Indianarar

Sitat

«Barna fra toget» av Christina Baker Kline

Boka er sponsa av Cappelen Damm

Dette er ein sterk og gripande roman om korleis barn (både i 1929 og 2011) opplever det når systemet sviktar dei totalt. Når barneheim og fosterheim er løysinga, men ingen bryr seg eigentleg om kva som skjer med dei. Når dei kjenner seg redusert til eit namn på eit skjema, redusert til ei handelsvare eller ei plage. Om kor raskt ein må vokse opp for å overleve mangelen på omsorg.

Boka handler om Molly – 17 år og i fosterheim. Ho har hatt det vanskeleg stort sett heile livet, og ho er sint på alt og alle. Ho hatar skulen, ho hatar fostermora si. Etter å ha stole ei bok, må ho utføre samfunnstjeneste, og blir sett til å rydde loftet til den 91 år gamle Vivian. Der blir ho kjend med den gamle dama, som er ganske sprek og livlig for alderen.

Vi får òg lære Vivian å kjenne. Rett før børskrakket emigrerte ho med familien sin frå Irland, og dei flytta til New York. Men Vivians skjebne er trist: familien døyr i ein brann, og ho vert sendt på barneheim. Derifrå vert ho sendt på eit tog – «barnetoget» til Midtvesten, for å bli adoptert. Stort sett vil adoptivforeldra ha ein baby, eller ein stor unge som gratis arbeidskraft på gården. Resultatet av eit så laussluppent barnevern, er tragisk for den ni år gamle jenta. Men ho er tøff, og det skal mykje til for å stanse henne.

Historia til Vivian slår meg som ein alternativ versjon av Anne frå Bjørkely (skam deg dersom du ikkje veit kva bok eg snakkar om!), noko som er litt morosamt med tanke på kor sentral den boka eigentleg er for Vivian. Begge kjem jo dundrandes med eit tog, på vei mot ein ny heim. (Dette med barnetog var jo faktisk ei heilt seriøs greie, og det er jo ganske småsjukt. Det er ikkje noko vi høyrer noko om! Korleis er ikkje dette allmenn historie? Og apropos amerikansk historie, Molly er delvis indianar, noko som gir eit ekstra lite lag til historia.)

Altså, for eit språk Baker Kline har! Ho leikar seg gjennom teksten, som er lettlest og fengande. I kombinasjon med den rørande historia, er den totale opplevinga djupt rørande. Faktisk lurer eg litt på kvifor omslaget er så trist og deprimerande, det verkar litt avskrekkande på meg. (Sjølv om enkelte delar av historia er trist.) Og kvifor er ikkje dette ein ungdomsroman? Molly er ein lett karakter å knytte seg til, og ho verkar veldig naturleg og ekte. Det same gjeld Vivien. Historiene deira er begge godt skildra, og det er lett å tru på. Vivian er ein litt meir sympatisk karakter enn Molly, men også Molly veks på deg. Når ein vert kjend med henne.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2014

Sitat

«En del av meg» av Maren Engelschiøn

Viss du er vaksen, har du kanskje ikkje sett denne boka før. Den står nemleg i ungdomsbokhylla hos bokhandlane, fordi Cappelen Damm har sagt det er ein ungdomsroman. Og sjølv om den absolutt passar til ungdom (hovudpersonen er 18 år), så passar den like bra for vaksne.

Ida føler seg eksotisk heime i Noreg. Ho er eit resultat av moras affære med ein lærer på utveksling i USA. Og attpåtil ein lærar som var halvt indianer! Faren er død, men Ida veit at ho har to halvbrødre på den andre sida av Atlanteren. Så då gjer ho det same som mora, reiser til Minnesota for eit sommarkurs på MLU. Når ho kjem dit, byrjar ho leitinga på familien sin. I tillegg utvikler ho eit par vennskap, forelskar seg (ikkje i ein lærar, hehe), prøver seg som journalist (draumen er å kunne leve av å skrive om indianarar) og oppdager at det meste har konsekvenser.

Det eg likte best med boka, var all historia om indianarar som er plotta inn; indianarkrigar, kasinoa, kontrastar mellom rike og fattige indianarar, alkoholproblema, forholdet til kvite og delvis kvite, delvis indianarar. Indianaren Paul gjer eit særleg sterkt inntrykk, han er eit levande eksempel på korleis ein hard oppvekst i reservata er.

Boka er ikkje veldig forutsigbar, her er eit par gode vriar som held historia interessant frå ende til annan. Kulturkrasjet mellom USA og Noreg eksisterer faktisk, og det er ganske fascinerande. Anbefalast!

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2016

Sitat

«Myrkongens datter» av Karen Dionne

Éin kommentar

Boka er sponsa av Juritzen forlag

Dette er ein utruleg original thriller. Eg trur eigentleg ikkje eg har lest noko liknande. Då tenker eg spesielt på plottet, for språket er slik det er hos dei fleste spenningsbøker – helt ok, men ikkje noko utprega. (Denne boka blei utgitt tidlegare enn planlagt, kanskje det er derfor korrekturen er litt slapp? Men der omsetjinga sviktar, er det lett å forstå kva originalteksten må ha vore – og den er god.) Språkleg er det beste skildringane av oppveksten til Helena, utan tvil.

Handlinga er lagt til den nordlege midtvesten, Upper Peninsula i Minnesota. Den rå og krevande naturen som dekker mesteparten av området er fantastisk godt skildra og atmosfæra heng igjen i heile boka. (Det er nesten så lufta vert litt fuktig av myr og tåkefull der ein sit og les!) I dette miljøet vaks Helena opp som einebarn. Faren var indianer, og ho kjenner naturen som si eiga bukselomme. Å finne spor, jakte på bjørn, lage medisinar, flå dyr; alt er innanfor hennar komfortsone. Hytta ho vaks opp i var primitiv, utan straum og toalett. Ikkje at Helena tenkte noko over dette før ho vart tolv år gamal og forsto kvifor ho og mora budde åleine med faren: dei var fangane hans. Då ho var fjorten år gamal, vart mora til Helena kidnappa av Jacob Holbrook. Helena ender opp som resultatet av utallige valdtekter.

Historia startar med at Helena, no 27 år gamal, høyrer på radioen at Jacob Holbrook – «Myrkongen» – har drept to vakter og rømt frå fengselet han sona straffa si i. Fengselet er merkeleg nok ikkje langt i frå heimen deira. Panikken jager gjennom henne og ho henter dei to døtrene ho har, livredd for at han skal ta ein av dei eller begge to. Ho forstår at ho må fortelje ektemannen om dette tidlegare livet sitt, men politiet slår henne på målstreken. Ektemannen Stephen tek døtrene til foreldra sine. Helena bestemmer seg for å ta opp jakta på faren, for ho er sikker på at politiet aldri vil klare å spore han opp. For ho er langt i frå redd for faren sin, sånn eigentleg. Faktisk er ho veldig glad i han, synest mest synd på han. I sine eigne auge var han ein god og omsorgsfull far, og ho slit med å sjå han som det monsteret alle – inkludert hennar eiga (og no avdøydde) mor – påstår at han er.

Boka er kjempespennande! Helenas jakt på faren er verkeleg noko nytt. Sjølv om spenninga daler litt når vi høyrer om Helenas oppvekst i «hytta» og det ikkje er «spennande» i tradisjonell forstand, så er likevel barndommen hennar så utruleg spesiell og interessant å lese om. Alle naturopplevingane, indianarkulturen og eit barns syn på hennar psykopat av ein far – det er så drøyt bra. Skildringane er nakne, tidvis brutale, men alltid truverdige.

Midt i blinken for alle fans av Flink pike, Bak lukkede dører og så vidare. Det er berre å byrje å lese!

Forlag: Juritzen
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«OG» av Veronica Salinas

Dette er ei ganske spesiell ungdomsbok. Den handlar om ei ung jente som reiser til Noreg frå Argentina for å vere au pair i Fredrikstad. I Fredrikstad blir ho sendt på norskkurs og lærer seg.. vel, å snakke norsk. Ho trives ikkje hos familien ho bur hos, og sakner heimlandet sitt sårt. Boka veksler mellom å vise oss korleis ho har det i Noreg og korleis ho opplever kulturen, og minner frå barndommen i Argentina. Eg-personen ynskte nemleg ikkje å flytte, men det politiske klimaet i Argentina gjorde det umogleg å bli der.

Det er ei lettlest bok som gir eit fint perspektiv på korleis det er for immigrantane som skal tilpasse seg kulturen og språket vårt. (Og det kan eg skjøne at ikkje alltid er like lett, vi nordmenn kan vere ganske sære.) Det eg ikkje skjøner, er kvifor dette er ei ungdomsbok? Den kan då vitterleg bli lest av både unge og gamle! Ta det som ei oppfordring.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2016

Sitat

«Arven» av Katherine Webb

Arven

Eg er superfan av Katherine Webb, så eg vart skuffa når eg starta på denne boka. Det tok meg 200 sider å kome godt i gang og bli fenga. Til gjengjeld skal det seiast at når historia fyrst hadde kome skikkelig i gang, var den kjempespanande og ikkje minst original. Eg vart overraska for kvart kapittel, og det tok heile boka å avsløre alt.

Boka handlar om Erica og hennar familie. Ho og syster si, Beth, reiser ut på familiegodset for å rydde opp i boet etter den nyleg avdøydde bestemora, Meredith. Det er mange vonde minner på godset, for då dei var barn forsvant fetteren på mystisk vis. På loftet finn Erica mange mystiske brev og gjenstandar frå oldemora Caroline, og i hagen finn ho barndomsvennen Dinny. Parallelt følgjer vi Caroline som ung.

Denne boka tar for seg mange tema (bare sjå på antall tags!), så her er noko for alle, altså. Likar du veksling mellom fortid og notid, å lese om engelske gods, amerikansk nybygging, urfolk, taterar, psykiske lidingar eller berre spanande bøker generelt, så vil du nok like denne. Så lenge du har tolmod til å kome deg gjennom den fyrste halvdelen.

Forlag: Gyldendal Norsk Forlag
Utgivelsesår: 2011

Fleire bøker av Katherine Webb finn du HER.