Utdanning

Sitat

«Lara Jean»-trilogien av Jenny Han

Alle har vel (uansett om dei vil innrømme det eller ikkje) sett To All the Boys I’ve Loved Before på Netflix? Eg elsker klissete kjærlighetshistorier om ungdommer, og eg er ikkje redd for å seie det. Så då eg fann ut at dette var ei filmatisering av ei bok, kasta eg meg over trilogien. For ja, det er ein trilogi! Og det kjem fleire filmar! (YAY!)

Så bok nummer en heiter det same som filmen, To All the Boys I’ve Loved Before, og er ganske lik filmversjonen. Det er ikkje veldig mange endringar i plottet, og endringane er faktisk positive. Til dømes er Peter og Josh meir sympatiske på skjerm enn papir. Og eg vil nekte for det om det blir nevnt, men filmen er faktisk litt betre enn boka.

Om du ikkje har sett denne herlige romantiske komedien, så er plottet slik: Lara Jean er den mellomste av tre søstre med ein enkefar, og livet blir snudd opp-ned når den eldste av jentene, Margot, flytter utanlands for å gå på college. Verre blir det når dei private kjærlighetsbrevene Lara Jean har skrive (og aldri planlagt å sende) til forelskelsane sine faktisk blir sendt. Endå verre er det at eitt av breva er til nabogutten og Margot sin eks, Josh. Så Lara Jean starter eit falsk forhold til ein annen brevmottaker, Peter, som vil vise eksen sin at han er over henne. Og alt skulle gått ganske greit, men Lara Jean oppdager raskt at det er vanskeleg å skille kva som er falskt og kva som er ekte i eit liksomforhold mellom to venner.

Mykje av poenget med historia er at ein må tørre å ta sjanser på ekte mennesker, og ikkje forelske seg i idealer og idear om menneske. Og som dei fleste bokelskarar, gøymer Lara Jean seg i fiksjon, men her blir ho pressa ut av komfortsonen, og må leve livet, noko som viser seg å gå betre enn forventa. Språket er langt frå det beste og handlinga skrid ganske ujamt fram, men Han klarer likevel å halde tempoet såpass høgt at det praktisk talt er umogleg å legge vekk boka. Det er den typen slukebok som gjer at du ser på klokka og det plutseleg er to om natta. Og så hjelp det veldig på interessa å ha sett filmen, så du treng ikkje vente med å sjå filmen.

Filmen fortsetter halvveis inn i bok nummer to, P.S. I Still Love You, så i starten er det ikkje mange overraskingar her. Eg vil ikkje avsløre så mykje av handlinga vidare (eg prøver å unngå plottblottarar her).  Men eg kan seie såpass at ein av Lara Jean sine drømmetypar dukkar opp att, og ting blir komplisert. Lara Jean må gå frå å vere ei forelska jente til ei kvinne som må tore å be om kjærleiken ho har krav på. Ho slit med å kjenne seg som eit andreval, og må finne ut om ho kan vere i eit forhold der ho kjenner seg nedprioritert.

Den siste og avsluttande boka, Always and Forever, Lara Jean, flytter oss litt fram i tid, til Lara Jeans sisteår på high school. For henne vert året prega av usikkerhet og kaoset ved å få ei ny stemor. College er ikkje langt unna; kan kjæresteforholdet hennar overleve ei såpass stor endring av kvardagslivet? Kan ungdomsforelskinga overleve, eller må ho prioritere si eiga framtid åleine?

Eg vart ganske så forelska i desse bøkene, for det er herlige bladvendarar. Dei er lettleste, men likevel fulle av djupe tema som betyr mykje for mange tenåringsjenter. Jenny Han er ikkje redd for å ta opp og diskutere tema som seksualitet, prevensjon, sjølvkjensle, søskenforhold, lojalitet, oppvekst, you name it. Ho fronter sunne og fullstendig ærlege haldningar om tema alle jenter burde tenke litt på. Om du ikkje har fått med deg bøkene (eller filmen), så bør du hive deg rundt!

Forlag: Scholastic
Utgivelsesår: To All the Boys I’ve Loved Before (2014), P.S. I Still Love You (2015), Always And Forever, Lara Jean (2017)

Sitat

«I for internatunge» av Ragnhild Solstad

Skrive for framtida.no

Dei siste åra har det blitt satt søkelys på skamplettane i den norske historia, spesielt gjennom litteraturen; dansk-norsk slavehandel, handsaminga av «tyskertøser» og «tyskerunger», utrensking av jøder, samt samer og kvæner. Denne romanen er meint å gi eit innblikk i skulepolitikken i Finnmark på 50- og 60-talet og fornorskinga av samar, men legg i realiteten større vekt på korleis det er å bu på internatskule, og slår underteikna som ganske upolitisk. Det er lite om samer og kvæner generelt i boka, kun eit lite stikk. Det er vanskeleg å sjå bodskapen eller poenget i historia.

Vi møter mange ulike karakterer som på ulike vis høyrer til på internatet: Arno, ein ny elev som startar bråk; Frans, ein puslete gut som raskt blir Arnos hakkekylling; Elis, tidlegare elev, no vaktmester. Alle desse tre har vonde historier (spesielt Elis, sjølv om det er vanskeleg å ha mykje sympati med han etter side 88), men dei forblir lause trådar. Ei historie eg gjerne skulle ha nøsta opp i, er livet til styraren på internatet; samisk opphav, har sjølv budd på internat og er no styrar på eitt, og ikkje heilt sikker på korleis han skal handsame ungane. Styraren er for meg den einaste karaktereren som ikkje kjennest konstruert som karakter, men som eit ekte menneske. Kanskje ei novelle om hans liv hadde vore eit betre val?

«Solstad har skrive ein roman med vare, sterke og brutale historier om kva det kan gjere med eit menneske å vekse opp under slik emosjonell omsorgssvikt.» Det er heilt rett, men det er meir usikkert kor god romanen er. Den er ikkje utprega dårleg, men ikkje så god at det er eit naudsynt verk. Fiksjon er ofte den beste måten å skildre røynda på, men i dette tilfellet trur eg ein dokumentar hadde vore eit betre alternativ. Solstad har tidlegare gjeve ut to noveller, og sjølv om ho er ein god skribent, trur eg ikkje eventyret som romanforfattar er heilt vellukka – i alle fall er ikkje denne romanen det.

Forlag: Samlaget
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«From the Heart» av Susan Hill

Leseeksemplar

Litt treigt ute; Susan Hill er visst ganske berømt. Og så er dette leseeksemplaret frå i fjor vinter, tydeligvis. Men – kven bryr seg om når bøker kjem/kom ut, så lenge dei er gode?? Og denne var verkeleg god. Eit subtilt, roleg og forståeleg språk, som skaper stemninger som få bøker eg har vore borti. Boka er ganske kort, men akkurat som Stoner av John Williams klarer den å skildre – om ikkje heile, så store deler av – eit liv.

Vi er på starten av 1900-talet, og Olive er ei ung kvinne fanga i ei tid som båe gir henne fridom, og tek den frå henne. Ho har val, moglegheit til utdanning og arbeid, men samstundes er det store forventningar knytt til kva ho skal velje. Kva som er akseptabelt, kva som ikkje er skamfullt og kvifor dette speler noko rolle, er spørsmål som alltid ligg i Olives bakhovud. Så når ho blir gravid utanfor ekteskapet, er ho fortvilt over tapet av den vekkadopterte sonen. Og når ho forelsker seg i ein eldre kollega, forstår ho ikkje kvifor ho ikkje kan elske den ho elsker.

Ho kan verke ganske uutdanna og enkel etter dagens standard, men ho er eit produkt av tiåret (og århundret) ho lev i. Ei synes litt synd på henne i starten, men ho er så absolutt eit kvinnfolk med tak i. Ho er faktisk villig til å ofre alt for si eiga lukke. Og kvifor ikkje, når det ikkje går utover nokon?

Boka stiller store og små spørsmål om samfunnet, både no til dags og historisk, og den set enkelte ting i søkelyset. Det er eit fint portrett av ei ung kvinne i to veldig ulike, men sikkert like vanlege, situasjoner frå det førre århundret som vi ikkje opplever i dag i det heile tatt.

Denne boka var så rørande, så verkeleg djupt rørande. Sjølv om Olive kanskje ikkje sa så mykje, så opplevde ho mykje. Dei svake reaksjonane hennar, dei få tankane ho gjer seg rundt situasjonane ho hamner i, det er så relaterbart. Ho har heilt openbert ein svak form for sosial angst, men likevel er ho så utruleg sterk. Sjølv om ho aldri veit kva som er korrekt eller forventa av henne, så gjer ho så langt ho kan det som føles rett for henne sjølv, og gjett kva? Det meste ordner seg, altså. Overraskande nok var denne boka ganske inspirerande. Ei verkeleg fin, lita perle. (Sjølv om eg seriøst misliker det uttrykket, for det er jo oppbrukt til tusen.)

Forlag: Penguin
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Tante Ulrikkes vei» av Zeshan Shakar

Leseeksemplar

Tante Ulrikkes vei er ei fantastisk god bok! Eg veit ikkje om eg kan seie så mykje som ikkje allereie er sagt. Den har allereie vunne prisar, fått fantastiske kritikkar og solgt i bøtter og spann. (Med god grunn.)

Om du ikkje allereie har fått med deg handlinga i boka, så er den like enkel som den er kompleks: to unge gutar frå Stovner, med innvandrerforeldre, som i eit forskningsprosjekt skildrer kvardagen sin. På den eine sida har vi breva til Mo (Mohammed), som verkeleg er det norske idealet på kva ein integrert person skal vere; han er skuleflink, lovlydig og snakker perfekt norsk. På den andre finn vi Jamal og hans innlesinger, ein heilt annan type; slang, banning, han dropper ut av skulen og røyker mykje hasj – generelt ein vandrande stereotypi.

Men du treng ikkje fokusere berre på bakgrunnen til desse ungdommane som vi følgjer gjennom fem-seks år. Boka hadde vore like god om dei var etnisk norske, for problema dei møter i kvardagen er like eksisterande for alle. Og så har dei sine eigne, meir spesifikke problem – men det har vi jo alle. Karakterane er utruleg autentiske, og det riv i hjartet mang ein gang i løpet av lesinga.

For å oppsummere: romanen er fantastisk god. Og eg trur eg må avslutte her, for vi diskuterte denne i lesesirkelen min på mandag, og eg har så mange refleksjoner rundt boka at eg kunne skrive eksamenen min om den. (Og den er faktisk blitt pensum ved eit studie eller to på UiO.)

Forlag: Gyldendal Norsk Forlag
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Midnattsrosen», «Den italienske jenta» og «Engletreet» av Lucinda Riley

I Midnattsrosen tek Lucinda Riley oss med til India, til svære gods i England og filmbransjen. Så langt som eg i skrivande stund er komen i forfatterskapet til Riley, er dette den beste boka hennar, by far. Historia er ganske truverdig, med mange overraskingar undervegs – faktiske overraskingar.

Rebecca Bradley, den kjende amerikanske filmstjerna, er for tida på eit ganske slitent og gamalt gods i England for å spele inn ein film. Det går ikkje lang tid før inderen Ari Malik dukker opp for å finne ut kva som hendte med grandonkelen hans. For omkring åtti år sidan var oldemora hans, Anahita, sterkt knytta til godset og eigaren av det. Ho fekk eit barn, men har alltid nekta å tru at barnet døydde. Etter Anahitas død, har Ari bestemt seg for å oppfylle hennar siste ynskje, at Ari skulle finne ut kva som skjedde med son hennar.

Boka er full av oppveksten til Anahita i India og seinare England, omveltingane samfunnet opplevde rundt fyrste verdskrig, kulturkræsj, rasisme, kontrastar, drama og forbudt kjærleik. Den er faktisk ikkje så verst, spesielt på lydbok.

I skrivande stund har eg lest 1-3 av De syv søstre, Midnattsrosen og Engletreet av Riley frå før. (Desse innlegga er slengt sammen etter utgivelsesdato.) Og eg har faktisk likt alle dei fem overraskande godt, men Den italienske jenta er det største klisset eg har vore borti. Herregud, det var ei skikkeleg smørje.

Rosanna er elleve år då ho møter Roberto Rossini for første gong. I dagboka si sver ho på at ho skal gifte seg med den snart-berømte operasangeren. Etter ei anbefaling frå Roberto, byrjar ho med sangtimar, og etter mange år med hardt arbeid ender ho opp i Milano, på La Scala. Og der er Roberto. Resten av boka er fylt av familiedrama, sorg, opprør, røyndommar og ikkje minst kjærleiksforviklingar. Og det er skikkeleg overdrevent, dramatisk, uoriginal og tja, lite truverdig. Dette er for ordens skyld ei bok Riley skreiv då ho var yngre, under pikenamnet sitt, Edmonds. Så konklusjonen er at ho har definitivt blitt ein betre skribent med åra.
Eg har faktisk høyrt denne på lydbok (for den krever null hjernekapasitet å følge med på), og innspillinga var skikkeleg dårleg. Det var noko med stemma til innlesaren som minte meg om ein åtte år gamal gut, og så var det ein slags talefeil som frustrerte meg grenselaust.

Engletreet har eg faktisk òg hørt på lydbok, heile tjue timar. Det er sånt som gjer meg nervøs, tanken på å skulle fokusere og hugse nesten eitt døgn med berre lyd. Men det gjekk overraskande greitt! Historia hadde så få karakterer og få store hendingar, at det gjekk ganske fint å følgje med likevel!

Dette er ei familiefortellings, som starter i «feil ende»: Greta Marchmont skal feire si første jul på familiegodset på mange år. Ho var i ei bilulykke for mange år sidan, og då ho vakna opp etter eit langt koma, hugsa ho ingenting av fortida si. Men denne jula, når ho er ute og spaserer og finn grava til sin treårige son, kjem enkelte minner tilbake, og David, vennen hennar som har passa på henne i alle desse åra, hjelper henne å fylle inn hulla.

Vi blir fortalt ei storarta historie om ein uvanleg familie, som likevel har sine ordinære problem, frå krigen slutter til åttitallet: kjærester som svikter, utenomekteskapelig graviditet, uuttalt kjærleik, pliktkjensle og skuffelse, psykiske problem og rampelyset.

Det er verkeleg ei god bok, og eg storkoste meg med den. Den er litt annleis enn dei andre bøkene hennar, synest eg. Går det an å seie at ei Lucinda Riley-bok minner meir om Kate Morton enn Lucinda Riley??

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: Midnattsrosen (2014), Den italienske jenta (2015), Engletreet (2015)

Fleire bøker av Lucinda Riley finn du HER.

Sitat

«Om dyr og syn» av Tormod Haugland

Leseeksemplar frå Norli

Eg har ikkje noko forhold til forfatterskapet til Haugland, så dette er faktisk det første møtet mitt med han og det. Eg har ein kollega som anbefalte boka høgt og som har ganske god smak i bøker (hei, Linn Heidi!), og ein sjef (hei, Sylvia!) som kalte boka for ein norsk Stoner. Og eg absolutt elsker Stoner (eg trur eg nemner det i annakvart blogginnlegg), så eg måtte jo berre gi boka ein sjans.

Det er litt rart å lese ein sjølvbiografisk roman om oppveksten og ungdomstida til ein person du eigentleg ikkje veit noko særleg om, men eg føler aldri at eg har gått glipp av noko eller ikkje forstår ein referanse. Det er berre ei skildring av eit ganske nøkternt liv – med litt opp- og nedturar – akkurat slik som Stoner. Kanskje med eit litt varmare språk?

Innhaldet er rett og slett skildringar og ulike historier frå Tormod sin oppvekst (eller hans oppfatning av denne oppveksten) på Haugland. Her er historier frå fylla, frå gardsarbeidet, frå familie- og kjærleikslivet. Og ikkje minst historier om korleis han oppdaga kunst, litteratur og Bergen, og etter kvart ga frå seg odelen til familiegarden. Her er refleksjonar rundt det meste, men kanskje spesielt rundt kva som gjer deg til den du der og kva ansvar ein har til seg sjølv og andre.

Boka er rett og slett nydeleg. Og på eit så fantastisk fint (men òg leseleg for bokmålsfolket) nynorsk! Det er så skore inn til beinet, at alt du les opplevast som essensielt. Likevel er det eit så stemningsfullt og naturleg språk. Ganske imponerande å klare begge deler, faktisk. OG! Her er eit absolutt fantastisk fint kapittel om det å oppdage litteraturen for fyrste gong.

Anten du er glad i god litteratur, er oppvaksen på landsbygda, bryr deg om kunst, er fan av Tormod Haugland som person eller rett og slett vil ha ei god bok om det å vere menneske – og ikkje minst bli det mennesket ein er – så er dette absolutt eit godt alternativ. (Og shoutout til det flotte omslaget!!)

Forlag: Oktober
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Idioten» av Elif Batuman

Boka er sponsa av Solum Bokvennen

Idioten er ein litt annleis coming of age novel (dannelsesroman, sjølv om det høyrest meir pretensiøst ut på norsk). Det er ein ganske kompleks roman, som har fokus på så utruleg mykje forskjellig; utdanning, vennskap, (ubesvart) kjærleik, det første møtet med moderne teknologi, språk og litteratur, kultur, og så er her bokstavelig talt ei dannelsesreise.

Denne romanen handlar altså om tyrkisk-amerikanske Selin, som går førsteåret på Harvard. Selin er ei ganske så enkel, uskyldig og gjennomsnittleg jente. Likevel har ho ein tendens til å hamne i dei merkelegaste situasjoner. Ho er ikkje spesielt sosialt oppegåande, kan man vel seie. Å vere litt usikker på korleis ein forholder seg til folk ein er litt interessert i, vert ikkje enklare når ho byrjar å maile med medstudenten Ivan. Ivan er ungarsk og utruleg sær, men Selin fell for han – av ein eller annan grunn. Epostane deira vert ei stund det einaste kommunikasjonsmiddelet dei har, og etter kvart blir det rart å møtast i verkelegheita. For Selin blir Ivan eit slags idealmenneske. (Eigentleg er han ein skikkeleg arrogant dritt, synest eg.)

Vi følger Selin frå hausten fyrste semester, til vårsemesteret og så sommaren etter, då Ivan har lokka henne til å undervise i engelsk i ein liten ungarsk landsby. I løpet av desse tolv månadane reflekterer Selin mykje over dei underlege situasjonane ho hamnar i, livet, seg sjølv, språk, kultur, og tja, det meste. Kanskje spesielt det ujamne forholdet mellom henne og Ivan. Her er mange morsomme scener og betrakningar!

Batuman er tydeleg ein forfatter som skriv om det ho kan. Når ho skildrar utsjånaden til Selin, er det vanskeleg å ikkje sjå på forfatterportettet av Batuman på omslaget. Ho har og den tyrkiske bakgrunnen til Selin, og Selin drøymer jo om å bli forfatter – noko det er openbert at Batuman er. For språket er heilt fantastisk godt, sidene vender omtrent seg sjølv. Ho har skapt ein ganske sympatisk og sårbar karakter, som ein gjerne følgjer vidare. Så, kan eg få ein roman med skuleår nummer to??

Forlag: Solum Bokvennen
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Store hvite løgner» og «Den siste festen» av Liane Moriarty

Okei, denne boka imponerte stort! Eg valgte den fra den enorme haugen av bøker fordi eg måtte ha noko lett, noko som ikkje krevde at eg tenkte, noko som ikkje var krim… Og der låg den, ei rosa bok med søtt cover som skulle vere sånn litt spennande. Eg forventa eigentleg noko halvgodt med mykje billige triks for å drive historia framover. Vel, shame on me. Dette er nemleg chick-lit på sitt beste.

På overflata kan alt virke ganske kjedeleg i den vesle australske byen Pirriwee. Og dei få problema ein kan sjå, verkar så banale. Foreldre som blåser opp dei minste hendingar, litt utroskap her og der, dei typiske tinga. Når aleinemora Jane flytter til området, skiftar dynamikken. Madeline og Celeste tek Jane under vingane sine, og foreldra for førsteklassingane vert splitta opp. Det kjem anklager om mobbing, overfall og konspirasjonar. Men det er ikkje dette som er sjølve drivkrafta i historia. Vi oppdager raskt at fleire av hovudpersonane skjuler litt av kvart, og at det er ei mordetterforskning som pågår. Vi veit berre ikkje kven som er død, eller kven som drepte vedkommande. Kommentarane frå andre foreldre i skuledistriktet som gjerne avsluttar kvart kapittel, fungerer som ein slags voiceover og er kanskje det som lagar mesteparten av spenninga.

Sjølv om omslaga er ganske ulike, er dette temmeleg likt i stil og innhald som Piken på toget, Bak lukkede dører, Naboparet og Flink pike. Seriøst, ikkje la deg lure av den sukkersøte rosa bakgrunnen, dei manikyrerte negla og timeglasset. Dette er utruleg spennande! Og ikkje berre spennande: det er lettlest, underhaldande og tek opp seriøse tema. Måten historia vert fortalt på, gjer det lett for meg å forstå at det er laga serie basert på boka (Big Little Lies på HBO), for det er som å sjå ein film når du les. Det er satirisk og morsomt, og eg lo høgt fleire gonger! (Og måtte reflektere ein gong eller to over det eg las.) Kan verkeleg anbefalast!

Den siste festen er eit leseeksemplar frå Norli

Den siste festen (som er litt feiltitulert, det burde vore Den siste årsdagen) er den fjerde i rekka av Moriarty-bøker omsett til norsk. Den er som dei andre bøkene; lettlest underhaldning. Men den kan ikkje måle seg med Store, hvite løgner, på langt nær. Til det er handlinga litt for platt og lite spennande, sjølv om det verkeleg verdt drama på «den siste festen», på slutten av boka.

Sophie har alltid vore interessert i Munro-mysteriet; For over sytti år sidan forsvant Alice og Jack Munro sporlaust, og alt systrene i nabohuset, Connie og Rose, kunne finne var den forlatte babyen til ekteparet Munro. Dei oppfostra babyen, Enigma, og gjorde den vesle øya dei budde på om til eit museum. Som barn var Sophie besatt av dette uløste mysteriet, og drog jamnleg til øya for å delta på omvisninga, kjøpe scones og gå turar. Som vaksen møter ho tilfeldigvis barnebarnet til Enigma, Thomas, og er saman med han i eitt år. Fleire år etter at Sophie og Thomas har gjort det slutt, kontakter han henne for å fortelje at Connie er død, og at ho har testamentert huset sitt til Sophie. Sophie, som enno ikkje har mann eller barn, takker etter kvart ja, og flytter ut til øya. Men etter matriarken Connies død, er det ikkje mykje på øya som forblir det samme. Blant anna Munro-mysteriet.

I tillegg til handlinga rundt Sophie og hennar ynskje om å finne ein mann og få ungar, er det òg fokus på Thomas» søskenbarn Grace, som lid av fødselsdepresjon. Som nevnt i omtala ovenfor, er det klassisk Moriarty å dra inn litt alvorlege tema i dei morsomme og lettbeinte romanane hennar. Boka var god den, men avsløringane rundt Munro-mysteriet var litt for openbare frå starten av. Den heilt, heilt siste twisten i historia var derimot uventa, og hysterisk morsom! Alt i alt hadde eg ei veldig fin lesestund, for boka er jo sjarmerande! Så sjølv om dette absolutt ikkje var den beste boka til Moriarty, gler eg meg veldig til å starte på Vanvittig skyldig.

Forlag: Pantagruel
Utgivelsesår: Store hvite løgner (2016), Den siste festen (2016)

Fleire bøker av Liane Moriarty finn du HER.

Sitat

«Et eget rom» og «Jeg nekter å tenke» av Lotta Elstad

Et eget rom er et leseeksemplar frå Norli

Dette er ei kort lita satire om feminisme, byråkrati, Oslo som by og Noreg som land, utdanningssystemet, media, politikk, kunst – ja, det meste får plass i denne flisa av ei bok.

Møt Anna Louisa Germaine. Ei nylig pensjonert, sytti år gamal dame – professor! – som bur i ei leilighet ho kjøpte ved å vaske skitne pengar, lure borettslaget og manipulere sin mannlige venn. Etter ein heller offentlig debatt trakk ho seg tilbake frå rampelyset, og har berre «leika kontor» dei siste ti-femten åra. No er ho endelig pensjonert, og skal nyte livet. Det varer ikkje så lenge, for når ho opner avisa ser ho eit intervju med ein tidlegare kollega, og vert kalla denne kvinnas «horemamma». Ho vert rasande, for folk er verkeleg idiotar. Ho skriv ein kronikk som tilsvar – for hand – og mimrar tilbake til fortida si medan ho skriv.

Anna Louisa er morsom (det burde ho jo vere, dette er trass alt satire), hissig og ikkje minst truverdig som karakter. Ho er ein stereotyp, utan tvil. Skråsikker, pedantisk, meir teoretisk enn praktisk, feministisk, konfliktsky samstundes som ho er lett provosert, småsleip og usikker. (Rett og slett eit ekte menneske?)

Slik som eg skreiv om Nils-Øivind Haagensen sin roman Er hun din? (utan at eg skal samanlikne dei for øvrig) er dette ein typisk norsk samtidsroman, typ poetisk, veldig spesifikt tema, kven-treng-vel-kapittelinndeling-no-tildags?, relativt kort og med eit par djupe tankar. men her er mange djupe tankar. Kanskje på grensa til for mange? Ikkje at norske lesarar er dumme, men dette vert til tider itt for akademisk, smalt, politisk og historisk til at det når ut til absolutt alle. Når eg no skriv om den, går det opp for meg at den først og fremst er morsom. Det er liksom det eg ender opp med uansett.

Jeg nekter å tenke er et forhåndseksemplar frå Flamme forlag

Akkurat som Et eget rom er Jeg nekter å tenke ein intelligent, morosam og feministisk roman om både det generelle og det meir spesifikke. Det er skarp og morsom kritikk mot byråkratiet, politikk, og tek òg opp abort og feminisme. Også her er hovudpersonen ei kvinne med ei litt underlig historie. Men denne gongen er det ei ung kvinne, og sånn sett eit mindre karikert vesen.

Her har Hedda Møller hatt eit forhold til ein mann som ikkje var like interessert som henne. Når ho bestemmer seg for å gå vidare med livet sitt, reiser ho på restplass til Aten. Men flyet må nødlande, og ho ender opp i Sarajevo. Via ein datingapp møter ho Milo, som er altfor interessert i henne. (Er det ikkje typisk at dei vi er interessert i, ikkje liker deg like mykje?) Når ho kjem tilbake til Oslo, oppdager ho at ho er gravid. Ho veit så klart at ho vil ta abort, men med dagens reglar i helsevesenet går det ikkje like kjapt og enkelt som ho forventa – ho vert gitt tre tenkedagar, som i praksis vert seks dagar. Og det å ikkje tenke er ikkje lett!

Tema som ujevne kjærleiksforhold, byråkrati, abort, moderne teknologi og fullstendig galskap gjer boka superaktuell. Sjølv om Hedda hamner i ulykka på fleire måtar, er det ei munter og glad bok, med potensiale til å treffe mange folk og mange ømme punkt. Eg følte meg i alle fall truffen inn i mellom. Og forresten, så burde alle som likte Senteret av Victoria Durnak lese denne (og vice versa), for den svarte humoren rundt eit uønska barn er til stede i begge bøkene.

(I begge bøkene blandar ho inn mykje populærkultur [ho gir att nesten heile Mad Men-episodar, referer til andre seriar, apper, artistar og uttrykk som mansplaining].Eg skjøner ikkje heilt når ho er sarkastisk og seriøs, for trur ho faktisk at Sugababes syng «push the bottom»? Det er jo button. Og ho skreiv noko feil på teksten til OutKast òg, men eg gidd ikkje finne det fram att. Er det med vilje??)

Forlag: Flamme
Utgivelsesår: Et eget rom (2016), Jeg nekter å tenke (2017)

Sitat

«Old Filth»-trilogien av Jane Gardam

Den fyrste boka i trilogien, Old Filth, er nyleg omsett til norsk, og komen ut på Gyldendal, under tittelen En ulastelig mann, med eit heilt anna omslag. (Eg absolutt elskar desse grafiske omslaga! Dei er så pene og forlokkande, og skrik liksom «KJØP MEG!»). Eg kjøpte og las bøkene på engelsk, fordi eg ikkje kunne vente med å lese heile trilogien. Kollegaene mine og andre bokbloggarar har anbefalt den fyrste såpass sterkt, at eg berre slo til.

Den fyrste boka om Eddie Feathers, heiter Old Filth og har gitt namn til trilogien. Old Filth er og namnet til Eddie, eller i alle fall kallenamnet hans. Han er no blitt ein gamal mann på cirka 80, og er ei levande legende (sjølv om mange ikkje har fått med seg at han fortsatt er i live). Opphavet til kallenamnet er suksessen han gjorde som advokat i Hong Kong. FILTH står nemleg for Failed In London Try Hong Kong. Sjølv om han er ganske populær, godt likt og velkjent innan jussen, har han få venner og er ganske isolert. Familie har han heller ikkje mykje av, då han er ein «Raj orphan», altså eit barn fødd i utlandet under Emperiets tid, og så sendt til ein fosterfamilie i England, og deretter kostskular (dette er heilt faktiske greier). Etter konas død har han isolert seg ganske kraftig, og er i villreie om veien vidare.

Historia om Eddie Feathers er skildra med ein slik varme, ein slik menneskelig innsikt at det er nesten ikkje til å tru. Skrivestilen er så personleg, men samstundes så objektiv og allvitande, og minna meg svært om korleis John Steinbeck skriv, spesielt i East of Eden. (Eg er heilfrelst på Steinbeck, så frå meg er dette eit stort kompliment!)

Bok nummer to, The Man in the Wooden Hat tar for seg Betty – den avdøde kona til Filth – si side av historia og samlivet deira. Betty har nemleg ei heilt eiga fortid og notid. Ho er som Filth ein «Raj orphan», var kodeknekker under andre verdskrig og forelska seg i ein anna mann eit par timar etter at ho forlova seg med Filth. Eddie Feathers er jo skildra som ein ganske distré, tilbaketrukken og nøktern type – som ser på seg sjølv som emosjonelt skada. Mykje av det han fortel i den fyrste boka, får vi her Bettys perspektiv på desse (og langt i frå alt er heilt slik han framstiller det) og ein heil del nye bitar av samlivet deira.

Historia er rørande, velskriven og direkte menneskeleg. Den tek for seg korleis vi mennesker kjenner begjær for motstridande ting, sårer menneska vi føler lojalitet over og kor vanskeleg det kan vere å gjere det rette.

Boka kjem forresten på norsk i haust. Denne her er meir lettlest på engelsk enn Old Filth var, men dei norske omsetjingane skal visst vere ganske gode, så det er berre å velje heilt fritt kva språk du vil lese dei på.

Den tredje og siste boka i trilogien, Last Friends, tar utgangspunkt i Terry Veneering – Old Filth sin rival på omtrent alle måtar. Vi får jo vite ganske tidlig i dei andre bøkene at Betty Feathers og Terry Veneering har hatt noko på gang for omtrent alltid. I tillegg hadde Terry ein ganske annleis oppvekst enn dei andre karakterane i bøkene, då han vaks opp ganske fattig i nordre del av England.

I denne boka blir alle trådane knytt saman, og du blir òg betre kjend med den litt obskure karakteren Fiscal-Smith. Dette er kanskje den morsomste boka av dei tre, og i alle fall den mest rørande. Eg likte trilogien så godt at eg allereie har bestilt novellesamlinga hennar òg.

Kjapt til slutt: Eg absolutt elska bøkene, og eg spår herved at denne trilogien vil stå att som ein moderne klassiker. Du burde definitivt lese desse bøkene dersom du likar John Steinbeck, Elena Ferrante eller Sophie Starks liv og død av Anna North.

Forlag: Abacus
Utgivelsesår: Old Filth (2004), The Man in the Wooden Hat (2009), Last Friends (2013)

Sitat

«Et sted på grensen» av Emilie Edland

Éin kommentar

Boka er sponsa av Juritzen forlag

Emilie Edland er eit pseudonym for gudveitkven, og blir snakka om som den fyrste til å skrive ein erotisk roman på norsk. (Eller New Adult-roman, men det er eit merkeleg namn på sjangeren. Husmorporno er mykje meir dekkande.) Eg likte jo Calendar Girl (sue me), sjølv om eg ikkje har rukke å lese den siste boka i serien enno, så eg tenkte å gi denne boka ein sjanse. Og for eit val det skulle ende opp som! Eg har så utruleg mange tankar og meiningar rundt både handling, karakterar og moral i boka at eg absolutt ikkje skal plage dykk med alt, men fleire aspekt ved boka må eigentleg takast opp.

Kjapt oppsummert handling: Nora Adler-Ruud er rik, frigjort og kåt. Ho blir veldig tiltrekt av professoren sin, Nicholas West, og bestemmer seg for å forføre han. Det klarer ho ganske så raskt, og så har dei mykje sex. Utanom forholdet deira, bruker Nora tid på vennene sine, mormora si og ei kollokviegruppe. Sånn enkelt og greitt, er det alt som skjer heilt til Nora oppdager at ho er forelska i Nicholas. (Nicholas er forlova med ei anna, men dei har eit ope forhold medan ho har legeturnus i Nord-Noreg.)

Språket som skildrar den faktiske sexen er utvilsamt betre enn hos Calendar Girl-bøkene (men dei er jo oversette, og det engelske «erotiske språket» er ganske annleis enn det norske, så ein god – og ikkje minst moderne – oversettelse er tilnærma umogleg). Sexen er jo – som i alle erotiske romanar – ganske så idealistisk og nesten latterlig vidunderlig. Så mykje stamina og lårmusklar skulle ein hatt, gitt. Men så har det jo seg slik at vi ikkje les erotiske romanar for den litterære kvaliteten eller realismen i skildringane, vi les den for underhaldning (og nokon bruker den vel for å bli opphissa og). Og som lettlest underhaldning fungerer boka veldig godt. Så folkens, for GUDS SKULD ikkje samanlikne sexlivet ditt med dette. Det er fiksjon.

Som karakter er ikkje Nora eit spesielt likandes menneske, men ho slår meg som veldig ærleg og ekte. Ho bannar (eg skal love deg at dei fleste unge jenter – inklusive meg sjølv – ofte bannar «for mykje», i alle slags situasjonar). Ho er kanskje litt vel feminazi: hatar når jenter gifter seg unge og bruker tid på kjøkkenet. Det blir litt vel «sjå på meg så frigjort eg er som ikkje vil ha eit forhold berre mykje sex fordi eg er ei så moderne kvinne og du bør beundre meg for det». Ho er kanskje ikkje det beste førebiletet, men ho er ikkje det verste innan erotisk litteratur, heller. Og så har ho ein del gode vitser, og det er ein ganske fin diskusjon i boka om prestasjonspresset blant unge jenter på side 190.

Men, eg klarer ikkje å la vere å henge meg opp i eit par ting. Ein har ikkje knoker på ryggen. Å analysere Beowulf på vidaregåande er absolutt ikkje pensum. Når nokon i naborommet føner håret, så er det umogleg å sove vidare. Google maps fungerer som kart utan internett. Uttrykk som «han puster tungt mens han ser tungt ned på meg». Når dei ser ein film på Netflix som ikkje er på Netflix. Boka hadde hatt godt av ei solid runde innstramming, korrektur og språkvask, for her er mykje som kunne vore betre.

Ein annan ting som plagar meg, er Edlands udiskret forsøk på å drive seksualundervisning. Spesielt når det ikkje er så vellukka. Joda, fint å ikkje ha sex i berusa tilstand, og å diskutere prevensjon i forkant. Men når dei bare pesa på med analsex uten kondom, men bare vaska seg før dei har vanlig sex igjen, så blir eg frustrert. Eit kjapt Googlesøk ville vore nok til å finne ut at det absolutt ikkje er hygienisk nok. Det norske folk treng absolutt seksualundervisning, og det er eit bra forsøk, men eg håper at den ekte jobben til Edland ikkje er helsesøster på ein ungdoms- eller vidaregåande skule.

Så for å oppsummere! (Takk gud for at innlegget straks er over, tenker du kanskje no?) Har Edland klart å skrive betre husmorporno enn Fifty Shades of Grey – slik målet var? No har eg ikkje lest den berømte SM-trilogien (eg har betre bøker å lese), så utan å samanlikne kan eg seie at det er ei god bok i sin sjanger. Altså, den tek seg veldig opp i siste halvdel, og eg skal driste meg til å slenge ut ein femmer (ikkje at eg eigentleg brukar terningkast, men berre så du får ein peikepinn, liksom). Eg les gjerne bok nummer to dersom den skulle komme.

Forlag: Juritzen
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Luridiumstyven» og «Kryptalporten» av Bobbie Peers

Begge bøkene er sponsa av Aschehoug forlag

Dette er dei to fyrste bøkene om William Wenton, i det forlaget sjølv kaller ein «storslått spenningserie». Og gjett om det er!

Luridiumstyven

William er 11-12 år gamal, og bur i Noreg. Kvifor veit han eigentleg ikkje, for han er engelsk, og ingen vil fortelje han det heller. William er ein smart gut, og veldig glad i løyse koder og gåter. Han veit ikkje heilt korleis han løyser dei, han kjenner kun murringa i magen og fingrane som beveger seg. Etter å ha løyst Umuligheten, ei «umulig» kode på eit museum, byrjar ting å skje. Foreldra snakker om eit institutt, men før dei får reist dit, er ein enorm robot i hælane på William, og alt vert svart. Når han vakner, er han på ein heilt utruleg stad, og har hamna i sitt livs eventyr (så langt, det er jo allereie ei bok til!).

Men ja, eg synest boka var kjempespennande! På slutten var eg redd for at boka ikkje var avsluttande, for eg forsto ikkje korleis Peers kunne løyse opp knuta han hadde skapt på så lite tid?? Det gjekk jo faktisk opp til slutt. Boka er lettlest, med stor og fin skrift, mange korte kapittel og ein del blanke sider, så den tek ikkje meir enn ein time eller to (for ein vaksen) å lese ut. Språket er enkelt utan å bli barnslig og flatt, og eg trur mange unge lesarar vil like boka. Og så er det jo fint at William er eit litt annleis førebilete; liten og tynn, kjempesmart, nysgjerrig og modig. Vi treng fleire slike «antiheltar» i barne- og ungdomslitteraturen.

Kryptalporten

For tida kjenner ikkje William seg så bra. Han får anfall der han vert iskald og ikkje er bevisst, så når han skal tilbake til Instituttet er han ganske letta. Heilt til han kjem dit, og alt er forandra. Sikkerhetsnivået er maksimert, og han er innelåst mesteparten av dagen, og har ein vakt-obot med seg elles. Sjefane på Instituttet oppfører seg annleis, og William merkar at dei ikkje stoler på han lengre. Men kvifor? Og kva er det dei skjuler?

Dette plottet er litt vagare enn Luridiumstyven, og eg skjønar ikkje heile greia eigentleg (problemstillinga med luridiumet). Men ja, ein kan ikkje skjøne alt kvar gang, kan ein? Spesielt når det kjem til sci-fi, ein må liksom berre godta det ein vert fortalt. Og for å ikkje snakke om cliff-hangeren på siste side!

Så kort oppsummert: kan absolutt anbefale bøkene! Både til vaksne og barn.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: Luridiumstyven (2015), Kryptalporten (2016)

Fleire bøker av Bobbie Peers finn du HER.

Sitat

«Baba Segis fire hustruer» av Lola Shoneyin

Boka er sponsa av Juritzen forlag

Baba Segis fire hustruer

Eg har faktisk ikkje lest så mange romaner med handling frå Afrika, så eg var veldig spent og hadde eigentleg ikkje nokon spesielle forventingar til boka. Men uansett om eg trudde eg ikkje hadde krav til denne romanen, var den likevel annleis enn eg hadde sett føre meg. (Gir det meining??)

Boka handler om Bolanle, ei kristen og universitetsutdanna ung kvinne i dagens Nigeria, som til mora sitt store sjokk vel å gifte seg med ein polygamist, som attpåtil har tre koner frå før og sju born. Medkonene og ektemannen er analfabetar, og to av konene vert rasande for Bolanle sin nye plass i familien, då dei ser på dei som ei personleg fornærming. Etter to år som kone, har ikkje Bolanle blitt gravid, og ektemannen – Baga Segis – tek ho med til legen. Denne avgjersla skal vise seg å snu opp ned på mykje.

Vi får høyre mykje om Bolanle sine opplevingar i familien, og forhistoria til dei andre konene og vel så det, men boka er eigentleg ikkje spennande før dei siste 100 sidene (maks). Det er lærerik og interessant lesning, men det er ikkje ein roman som riv deg med vidare, og enkelte av kapitla må ein tvangslese. Når det er sagt, så var det fleire passasjer som fekk meg til å flire (for å undertrykke ein frustrasjon), spesielt når Baba Segis prøver å forklare legane korleis dei skal gjere jobben sin. Og eg seier når og ikkje då, for han forstår like lite på kvar einaste legevisitt.

Eg forventa (tydelegvis) ein djup roman om klasseskiljer i Afrika, utdanning, feminisme, religion… Eg følte meg litt snytt. Eg ser jo at forfattaren har snike desse tunge emna inn, men eg føler ikkje dei er vektlagt nok for at det skal bli ein viktig roman. Dessverre, for den har verkeleg potensiale. Og så er den jo litt morosam.

Forlag: Juritzen
Utgivelsesår: 2016

Sitat

«Den ene pluss en» av Jojo Moyes

Den ene pluss en

Jess er dama med maks uflaks. Mannen har forlatt henne og dottera, og i tillegg sonen han hadde frå eit tidlegare ekteskap. Jess har to jobber og klarer knapt å få endane til å møtast. Dottera er uhyrleg intelligent, og får «the chance of a lifetime». Men kva gjer du som mor når du ikkje har råd til å råd til å gjere dottera di lukkeleg?

I dette tilfelle møter Jess Ed, ein forretningsmann med sine heilt eigne livskatastrofer bak seg. I eit emosjonelt augneblink tilbyr han seg å hjelpe Jess og borna, og kastar seg ut på ein fleire dager lang roadtrip, med ein komplett framand familie. Og han lurer: er han blitt gal?

Boka kan jo ikkje måle seg med Et helt halvt år, men kven forventar det? Denne boka er av mykje lettare kaliber, og ei skikkeleg feelgoodbok. Kjøp den, les den, kos deg!

Forlag: Bastion
Utgivelsesår: 2014

Sitat

«Analfabeten som kunne regne» av Jonas Jonasson

Kommenter innlegget

Bok sponsa av BOKeksperten.no

Analfabeten

Om du bør lese denne boka, er ikkje spørsmålet. Spørsmålet er når du skal lese den. Boka er fantastisk morsom, og plottet så usannsynleg at du trur på det. Fortellarmetoden til Jonasson med å hoppe i tid og synsvinkel er så ekstremt bra utført at å legge ned boka er fysisk umuleg.

Plottet startar i ein slum i Sør-Afrika, der Nombeko Mayeki, ei ung jente, lærer å rekne og lese. Som femtenåring vert ho påkøyrd i Johannesburg, ei påkøyring som skal snu heile livet hennar på hovudet. Ho vert dømd til å arbeide gratis hos han som køyrde over henne, som straff for bulken i bilen. Denne mannen er pålagt av myndighetene å lage ei atombombe, noko Nombeko klarer mykje betre enn han. Så kan man heller lese boka og finne ut korleis denne sørafrikaneren som eigentleg skulle ha levd og dødd i slummen ender opp i Sverige med ei sint jente, ein svensk mann som eksisterer – og tvillingbroren hans som ikkje gjer det.

Boka er så herlig respektlaus, og tonefallet så sarkastisk at eg faktisk lo høgt fleire gonger! Så, gjer deg sjølv ei teneste og kjøp den.

Forlag: Vigmostad & Bjørke
Utgivelsesår: 2014

Fleire bøker av Jonas Jonasson finn du HER.