Feminisme

Sitat

«The Surface Breaks» av Louise O’Neill

I fjor las eg og elska Hun ba om det av same forfattar, men dette er ei litt anna bok enn den. (The Surface Breaks er ei gjenfortelling av Den lille havfruen. Til info er det kanskje mitt favoritteventyr, så vi operere med skyhøge forventningar her.) Hovudtemaet er fortsatt feminisme, men vert tematisert på ein heilt annan måte. O’Neill viste seg då som ein ekstremt talentfull forfattar som ikkje er redd for å knuse hovudperdsonen (og lesarens) håp og draumar for å gjere historia realistisk. Og så kan ein jo snakke om kor realistisk ei historie om havfruer kan vere, men så var jo ikkje eventyret opprinneleg like sukkersøtt som Disney-versjonen. I originalen til Hans Christian Andersen opplevde havfrua kjensla av å gå som å få få knivar opp i føttene og døydde i slutten av historia og vart bølgeskum.

No kan absolutt alle i heile verda plottet, så det trengs vel ikkje repeterast. O’Neill fortel akkurat den same historia, men legg fokuset på sterke kvinner og feminisme. Kven har vel ikkje tenkt at det var ganske vilt å ofre heile livet sitt og stemma si for ein mann ein aldri har snakka med ein gong? Ho legg til dømes fram korleis kvinner vert evaluert basert på utsjånad, ho problematiserer skamma ein liksom skal føle for å ete meir enn ein salatbit og kravet om perfeksjon frå patriarkatet.

Om dette hadde vore ein fantasyroman frå scratch, ville det vore mange «småfeil» for eit undervannsunivers, men dette tilgir eg glatt, for O’Neill klarer å legge seg så ekstremt tett opp til originalen, samstundes som ho får fram alle poenga sine. Slik fantasy opprinneleg var; politikk framstilt som fantasi. Boka er velskriven og sterk, mørk og med god driv. Den kan anbefalast til alle som liker eventyr, fantasy, feministisk litteratur eller berre ei god historie.

Forlag: Scholastic
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Louise O’Neill finn du HER.

Sitat

«Daisy Jones & The Six» av Taylor Jenkins Reed

Leseeksemplar

Eg har lenge hatt lyst til å lese The Seven Husbands of Evelyn Hugo, og i fjor fekk eg med meg dette forhåndseksemplaret av same forfatter frå jobb. Så vart den marsboka til Reese Witherspoons leseklubb, så då starta eg like så godt med denne. Og gjett om eg skal lese absolutt alle romanane til Taylor Jenkins Reed etter dette!

Daisy Jones & The Six. Kanskje det mest ikoniske bandet frå syttitalet. I intervjuform vert historia fortalt, frå starten på it-jenta Daisy og rockebandet The Six, og korleis dei blei så store som dei vart. Og ikkje minst korleis og kvifor bandet brått vart oppløyst 12. juli 1979. Aldri før har bandmedlemmene og deira nærmaste fortalt kva som hendte, men no vert altså heile historia fortalt for aller første gong.

Dette er altså eit fiktivt band, sjølv om eg må innrømme at eg måtte google litt for å finne det ut. Og sjølv om det er rock & roll frå syttitalet, er ikkje heile boka full av sex, dop og musikk. Det er absolutt ein del av det, men den verkelege historia ligg i forholdet mellom menneska i bandet, og forholdene dei hadde til menneska rundt dei. Korleis suksess, sjalusi, forelsking og skuffelse kan øydelegge alt, uansett kven ein er. Vonde hendingar og varme kjensler er stikkordene her. Kvinnene i boka er hardbarka feministar, og sterke karakterar på kvar sine måtar. I tillegg er det ein veldig fin tvist på slutten av romanen, som eg absolutt ikkje skal seie noko meir om.

Og skildringane av musikken! Du kan verkeleg høyre musikken når du les, og eit pluss er det at Jenkins Reid har tatt seg bryet med å skrive ut nokre av songtekstane og lagt dei ved til slutt.

Boka er fantastisk! Godt komponert, original og underhaldning frå ende til annan. Eg slukte kvar einaste linje, og sjølv om eg elsker å lese, er det sjeldan eg koser meg så heilhjarta med ei bok. Om det er ein einaste svakhet i romanen, er det at dei stemmene til dei forskjellige litterære karakterane kanskje er litt vel like, noko som gir ei kjensle av at dette er ein roman og ikkje røynd. Likevel er dette ein lesefest av dei absolutt sjeldne. Løp og kjøp!

Forlag: Hutchinson
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«De polyglotte elskerne» av Lina Wolff

Om du ikkje har fått med deg denne fantastiske romanen, kast deg rundt og spring til nærmaste bokhandel! Eg lover at dette blir ein av dei beste leseopplevingane for året, for det var det definitivt for meg (sjølv om det berre er mars). Men vit kva du går til! Dette er ikkje ein fluffy feelgood, men eit litterært mesterverk som skildrer korleis kvinner og menn ser på kvarandre og samfunnet, så plukk opp boka med eit ope sinn!

Ellinor er 36 år gamal og prøver seg på nettdating. Ho møter ei ganske ubehageleg type som heiter Calisto, men bestemmer seg raskt likevel for å bli hos han, uansett kor motbydeleg han er. Det valet skal få store konsekvenser for ein heilt annan, nemleg ein forfatter. Herfrå hoppar historia vidare til forfattaren Max Lamas, som er på ei reise som til slutt vil ta han til Italia. I Italia møter vi den unge, adelige Lucrezia, som har mista alt familien eigde – mykje på grunn av akkurat Max Lamas.

Wolff sitt talent er omtrent umogleg å skildre, for ho er så teknisk god at du nesten ikkje kan skilje alle dei litterære grepa frå einannan. Til dømes er dei tre stemmene i boka så utruleg ulike, men samstundes fullstendig truverdige. Sjølv om innhaldet er ganske sprøtt, så føler ein at det er ekte medan ein les. Og for å ikkje snakke om kor snedig oppdelt, men samanfiltra, historia er. Rå humor, skråblikk på både kvinner og menns oppførsel, og ikkje minst ei heilt vill og fornøyeleg historie. Denne kjem til å bli ståande som ein av mine favorittromanar.

(Polyglott = fleirspråkleg)

Forlag: Oktober
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Moxie» av Jennifer Mathieu

Leseeksemplar

Moxie hadde eg fått anbefalt frå fleire hald før eg plukka den opp, og med åra har eg blitt veldig skeptisk til bøker som blir skrytt opp i skyene, for eg blir alltid skuffa. Så eg starta å lese, iskaldt og forberedt på det verste. Og for ein gongs skuld gjekk det altså min vei, for eg endte opp med å like boka kjempegodt.

Vivian er ei typisk flink, grei og snill pike. Ho er pliktoppfyllande til fingerspissane, har ein liten venninnegjeng og gjer alle leksene sine. Vivian er den rake motsetninga til mora si, som i sin ungdom var ein opprørsk tenåring og ihuga feminist. Men ein dag finn Vivian nokre bilder frå moras ungdom, og ho blir så inspirert. Og mest av alt blir ho sint; sint på dei kjønnsdiskriminerande kleskodene, favorisering av gutane sitt fotballag over jentenes, gutanes ekle behandling av jentene på skulen. Så i vilt raseri lager ho ei fanzine kalla «Moxie» (eit slags blad) der ho auser ut sinnet sitt og ber jentene stå opp mot urettferda. Det blir starten på ein revolusjon.

Karakterane er fine, om enn litt stereotypiske. Jentene passer inn i typiske former, men er likevel veldig komplekse og støtter kvarandre, som jo er temaet i boka. Gutane og mennene derimot er anten heilt fantastiske, eller tvers gjennom onde. Det er jo for å få fram eit poeng, men akkurat den biten bør ein vere litt forsiktige med, tenker eg – det er ikkje hjelpsomt om feminisme og mannehat vert miksa for tett. Mathieu klarer likevel å jobbe seg litt inn der på slutten, og drar inn litt meir «normale» mannfolk.

Tempoet i boka er ikkje så veldig høgt, og i starten tenkte eg at det gjekk litt treigt, men så gjekk det opp for meg halvvegs ut i boka at det føltes nesten underlig naturlig og truverdig. Det var jo fortsatt spennande og mykje opp og ned, men det blei faktisk realistisk nok til at det kunne ha skjedd. Og ikkje berre realistisk (for dessverre er jo enormt mykje av innhaldet i boka altfor realistisk), men det var inspirerande òg. Alt i alt ei veldig god ungdomsbok, med nokre gode og viktige poeng for ungdommen (og vaksne); vi kjem mykje lenger om vi støtter kvarandre i stedet for å konkurrere med kvarandre; vi kan få til endring om vi står saman; og sist men ikkje minst, er det fortsatt mykje i samfunnet som faktisk MÅ endrast på. Absolutt ei bok å anbefale!

Forlag: Kagge
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Farvel alle hemmeligheter» av Helene Guåker

Leseeksemplar

Dei fleste les (dessverre) ikkje mykje lyrikk. Eg les heller ikkje like mykje som eg skulle ønske, stort sett kun som pensum. Og hadde dette vore til ein eksamen, kunne eg skrive ti sider om eitt enkelt dikt her, for fader kor mykje materiale her er. Men eg skal beherske meg så godt eg kan, og skrive så det faktisk er forståeleg.

Diktsamlinga er delt inn i tre deler, kvar med sitt eige tema. Det er ei utvikling frå ung, usikker og lettpåverkeleg, til sorgfull og til slutt eigerskap over sin eigen seksualitet. Etter mi meining er alle dikta veldig gode, men den første delen er eineståande. Måten Guåker skildrer vår pornofisering og overseksualisering av verden, er makelaus. Ho tek eit solid oppgjer med forventningspresset og ideala rundt kvinnelig seksualitet, presset for å vere erfaren og perfekt, og korleis vi kvinner unødig konkurrerer med kvarandre.

jeg er vel ikke den eneste som tenker:
jeg er tynnere enn henne

kommer jeg til å tenke:
sånn så jeg også ut

Om det ikkje er tatt rett på kornet, så veit ikkje eg kva som er. Vi bruker så mykje tid på å sjå på andre, tenke på andre og ønske å bli sett. Vi må alltid passe på å vere perfekte. I den andre delen av teksten er fokuset på det naturlege ved kvinnekroppen, fødsel, eit ønske om barn, spontanaborter, aborter. Skamma og sorgen som følger å ikkje kunne bere fram eit barn, det einaste vi som kvinner verkeleg skal kunne klare. I den tredje delen har kvinna tatt tilbake kroppen sin, bryr seg mindre om alle rundt seg og er sikker på seg sjølv.

Guåker tek tilbake det grove og stygge språket som ofte blir brukt av menn om kvinner, men som er ufint av oss å bruke. Vel, Guåker gir faen. Sjekk det her, så stygt, skarpt og midt i blinken:

hvor mange kukksugende kvinner
går det
på en fittesleikende mann?

jeg bare spør, jeg bare lurer:
når skal denne gjelda betales?

Sjølv om du ikkje les mykje lyrikk og tenker det er for svevande, kan eg love deg at dette er dikt du vil forstå. Dei er ganske rett fram, og ikkje minst munnlege. Det er sjeldan eg har lest så munnlege dikt, det grenser mot slampoesi. (Du veit sånne videoer du får opp i facebookfeeden din med kvinner som har lange «taler» på rim om feminisme?) Prisen er òg veldig fin, kun 279 for mykje god litteratur. Dette bør vere årets venninnejulegave. Eg kan ikkje understreke det nok; dette er lyrikk for ALLE, ikkje kun kritikarar og litteraturvitere.

Guåker har skrive ein heftig og heseblesande tekst om verdas syn på kvinners seksualitet. Feministisk litteratur, rop det med meg! Fader så mykje bra det har kome om kvinnelig seksualitet og dens plass i samfunnet i det siste, blant anna Kinderwhore, Hun ba om det, The Vegetarian, Dette skjer ikke og Kan jeg bli med deg hjem. For å nemne nokon. (Les alle, pluss mange andre.)

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Der valmuene vokser» av Kristin Harmel

Leseeksemplar

Eg seie det vel kvar einaste gong eg har lest ei bok av Harmel, men fy søren så fantastisk godt ho skriv! Og ikkje berre det, for nokon historier ho klarer å snekre saman. Og dette vert kanskje min favoritt av ho så langt, for gjett kva? Dette er ein historisk roman, ikkje sånn hoppe fram og tilbake-greier. (For vi har straks fått nok av det, eller?) Det er kun to kapittel som er frå vår tidsperiode (med mindre 2002 er blitt historisk allereie), og det er første og siste kapittel. Så det tenker eg teller ikkje, for historia hadde fungert like bra uten.

Ruby gifter seg med Marcel omtrent rett etter at dei møtast. Hodestups forelska følger ho etter han tilbake til Paris, klar for å leve lukkeleg alle sine dager. Så bryt andre verdskrig ut, og etter kort tid er det nazistene som styrer byen. Livet vert snudd på hovudet, og Ruby ser kor grusom verden rundt henne blir, spesielt for jødane. Som hennar jødiske nabo, den vesle jenta på elleve år, Charlotte, som vert spytta på og ropt etter. Ruby bestemmer seg for å gjere alt ho kan for å hjelpe der ho kan. Og slik møter ho RAF-piloten Thomas.

Eg vil ikkje fortelje meir, for eg vil ikkje avsløre for mykje. Men eg kan seie at dette er ei roman fylt av kjærleik, varme, lojalitet og offer. Av livsglede og styrke, barmhjertighet og sorg. Det er ei lettlest bok, men ikkje i forstanden at den er enkelt skriven og overdreven – det er ein velskriven og spennande roman som er omtrent umogleg å legge frå seg. Som absolutt alle bøkene til Harmel, kan eg anbefale denne varmt! Like varmt som Så lenge det er stjerner på himmelen, definitivt.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Kristin Harmel finn du HER.

Sitat

«Hotellet» av Fiona Davis

Leseeksemplar

Eg las denne boka i sommerferien, og eg trengte verkeleg noko lettlest og deilig å drømme meg vekk i. (For hallo, ferie?!) Og det er ein skikkelig herlig feelgoodroman, basert på verkelegheita. For hotellet, Barbizon, er eit heilt ekte hotell, og skapte eit kulturelt skille for unge kvinner; no var det ein stad respektable unge kvinner kunne bu i New York medan dei fekk seg utdanning og karriere. (For gud forby at kvinner skal bu åleine, uten «anstand» eller «selskapsdame».) Okei, tilbake til boka:

På starten av 1950-tallet har Darby McLaughlin nettopp flytta inn i Barbizon Hotel for Women, «Dukkehuset» på folkemunne, og ho er for første gang åleine. Det er skummelt, vanskeleg og byr på fleire problem enn forventa. Ho passer ikkje inn saman med modellane og jentene som berre skal studere litt før dei gifter seg til (meir) penger. Darby blir venn med den puertorikanske stuepika Esme, og får oppleve ei heilt ny side av byen – og livet blir meir komplisert enn ho kunne forventa.

I 2002 bur Rose på Barbizon, som no er omgjort til leiligheter. Ho og sambuaren gjer det slutt, og med knust hjerte kaster journalisten i henne seg over denne saka om dei eldre kvinnene som har fått fortsette å bu i hotellet. Og Darby er den mest interessante av dei, men ho vil ikkje fortelle noko til Rose. Men det bryr ikkje Rose seg om, ho fortsetter å grave. Ho trur ho har oppdaga ei sjokkerande historie, og alt ho vil er å finne ut sanninga.

Som sagt, ein herleg feelgoodroman med drama, historiske detaljer og feminisme. Plottet er kjempebra, teksten er velskriven og det er lett å oppdage at ein har lest heile greia på ein gong. Den har nettopp kome i pocket, og bok to av forfatteren (frittståande) er allerede oversatt til norsk. Løp og kjøp!

Forlag: Panta
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Fiona Davis finn du HER.

Sitat

«The Alice Network» av Kate Quinn

I det siste har eg (tilfeldigvis) lest mange romaner basert på sanne historier frå første halvdel av nittenhundretallet. (Og gudbedre kor mykje fantastisk og fælt som har hendt i «det store århundret»!) Og alle har faktisk vore veldig gode, men dette er utan tvil den beste. Det tok meg usedvanlig lang tid å komme gjennom den, for eg orka ikkje tanken på å skumlese ei einaste side. Når eg først sette meg ned med boka, forsvann eg inn i historia på eit par sekund og sleit med å stoppe.

Under første verdskrig vert den unge kvinna Eve rekruttert til spionasje for England, utplassert i Frankrike som ein del av (det høgst reelle) spionnettverket til Alice Dubois. Livet som spion er mykje mindre glamorøst enn ein skulle tru, og Eve, AKA Marguerite, må ofre mykje av seg sjølv for å smugle informasjon om tyskarane til sine overordna. Og ikkje alt som skjer i krigstid er mogleg å komme over.

Andre verdskrig er nyleg slutt, og nitten år gamle Charlotte leiter etter sitt franske søskenbarn som på mystisk vis forsvann under krigen. Det er liten hjelp å få i søket sitt, men Charlotte er ei jente som ikkje  bryr seg mykje om kva andre meiner og seier. Ho er sterk, intelligent og sta – alt ei ung kvinne ikkje burde vere på første halvdel av nittenhundretallet. Og desse egenskapene er det som fører ho ut på ei totalt kaotisk reise (eller jakt) gjennom Frankrike med eit endå meir kaotisk reisefølge.

Så, om det ikkje var openbert allereie, så anbefaler eg denne boka ekstremt høgt! Du bør vere ganske så OK i engelsk, elles trur eg det kan opplevast litt tungvint. (Men fortvil ikkje, den norske utgåva er her om ein månad!) Men for meg var boka i alle fall spenning og drama frå ende til annan, full av mørk humor, sterke kvinner og overlevelsestrang. Ei seriøst fantastisk historie, bygd på grusomme realiteter.

Forlag: William Morrow
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«The Rules Do Not Apply» av Ariel Levy

The Rules Do Not Apply (eller Når reglene ikke gjelder på norsk) er kanskje den mest personlege boka eg nokon sinne har lest. Det er ein memoar, ein sjanger nordmenn sjeldan er borti. Vi er liksom ikkje vande med å lese sanne historier om mennesker vi ikkje veit kven er. Eg visste i alle fall ikkje kven Ariel Levy er, og før denne boka gjorde nok ikkje mange her til lands det heller. (Amerikanar ville kanskje visst at ho er ein journalist for The New Yorker.)

Boka starter med slutten. Ariel får besøk av naboane, og aner ikkje korleis ho skal fortelle dei at ho har mista babyen, forholdet er slutt (etter at kona er innlagt på rehab endå ein gong) og at ho må flytte ut av det flotte huset sitt. Ariel fortel om barndommen sin, studietida, starten av karrieren, forholdet til kona Lucy, å bli gravid og å miste barnet. Og mest om det å ha vore mor i tjue minutter, og korleis det endra livet hennar totalt.

For er du ei mor utan barn? Korleis kan du kalle deg ei mor, når alle då spør om babyen din? Babyen din som døde, etter ei dramatisk fødsel i femte månad i Mongolia? (Det er faktisk sjukt dramatisk, og du bør absolutt ikkje gå glipp av denne boka.) Ei heilt vanleg dame, eigentleg. Med ei ekstremt vond historie, velskildra og reflektert.

Forlag: Fleet
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«The Sun and Her Flowers» av Rupi Kaur

Leseeksemplar

Eg var veldig begeistra over debuten til Rupi Kaur, Milk and Honey, som eg lås då den kom i fjor. I ettertid er eg ikkje like begeistra for den som eg var då, for der er mange banale tekstar kven som helst skulle skrive. Eg reflekterte litt over dette før eg starta å lese diktsamling nummer to. Altså The Sun and Her Flowers.

I starten var eg redd for at det skulle vere litt av det same her, litt for mykje innsmetta knekk berre for å fylle boka. (For den her er mykje tjukkere enn den førre.) Det begynte litt enkelt, og den første delen var den dårlegast. (Sånn i tilfelle du har tenkt å gi opp, er det faktisk verdt å fullføre!) Her er eit lite dikt eg likte ekstra godt:

i have survived far too much to go quietly
let a meteor take me
call the thunder for backup
my death will be grand
the land will crack
the sun will eat itself

– the day i leave

Styrkene i boka er uten tvil dei lange dikta (som er innramma), dei var verkeleg flotte. Dei inneheld strofer som

and I lost myself to him
he took and he took
wrapped me in the word special
until i was so convinced he had eyes only to see me
hands only to feel me
a body only to be with me
oh how he emptied me

Kaur fortsetter med dei feministiske dikta, lyrikken om sjølvskading, sjølvelsking, kroppspositivisme og vennskap. Her tek ho det likevel eitt hakk lengre, og blir meir politisk. Spesielt tek ho for seg flyktningssituasjonen, og bruker mora si som eksempel (som innvandra til Canada frå India saman med ektemannen):

what if
there isn’t enough time
to give her what she deserves
do you think
if i begged the sky hard enough
my mother’s soul would
return to me as a daughter
so i can give her
the comfort she gave me
my whole life

Illustrasjonene er nydelege, og noko av det som gir boka form. Ho er så flink til å illustrere dikta sine, og det blir brått litt meir personleg. Og apropos personleg, dikta er treffande for kanskje alle unge jenter. (Det er ei faen så brutal verd, altså.) Eg avslutter ei ganske så tynn omtale med ei anbefaling og eit ganske omfangsrikt dikt (metaforisk, altså):

yes
it is possible
to hate and love someone
at the same time
i do it to myself
every day

Forlag: Simon & Schuster
Utgivelsesår: 2017

Fleire bøker av Rupi Kaur finn du HER.

Sitat

«Av måneskinn gror det ingenting» av Torborg Nedreaas

Av måneskinn gror det ingenting av Torborg Nedreaas las eg fordi det var boka som skulle diskuterast i lesesirkelen eg har blitt med i. (På Boksalongen i Bergen, litt snikreklame om du ser på bokmerket!) Eg må innrømme eg aldri hadde høyrd om ho, men etter å ha lest denne boka forstår eg ikkje kvifor. Nedreaas var verkeleg ei kvinne forut for si tid.

Boka er eigentleg fortalt av ein mann. Ein mann som møter ei kvinne på ein togstasjon, tek ho med heim, gir ho vin og lytter til henne. I løpet av ei natt forteller kvinna om eit vondt liv. Som tenåring forelska ho seg i læreren sin, og bruker omtrent heile livet sitt på å få denne mannen til å føle det samme som henne. Ho blir blant anna gravid, ender opp med å gifte seg med ein annan, ho forfølger han. Og ja, vi er i 1947.

1947. Boka var nesten ikkje aktuell då den kom, for ingen snakka høgt om seksualitet, moralske problem rundt graviditet utanfor ekteskap eller skeiv maktbalanse i forhold. (Sånn sett er boka høgaktuell innanfor #metoo.) Men Nedreaas torde å ta opp desse temaa, og på syttitallet blei boka brukt ofte av abortforkjemparar.

Temaet er hovudsakleg å elske nokon som ikkje elsker deg tilbake, og kor besatt denne usunne kjærleiken kan gjere folk. Eigentleg er dette Lena Anderssons sine bøker (Rettsstridig forføyning og Uten personlig ansvar) to generasjonar før. Boka er jo mykje rikare enn dette temaet (sjølv om man har meir enn nok å ta av), samfunnskritikk og vanskelege oppvekstar er ein stor del av historia. Og så er den så sår og fin! Absolutt verdt å lese.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2017 (1947)

Sitat

«En by som Alice» av Nevil Shute

Leseeksemplar


«Bokhandlerfavoritt» står det på framsida; ein god, gamal klassiker. Og som (eks-)bokhandler kan eg jo seie at boka er god. Favoritten min blir den kanskje ikkje, men den er absolutt velskriven. Det er ei skikkeleg typisk bok for si tid, med mykje detaljer (som eigentleg ikkje er naudsynte, men berre oppretthalder ei atmosfære), historie, karakterer og som ikkje fokuserer så mykje på det indre. Hovudpersonen i denne boka er nemleg ikkje fortellaren, så det aller meste vi får vite om henne er annenhåndskunnskap.

Før eg forteller litt om handlinga, vil eg berre sei at starten er vilt forvirrande. Det er mykje forklaring av datoer, slektninger, teknikaliteter og slikt. Endå verre blir det når både Jean (som er hovudpersonen vår) har ei mor som òg heiter Jean, så du mister heilt oversikt. Dei første sidene oppsummert: James McFadden satte opp sitt testamente før andre verdskrig, og siste i rekka til å arve var ungjenta Jean Paget. No er vi komne til 1950, og testamenteksekutoren (jeg-fortelleren) Noel Strachan får beskjed om at McFadden er død. Strachan finn ut at alle andre i arverekka – unntatt Jean – er døde, så han kontakter henne.

Jean har altså plutseleg blitt ei veldig rik, ung kvinne. Og det fortener ho då òg, etter alt ho opplevde under andre verdskrig. Ho var i Malaya då krigen braut ut, og saman med ei rekke andre kvinner vart ho sendt rundt om i landet til fots i fleire år, då ingen leirar ville ta i mot dei. Dei fleste av desse kvinnene (og borna deira) døydde. Jean gløymer aldri hjelpa dei fekk av ein australsk mann, som vart korsfesta (ja, korsfesta!) for å ha stole ein kylling til kvinnene. Vel, Jean bestemmer seg for å bruke av sin nye formue til å reise ned til Malaysia (tidlegare Malaya) for å bygge ein brønn til dei som hjalp henne. Når ho er der, får ho vite at den australske mannen, Joe, ikkje døydde. Jean veit at ho må sjå han igjen, og reiser til Australia for å finne han.

Dette er utan tvil ei romantisk bok, sjølv om eg ikkje vil kalle det ei kjærleikshistorie. Det er mest av alt ei bok om ei sterk kvinne. Og det er basert på ei ekte sterk kvinne, som faktisk leidde ein slik gjeng av kvinner rundt om i Asia (men det var på Sumatra, ikkje i Malaya).

Om du har lest trilogien om Old Filth av Jane Gardam, trur eg nok denne boka vil falle i smak òg.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2017 (1950)

Sitat

«Det flyvende sirkus» av Susan Crandall

Leseeksemplar

Dette er ei ny bok (vel, to år gamal no, då) frå forfattaren av Å slentre plystrende forbi kirkegården, Susan Crandall. Og den var jo heilt nydeleg, eg trur ingen som har lest den har unngått å bli berørt. Denne er òg fin, men ikkje i same klasse. Faktisk burde denne kanskje gå som ungdomsroman, for den er litt lettare skriven.

Etter første verdskrig opplever unge Henry at livet hans raser saman. Foreldra er døde, og han er ganske åleine i verda; for Henry er son av tyske immigrantar. Ingen vil vite av han, unntatt ein godhjarta svenske som tek han til seg. Men ikkje heile familien til mannen er like begeistra, og på grunn av desse er Henry no på rømmen. Tilfeldigvis møter han på ungjenta Cora og den litt eldre Gil. Gil er ein pilot, og reiser rundt med flyet sitt for å underholde folk og tene ein slant. Cora er ei fattig jente frå ein før rik familie, som er lei av den kontrollerande mora. Saman reiser dei (om enn litt motvillig i starten) rundt i USA for å lage show.

Det er som ein roadmovie, skikkelig filmatisk skildra, om ei reise med fly og motorsykkel rundt om i USAs innland. Og Cora er eit skikkelig råskinn, og ein tidleg feminist. Det utvikler seg etterkvart eit trekantdrama i gjengen, og alle har hemmeligheter dei skjuler for dei to andre.

Boka er veldig underhaldande og lettlest. (Eller, eg høyrde den på lydbok.) Og medan eg høyrde, trudde eg at eg kom til å gløyme boka ganske raskt, men etter nokre veker, har eg oppdaga at eg fortsatt hugser omtrent alt, og det viste seg å bli ganske minnerikt til slutt. Kan absolutt anbefalast!!

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2016

Fleire bøker av Susan Crandall finn du HER.

Sitat

«Gather the Daughters» av Jennie Melamed

Ikkje les denne om du er ei sart sjel. Det er ikkje ei ungdomsbok. Det er ein sterk, altfor truverdig og skremmande dystopi.

Kva viss du har vokst opp på ei lita øy, og du heile livet har blitt fortalt at de er dei einaste igjen i verda. I det som pleide vere USA er det no berre øydeland: alt er brent opp av flammer frå dommedag og kunne sjuke og funksjonshemma mennesker er att. De er dei einaste igjen.

Nokre jenter gler seg til dei får mensen så dei kan bli gifte. Dei aller fleste gruer seg. Janey er den som gruer seg mest; faktisk så mykje at ho har sulta seg i årevis for å unngå å bli fruktbar. Ho er dermed mykje eldre enn dei andre jentene, og har fått ein rar og mislikt posisjon i samfunnet. Ho er vaksen, men ikkje vaksen. Amanda er ei av dei som har sin «summer og fruition» no (fruktbarhetssommer?), og vert raskt gift og gravid. Men når Amanda får greie på eit par ting og begynner å stille spørsmål ved det religiøse samfunnet, ender ho opp død. Og verre enn det – Janey ser korleis ho døyr. Og det er her alt eksploderer, for Janey har fått nok av det undertrykkande samfunnet ho lev i, og ho trur ikkje på alt dei er blitt fortalt om forfedrene sine. Ho starter eit opprør, som ender brutalt.

Som eksempel på kor fucka desse religiøse gærningane er: det er heilt normalt – faktisk forventa og påkrevd – at fedre skal forgripe seg på døtrene sine frå dei er småbarn, så dei skal vere førebudd på ekteskapet som kjem rett etter første sommer med mensen. Vanligvis i tolv-trettenårsalderen. Og ja, menna er ofte ti år eldre. Og når dei har blitt vekkgifta, flytter dei stort sett inn i huset til eit av foreldrapara, og dei må berre fint ta gift og ofre livet for den yngre generasjonen. KVA I SVARTE FAEN.

Dette er ei historie om å stå opp for seg sjølv og alle andre, tørre å stille dei kritiske spørsmåla og viktigheten av å gjere offer. Viktigheten av vennskap, fellesskap og tillit. Og litt om svakhetene vi alle har, og kva svakheter vi ikkje burde akseptere under nokon omstende.

Boka er knallbra. Midt i blinken for fans av The Handmaid’s Tale og The Power. Men igjen, boka har sterke scener: eg tek ikkje noko ansvar for mareritt.

Forlag: Tinder Press
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Skjønnhet er et sår» av Eka Kurniawan

Éin kommentar

Boka er sponsa av Pax forlag

Denne romanen har tatt meg med storm! Herregud, for ein lesefest dette skulle vise seg å bli. Etter berre femten sider skjønte eg at denne ville dytte seg oppover og sikre seg ein plass på topp 10-lista mi over gode bøker. Dette er verkeleg ein unik og spinnvill roman, og den tvinger meg til å bruke opp nesten alle dei gode vendingane mine på ein gong. Ikkje la deg lure av omslaget (som kanskje er verdens finaste??), for dette er ikkje ein typisk historisk dameroman.

Eg bruker jo vanlegvis ikkje sitere anna enn frå diktsamlinger i omtalene mine, men her må eg faktisk gjere to unntak. Eitt for å vise den klare og tydelege samfunnskritikken, og eitt for å vise den hysteriske, mørke og drøye humoren i boka.

Det fins ingen verre forbannelse enn å føde ei pen jente i en verden full av menn som oppfører seg like avskyelig som kåte bikkjer.

Det er ein fabel-aktig (og fabelaktig!) roman, du må liksom berre akseptere alt som skjer, sjølv det som er heilt fysisk umogleg. Alt kan sjåast på som metaforer, myter, og som sagt er ikkje samfunnskritikken lagt skjul på.

Boka starter med at ei vakker prostituert, Dewi Ayu, står opp frå grava etter å ha vore død i drøyt tjue år. Men det er ikkje poenget med boka, eller historia. Sjølve boka er knytt saman meir som anekdoter som blander seg saman, med historier frå livet til Dewi Ayu, menneska rundt henne, døtrene som kjem, menna som forelsker i henne og døtrene. Bakteppet er Indonesia under andre verdskrig, japansk okkupasjon, og så – pang! – fredstid for fyrste gong på evigheter i landet. Her er store politiske omveltningar, men hovudsakleg er det dei små hendingane i «vanlege folk» (om nokon i denne romanen kan kallast det) sine liv som er skildra.

For tjueen år siden hadde hun dødd tolv dager etter å ha født ei heslig lita jente, så heslig at jordmora som hjalp henne, ikke kunne være helt sikker på at det virkelig var et spedbarn, og trodde kanskje det kunne være en klump med dritt, ettersom hullet hvor en unge kommer ut, og hullet hvor dritt kommer ut, bare er to centimeter fra hverandre.

Og slik går det altså slag i slag! Sprelsk som fanden, og ikkje redd for å vere direkte. Det er burlesk i bokform, og eg absolutt elsker det. Skråblikket Kurniawan setter på menneske, samfunn, og ikkje minst kvinner i ein mannsdominert verden, er praktfullt. Akkurat som språket. (Boka er forresten ikkje omsett direkte frå indonesisk, men frå den engelske utgåva, Beauty is a wound, og etter å ha lest litt i den, kan eg seie at Hedda Vormeland sitt språk er hakket morsommare enn den engelske versjonen.) Men ja, dette er ei spektakulær bok!! Eg trur absolutt alle med bittelitt humor i kroppen vil kunne storkose seg med denne herlige boka.

Forlag: Pax
Utgivelsesår: 2016

Fleire bøker av Eka Kurniawan finn du HER.

Sitat

«Lollo» av Linna Johansson

Boka er sponsa av Aschehoug forlag

#rosaprosa er ei seriøs greie for tida. Det florerer av rosa omslag på bøkene, og dei har ein tendens til å vere irriterande gode. (Eg elsker rosa, og det var kun på grunn av fargen at eg ville lese denne boka.) Og altså, jenter, plukk opp denne fantastisk sterke og feministiske romanen! Et must-read?

Då Lollo var tjue år traska ho saman med venninna si Lidija, utan jobb eller skule eller eigentleg noko som helst å finne på. No er Lollo 28 år og fortel om dette året, då ho og Lidija vart dratt inn i ein gjeng der alkohol, narkotika, festing, stripping på internett og prostitusjon er ein del av kvardagen. Avisene lagde ei sak om det, og Lollo fortel oss no si side av saka «alle» har høyrt om.

Boka klarer å veksle mellom å vere sexy og motbydelig, sår og glad, vakker og stygg. Det einaste den konsekvent var, var god. Seriøst, den er knallgod. Eg veit ikkje kor mykje meir eg kan seie uten å spoile boka, så eg trur eg kan nøye meg med å seie at den absolutt bør lesast! Spesielt av kvinner mellom atten og trettifem år? (Men ikkje høyr på meg, les den om du vil, uansett om du er sytti, liksom.)

Det er ganske vanskeleg å ikkje tru at dette er sjølvbiografisk, for det verkar så nært og ekte at det nesten må vere sjølvopplevd. Og så er boka dedisert til Lidija. Likevel kan ikkje internettet gi meg eit positivt svar på dette. Eg fann derimot ut av Linna Johansson er kjent for å eit feministisk litteraturskrift, Bleck, og at dette er debutromanen hennar. Noko som forklarer mykje. Boka er samfunnskritisk, krass og forteljarstemma til Lollo er overbevisande.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Store hvite løgner» og «Den siste festen» av Liane Moriarty

Okei, denne boka imponerte stort! Eg valgte den fra den enorme haugen av bøker fordi eg måtte ha noko lett, noko som ikkje krevde at eg tenkte, noko som ikkje var krim… Og der låg den, ei rosa bok med søtt cover som skulle vere sånn litt spennande. Eg forventa eigentleg noko halvgodt med mykje billige triks for å drive historia framover. Vel, shame on me. Dette er nemleg chick-lit på sitt beste.

På overflata kan alt virke ganske kjedeleg i den vesle australske byen Pirriwee. Og dei få problema ein kan sjå, verkar så banale. Foreldre som blåser opp dei minste hendingar, litt utroskap her og der, dei typiske tinga. Når aleinemora Jane flytter til området, skiftar dynamikken. Madeline og Celeste tek Jane under vingane sine, og foreldra for førsteklassingane vert splitta opp. Det kjem anklager om mobbing, overfall og konspirasjonar. Men det er ikkje dette som er sjølve drivkrafta i historia. Vi oppdager raskt at fleire av hovudpersonane skjuler litt av kvart, og at det er ei mordetterforskning som pågår. Vi veit berre ikkje kven som er død, eller kven som drepte vedkommande. Kommentarane frå andre foreldre i skuledistriktet som gjerne avsluttar kvart kapittel, fungerer som ein slags voiceover og er kanskje det som lagar mesteparten av spenninga.

Sjølv om omslaga er ganske ulike, er dette temmeleg likt i stil og innhald som Piken på toget, Bak lukkede dører, Naboparet og Flink pike. Seriøst, ikkje la deg lure av den sukkersøte rosa bakgrunnen, dei manikyrerte negla og timeglasset. Dette er utruleg spennande! Og ikkje berre spennande: det er lettlest, underhaldande og tek opp seriøse tema. Måten historia vert fortalt på, gjer det lett for meg å forstå at det er laga serie basert på boka (Big Little Lies på HBO), for det er som å sjå ein film når du les. Det er satirisk og morsomt, og eg lo høgt fleire gonger! (Og måtte reflektere ein gong eller to over det eg las.) Kan verkeleg anbefalast!

Den siste festen er eit leseeksemplar frå Norli

Den siste festen (som er litt feiltitulert, det burde vore Den siste årsdagen) er den fjerde i rekka av Moriarty-bøker omsett til norsk. Den er som dei andre bøkene; lettlest underhaldning. Men den kan ikkje måle seg med Store, hvite løgner, på langt nær. Til det er handlinga litt for platt og lite spennande, sjølv om det verkeleg verdt drama på «den siste festen», på slutten av boka.

Sophie har alltid vore interessert i Munro-mysteriet; For over sytti år sidan forsvant Alice og Jack Munro sporlaust, og alt systrene i nabohuset, Connie og Rose, kunne finne var den forlatte babyen til ekteparet Munro. Dei oppfostra babyen, Enigma, og gjorde den vesle øya dei budde på om til eit museum. Som barn var Sophie besatt av dette uløste mysteriet, og drog jamnleg til øya for å delta på omvisninga, kjøpe scones og gå turar. Som vaksen møter ho tilfeldigvis barnebarnet til Enigma, Thomas, og er saman med han i eitt år. Fleire år etter at Sophie og Thomas har gjort det slutt, kontakter han henne for å fortelje at Connie er død, og at ho har testamentert huset sitt til Sophie. Sophie, som enno ikkje har mann eller barn, takker etter kvart ja, og flytter ut til øya. Men etter matriarken Connies død, er det ikkje mykje på øya som forblir det samme. Blant anna Munro-mysteriet.

I tillegg til handlinga rundt Sophie og hennar ynskje om å finne ein mann og få ungar, er det òg fokus på Thomas» søskenbarn Grace, som lid av fødselsdepresjon. Som nevnt i omtala ovenfor, er det klassisk Moriarty å dra inn litt alvorlege tema i dei morsomme og lettbeinte romanane hennar. Boka var god den, men avsløringane rundt Munro-mysteriet var litt for openbare frå starten av. Den heilt, heilt siste twisten i historia var derimot uventa, og hysterisk morsom! Alt i alt hadde eg ei veldig fin lesestund, for boka er jo sjarmerande! Så sjølv om dette absolutt ikkje var den beste boka til Moriarty, gler eg meg veldig til å starte på Vanvittig skyldig.

Forlag: Pantagruel
Utgivelsesår: Store hvite løgner (2016), Den siste festen (2016)

Fleire bøker av Liane Moriarty finn du HER.

Sitat

«The Best Kind of People» av Zoe Whittall

Mykje av dramaet i debatten rundt Arv og miljø av Vigdis Hjorth og motsvaret til systera Helga, har handla om «incestanklagene» (i hermetegn fordi det ikkje har vore nokre direkte anklager frå Vigdis). Det har likevel vore mykje spekulasjonar rundt om det er sant eller ikkje: om du vil lese ei 100% fiktiv historie om ein familiemann som begår overgrep, er denne eit veldig godt val.

Familien Woodbury er tilnærma perfekt. Mora Joan er ein godt likt og høgt respektert sykepleier, ein stor del av det lokale samfunnet; dottera Sadie er vakker, populær og med perfekte karakterar; sonen Andrew er flytta til New York med partneren sin og er ein sukesessfull advokat; faren George er ein lærar alle elskar etter å stoppa ein mogleg skulemassakre for ti år sidan. Men for familien Woodbury endrar livet seg brått når George vert arrestert for seksuelle overgrep og forsøk på voldtekt på mindreårige. Halve byen vender seg mot deg, den andre halva vender seg mot jentene som kom med anklagene. Først nektar dei å tru at anklagene kan vere sanne, men litt etter litt kjem tvilen snikande – og det er denne tvilen som slit dei i filler.

Sjølv om karakterane er så klisjéfylte som dei kan bli – på grensa til karikaturar – klarer Whittall å få dei til å virke naturlege. Det er eit ømtåleleg tema, men eg synest ho vellukka klarer å få fram tilliten, tvilen, frustrasjonen over å ikkje vite – å aldri kunne vite! – og ønsket om å tru på George. Men skal dei berre oversjå jentene som stod fram? Whittall blander inn feminisme, politikk, hat mot menn som begår overgrep, hat mot kvinner som lyg om overgrep, og balanserer synspunkta på ein god måte. Det er sterk, velskriven og intelligent bok om seksuelle overgrep, vel verdt å lese.

Forlag: Hodder & Stoughton
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Maresi» av Maria Turtschaninoff

Éin kommentar

Boka er eit førehandseksemplar frå Gursli Berg forlag

Maresi er den første boka i fantasyserien Krøniker fra Det røde klosteret, og gjett om eg gler meg til nummer to og nummer tre! (Som kjem neste år og i 2019.) Forfattaren er finsk-svensk, og har fått kjempeskryt for boka, med god grunn. (Eg håper òg det kan bli ein knallgod film av denne boka, for filmrettane er allereie solgt.)

Maresi er ikkje berre tittelen på boka, men òg namnet på hovudpersonen. Dei siste fire åra har ho budd på øya Menos; ei knøttlita øy med eit kloster, og kun kvinner har adgang. Her tilber dei Urmora, dyrker mat, syng og ber, og lev eit ganske så typisk klosterliv. Det er lenge sidan det var noko dramatikk på øya, men dette kjem til å endrast når Jai dukker opp. Jai kjem i land på øya forslått, skitten, full i arr og livredd. Ho rømde frå det gamle livet sitt, og forfølgjarane hennar vil veldig gjerne straffe henne. Så gjerne at dei ikkje stoppar for noko, og ein dag kjem dei i eit skip til øya.

Eg må innrømme at det tok litt tid før det verkeleg vart spennande (men så er jo dette ei krønike, ikkje ein thriller), men når det først tok av — herregud, så ufatteleg intenst! Eg ville berre at boka skulle vere lengre, men eg veit ikkje om eg hadde takla det. Det går liksom frå å vere ei ganske interessant skildring av eit liv i eit kloster på ei øy, med vennskap, mat, religion, historie og generelle plikter, til å bli grøssande skummelt og hjerteskjerande. Så om du begynner på boka og synest det går litt trått, hald ut! Det er trass alt den første boka i ein serie, og Turtschaninoff må jo få lov til å skildre dette universet før vi går så mykje vidare.

Apropos skildringane, så er er det Maresi sjølv som skriv ned desse hendingane så raskt ho kan etter at dei hende. Ho er berre tretten år når ho skriv, og ho kan ikkje hugse alt. Ho gir si side av saka, og det vert utruleg vellukka. Det er òg dette som gjer at eg synest boka passer best for ungdom, sjølv om ein eigentleg ikkje kan setje noko øvre eller nedre grenser for fantasy. Alle liker jo fantasy! (Ja, faktisk. For du kjem ikkje her og seier at du ikkje ser på Game of Thrones?)

Det er ei sterk historie om modige kvinner, i eit typisk fantasyunivers. Her er den «gamaldagse stilen», religionen står sterkt, ulikskapane mellom menn og kvinner er i fokus, og forfattaren vektlegg kor viktig kunnskap er eit samfunn – eit ekte så vel som eit fiktivt. Eg kan anbefale boka varmt, og som eg innleidde med; eg gler meg allereie til bok nummer to, Naondel, kjem neste år!

Forlag: Gursli Berg
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Guttene» av Jessica Schiefauer

Boka er eit leseeksemplar frå Norli

Jessica Schiefauer var for meg ein heilt ukjend forfatter, men etter at eit leseeksemplar dukka opp på jobb og ein kollega anbefalte boka, tenkte eg at hey, det kan ikkje skade å sette av to-tre små timar til å lese ut denne flisa. (Og så er det kult å ha lest både Jentene og Guttene.) Og for ei magisk bok det viste seg å vere!

Det er ein ungdomsroman, om Kim, som ser tilbake på sommaren då ho var fjorten. Ho, Momo og Bella hugsar alle korleis puberteten påverka dei, og korleis gutane tok på, plaga og var på grensa til å forgripe seg på dei. Dei mislikte å vere jenter på grunn av dette. Bella var interessert i blomar og bestilte jevnlig planter i posten. I ein av pakkane var det ein spire ho ikkje visste kva var, som vaks seg enorm på kort tid. Etter ei spesielt traumatisk hending etter ein gymtime, kutter dei opp ein bit av planten og spis den. Og ganske kjapt oppdager dei at formene deira forsvinn, håret er kortare og dei har fått penisar: dei er blitt gutar. Morgonen etter er dei jenter igjen. Og slik fortset dei, ved å forvandle seg til gutar. Det er ganske morosamt for dei, heilt til jentene (som gutar) møter Tony – og Kim forelsker seg i Tony.

Språket i boka er gnistrande, og eg må verkeleg skryte av Line Almhjell for ei veldig god omsetjing. Teksten er poetisk, sår og vakker. Så uansett kor utruleg historia er, så trur du på den når du les.

Forlag: Gyldendal Norsk Forlag
Utgivelsesår: 2017