corbin, veit ikkje Kate kva ho skal gjere eller kven ho skal stole på.

Historia vert rulla opp og vendingane kjem roleg, men slåande. Karakterane hans er komplekse, og det er herlig med bøker utan svart/kvite personar. Og så dukker etterforsker Roberta James frå De som fortjener det og Den tikkende kvinnen opp att her, og slike cameos synest eg er veldig artig. Kapitla er litt annleis delt opp enn i dei andre bøkene, her er det cliffhangers på slutten av kaptila som fortsetter i neste kapittel, så du må jo lese vidare! Handlinga er direkte foruroligande, og passer ikkje for dei som er redde for mørkret eller å vere heime åleine. Med andre ord: perfekt krim til påske!

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Peter Swanson finn du HER.

Sitat

«Vår egen grusomhet» av Araminta Hall

Leseeksemplar

Mike og Verity har vore saman i ni år og har eit lidenskapeleg forhold. Dei leiker ofte Suget: la Verity bli sjekka opp på bar, og så dukker Mike opp og går i mellom og truer fyren. (Litt krydder i kvardagen, veit du.) Så blir Mike tilbudt ein jobb i New York og dei bestemmer at han skal reise og tene penger, så kome tilbake. Men så går det skeis, og når Mike kjem tilbake til London er Verity forlova med ein annan mann. Og for Mike er beskjeden klar: han må gjere seg klar til den største utgåva av Suget nokonsinne.

Det er ei ganske underleg oppdeling av tekst i denne boka. Tre deler, der siste del er ei rettsak. Men dei to første ser eg ingen logisk brytning mellom, for det er ingen sjokkerande avslutning på del en eller sjokkerande start på del to. Det skuffa meg litt, for første del var ganske trå. Det er ingen oppdeling av kapitler innimellom, og det gjer teksten unødvendig slitsom, og for meg er det drepen på ei god leseoppleving.

For meg blir desse to karakterane usedvanlig flate, noko som ikkje fungerer i det heile tatt. Eg skreiv om menn som ikkje kan skildre truverdige kvinner i omtala mi av Den forrige jenta, men det kan visst gå begge veier. Ei kvinne som ikkje kan skildre menn? Mike skal vere ein mann med ein vanskeleg barndom, men eg føler han blir skildra som om han har ei slags funksjonshemming. Han har jo den mentale kapasiteten til ein tolvåring? Det bidrar òg til at eg ikkje trur på historia, for Verity er ei intelligent kvinne, og det er vanskeleg å tru at dei har vore saman i ni år.

Det er nesten flautt å skrive kor dårleg eg synest boka – og hovudsakleg karakterane – er, for Hall underviser i skriving på masternivå og skriv i etterordet at for henne er interessante karakterer det som driv romanen, og spesielt ein psykologisk thriller, framover. Dette er ikkje ein psykologisk thriller i mine auge. Hall streba etter å skape karakterer som gjer at ein ikkje veit kven ein skal tru på, men det fungerer ikkje. (Sjølv om det kan virke arrogant, så følte eg at historia berre var fortalt frå ein sjuk mann si side, uten at eg trudde på at historia hans heller.)

Noko eg derimot synest er veldig fascinerande med boka, og som dessverre ikkje gir meining før i etterordet, er rettssaka. Ei rettsak mot både ei mann og ei kvinne der dei blir behandla ulikt, og kvinnas aktive seksualliv blir brukt som eit slags bevis på lav moral. Dette er bevisst lagt inn som eit politisk innspel, og det burde kanskje heller vore utgangspunktet for boka.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Den forrige jenta» av J.P. Delaney

Leseeksemplar

Eg tar ofte notater medan eg skriv, og i starten var det ikkje mykje begeistring for boka. Eg vart forvirra fordi handlingane gikk såpass parallelt og blanda saman jentene dei første femti sidene og måtte konstant kikke på namnet i kapitlet. Det tok litt tid, men då eg kom til side 100 byrja det verkeleg å bli interessant. Og etter 200 sider fekk eg endeleg kjensla av å måtte lese vidare for å finne ut kva som hendte og kva som hadde hendt.

Jane har opplevd ei stor sorg, og treng ei endring i livet sitt. Ho flytter inn i Folgate Street 1, eit minimalistisk og teknologisk avanansert hus – til ein draumepris. Men leigeavtala kjem med ei lang rekke merkelege reglar; ingen bøker, ingen husdyr, ingen planter, ingen klesplagg på golvet, ingen nips. I tillegg til at ein blir digitalt overvåka så dusjen hugser kva temperatur du liker, skifter belysning etter stemning og mange små finurlige ting. For Jane er dette himmelen, heilt til ho oppdager at Emma, den forrige leigetakaren, døydde i huset. Hovudet knust mot steintrappa. Ubehaget veks, og Jane prøver desperat å finne ut kva som hendte, før ho ender opp på same måte.

Den siste halvdelen gjekk altså ned i eit jafs. Eg har ofte sett boka samanlikna med blant andre Piken på toget, men eg er ikkje heilt einig. Det er ingen enorme tvistar, men heller mange middels store vendingar som konstant endrar handlinga og historia litt. Grepet fungerer veldig godt, og om forfattaren hadde droppa eitt av hinta, hadde eg aldri forstått kva som verkeleg hadde hendt før det blei avslørt. (Sjølv om det ikkje var mange sidene igjen på det tidspunktet.)

Det einaste eg eigentleg har å klage på (når alt eg synest var ulogisk og rart har fått ei forklaring), er kanskje skildringene av kvinnene. Eg synest kvinnene her blir ganske så flate, og etter litt googling oppdaga eg at J.P. Delaney er ein mann (Tony Strong). Ofte, som her, blir kvinner skildra av menn litt lite truverdige og lite komplekse. Skildringer som «en dyr nyanse av blond» og kvinners førsteinntrykk av ein mann er at «han kunne jeg ligget med», det blir litt konstruert. (Sjølv om det siste eksempelet kom tilbake for å bite meg i ræva.) Det er ikkje eigentleg personer det er lett å like, og det gjorde meg hakket mindre engasjert i handlinga, spesielt i starten.

Boka fungerer ikkje akkurat noko litterær, feministisk litteratur, men det er knallgod underhaldning. (Og så blir eg sittande å tenke: ville det fungert om det var to unge menn som hadde budd i huset? Nei. Og berre den kjensgjerninga om samfunnet er jo noko å ta med seg vidare.)

Forlag: Bazar
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Øynene som ser» av Mary Higgins Clark

Leseeksemplar

Mary Higgins Clark har gjeve ut over 30 bøker, og er eit godt kjent namn i bransjen. Mor mi har alltid likt bøkene hennar godt, og når det no kom ut ei fersk bok av henne, tenkte eg at det kanskje var på tide å teste ut forfatterskapet.

Handlinga er lagt til ein småby i New Jersey, Saddle River. Etter ein heime åleine-fest, vert vertinna, atten år gamle Kerry Dowling, slått i bakhovudet og drukner i bassenget sitt. Der ligg ho til foreldra og storesystera kjem heim neste dag. Det einaste vitnet til mordet er naboen, tjue år gamle Jamie – som er mentalt funksjonshemma og ikkje det mest pålitelige vitnet. Redd for at han vil få skulda, prøver mora å dekke over at Jamie veit noko som helst.

Det er ikkje ein klassisk politikrim, heller ikkje heilt ein psykologisk thriller. Du får historia frå fleire hald, men det er ingen store tvister i handlinga, heller ikkje mange skjulte hint eller falske spor. Det er berre to-tre knøttsmå hint om at nokon veit noko. Om du bare les rett fram, så får du heile historia servert uten å trenge å tenke. Veldig lettlest, med kanskje litt stiv dialog til tider. (Spesielt dei indre dialogane blir litt uekte og rotete for meg.)

Historia er truverdig, framdrifta kronologisk og jamn og det er absolutt ei bok som fanger deg og får deg til å ville lese heile greia så raskt som mogleg. Vel verdt nokre timar med underhaldning! Når det er sagt, er det ingen stor litterær opplevelse, korkje plott eller språklig utforming er spesielt original eller iaugefallande. Det gir meg litt assosiasjoner til Frustrerte fruer (!) eller kiosklitteratur (utan at det er negativt meint), for det krever veldig lite av lesaren. Eg skulle ønske Higgins Clark hadde utfordra seg litt meir, for for min del vart den skuldige openberr frå sekundet vedkommande dukka opp i boka. Ho kunne med fordel brukt aspektet med den funksjonshemma guten som upålitelig forteljar litt meir kreativt; då kunne sjølve plottet vore likt, men leseopplevelsen litt meir minneverdig.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Brådypt» av Elin Viktoria Unstad

Leseeksemplar

Det er begynt å poppe opp litt forskjellig krim for ungdom dei siste par åra, og no er tida kome for dei psykologiske thrillerane. Mange ungdomskrimmer passer like godt for vaksne, men eg tenker denne er eit unntak. Den er absolutt spennande og velskrive, men plottet har eit par for mange hull til at det er ein perfekt thriller for vaksne. Eg anbefaler denne for alderen 12-16.

Vilja har alltid elska å svømme, men sidan ho drukna for nokre månader sidan har ho ikkje orka tanken på vatn. Så ei natt vert ho kidnappa og frakta til ei øy, og levert tilbake rett etterpå. Vilja er livredd og ringer politiet, men problemet er at ingen trur på henne. Kven kidnapper nokon og så berre lar dei gå?

Eg likte boka veldig godt, og las den ut i løpet av ein halv dag. Unstad har eit språk som kjennest realistisk ut, og situasjonane ho skriv fram verkar ekte og filmatiske. Tempoet er høgt, og spenninga er til stades heile vegen. Eg har berre litt problem med delar av plottet, men det er jo vanskeleg å forklare nøyaktig kva eg ikkje synest går opp, utan å avsløre dei store tvistane. Målgruppa 12-16 har kanskje sakna denne typen litteratur, og no har dei fått ei god bok det berre er å kaste seg over!

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Ni vilt fremmede» av Liane Moriarty

Leseeksemplar

Dei fleste har vel fått med seg Liane Moriarty no, og eg har lest alle unntatt Huset på stranden. Ho skriv bøker som hovudsakleg er romanar, men har eit litt krimaktig plott. Ironisk nok er dette den minst krimaktige av alle, sjølv om omslaget seier noko anna. Så om du vil nyte boka maks, trur eg du bør glømme det thrilleraktige omslaget.

Hovudpersonen er nok Frances, sjølv om vi møter 11 andre personer (8 andre gjester og 3 ansette). Ho er ein romantikkforfattar i femtiårsalderen som for første gong er blitt refusert av forlaget sitt. I tillegg har ho funne ein eksepsjonelt ondskapsfull anmeldelse av ei tidlegare bok, og ho veit ikkje kor ho skal gå vidare. Skilt for andre gong og barnlaus, og lurt av ein mann på nettet; ikkje rart ho treng eit roleg opphald på eit velværehotell.

Frances (og åtte andre) er på veg til Villa Ro, eit spahotell. Dei skal alle delta på ei tidagers reise inn i eige kropp og sjel, og vere heilt forandra når oppholdet tar slutt. Alle har sine eigne grunner for å delta på opplegget, men ingen aner heilt kor alternativt opplegget skal vise seg å bli.

Språket er det same fengande som ho har i alle bøkene sine, men eg synest ikkje gnisten kjem heilt fram før i siste halvdel av boka. Noko som kanskje ikkje er så gale, når ein tenker på at boka er rundt 600 sider, for den kjennest aldri som om den er for lang. Handlinga er ganske artig! Det einaste som eigentleg irriterte meg litt, var Frances sine to ganske upassande voldtektsvitsar i starten av boka; det kunne eigentleg Moriarty spart seg for.

Alt i alt var det ei ganske så underhaldande bok, sjølv om det ikkje er den beste ho har skrive. Men når ein tenker på kor høg kvalitet det er på til dømes Store hvite løgner, er ikkje det eigentleg noko negativt.

Forlag: Panta
Utgivelsesår: 2019

Fleire bøker av Liane Moriarty finn du HER.

Sitat

«Daisy Jones & The Six» av Taylor Jenkins Reed

Leseeksemplar

Eg har lenge hatt lyst til å lese The Seven Husbands of Evelyn Hugo, og i fjor fekk eg med meg dette forhåndseksemplaret av same forfatter frå jobb. Så vart den marsboka til Reese Witherspoons leseklubb, så då starta eg like så godt med denne. Og gjett om eg skal lese absolutt alle romanane til Taylor Jenkins Reed etter dette!

Daisy Jones & The Six. Kanskje det mest ikoniske bandet frå syttitalet. I intervjuform vert historia fortalt, frå starten på it-jenta Daisy og rockebandet The Six, og korleis dei blei så store som dei vart. Og ikkje minst korleis og kvifor bandet brått vart oppløyst 12. juli 1979. Aldri før har bandmedlemmene og deira nærmaste fortalt kva som hendte, men no vert altså heile historia fortalt for aller første gong.

Dette er altså eit fiktivt band, sjølv om eg må innrømme at eg måtte google litt for å finne det ut. Og sjølv om det er rock & roll frå syttitalet, er ikkje heile boka full av sex, dop og musikk. Det er absolutt ein del av det, men den verkelege historia ligg i forholdet mellom menneska i bandet, og forholdene dei hadde til menneska rundt dei. Korleis suksess, sjalusi, forelsking og skuffelse kan øydelegge alt, uansett kven ein er. Vonde hendingar og varme kjensler er stikkordene her. Kvinnene i boka er hardbarka feministar, og sterke karakterar på kvar sine måtar. I tillegg er det ein veldig fin tvist på slutten av romanen, som eg absolutt ikkje skal seie noko meir om.

Og skildringane av musikken! Du kan verkeleg høyre musikken når du les, og eit pluss er det at Jenkins Reid har tatt seg bryet med å skrive ut nokre av songtekstane og lagt dei ved til slutt.

Boka er fantastisk! Godt komponert, original og underhaldning frå ende til annan. Eg slukte kvar einaste linje, og sjølv om eg elsker å lese, er det sjeldan eg koser meg så heilhjarta med ei bok. Om det er ein einaste svakhet i romanen, er det at dei stemmene til dei forskjellige litterære karakterane kanskje er litt vel like, noko som gir ei kjensle av at dette er ein roman og ikkje røynd. Likevel er dette ein lesefest av dei absolutt sjeldne. Løp og kjøp!

Forlag: Hutchinson
Utgivelsesår: 2019