Sex

Sitat

«En helt vanlig familie» av Mattias Edvardsson

Leseeksemplar

Eg las nettopp eit av dei beste rettssalsdramaene eg har lest, Skandalen av Sarah Vaughan, men denne slår den glatt. Det er ein svensk forfattarar, og eg har sett den samanlikna med Størst av alt av Malin Persson Giolito. Heilt ufortent, for En helt vanlig familie er minst fem gonger så god. (Størst av alt blei litt vel ungdomskrim for min del, og ikkje spesielt nervepirrande, men eg høyrer Netflixserien er betre enn boka.)

Familien Sandell verkar som den sunnaste og beste familien ein kan tenke seg. Faren Adam er prest, mora Ulrika er jurist og Stella er ein intelligent tenåring som snart skal ture åleine gjennom Asia. Rett etter at Stella fyller nitten år, kjem ho ein kveld heim midt på natta. Dagen etter vert ho henta frå jobben sin, anklaga for mord og varetektsfengsla. Adam og Ulrika veit ikkje kva dei skal gjere, og får ikkje kontakte dottera. Ho kan jo ikkje ha drept nokon! Likevel kjem tvilen snikande, for dei veit veldig godt kor utagerande og egenrådig Stella kan vere. Men likevel, mord?

Edvardsson klarer å sjå handlingane frå både barnet og foreldras perspektiv, og det er umogleg å ikkje sjå truverdige menneske her. Vi har alle (om vi no er nærmast foreldrerolla eller barnet) opplevd dei små gnisningene, dei små misforståingane eller usemdene som vi ikkje heilt klarer å glatte over i dagleglivet. Dette er ei sterk skildring av foreldrekjærleik, offer, avmakt og tillit. Det er ei ekstrem historie når ein ser på det samla, men kvar einaste del kunne ha (eller har) skjedd i røynda.

Historia vert bygd opp i tre delar; først frå farens perspektiv, så dottera og til slutt mora. Eg tenkte først at det var rart, og det burde vore dottera som uttalte seg sist og avslørte alt for lesaren, men eg heldt godt kjeft her. Det er sylskarpt og iskaldt heile vegen, dei korte kapitla auker tempoet, og det er umogleg å legge frå seg boka utan å tenke men kva skjedde etterpå? Dette var rett og slett ei intens leseoppleving, og om du ikkje får med deg denne, går du glipp av noko stort.

Forlag: Gyldendal Norsk Forlag
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Sirenene» av Joseph Knox

Leseeksemplar

Dette er endå ein slik krim/thriller som eg ikkje heilt veit kor eg skal plassere. Kriminalroman? Nei. Thriller? Njaaaa. Spenningsroman? Joda. Uansett kva ein ender opp med å definere det som, er det knakande godt skrive.

Aidan Waits er no kjent som ein korrupt politimann, suspendert frå jobben etter å ha blitt ferska i å stele dop frå bevislageret. Så dukker parlamentsmedlem Rossiter opp, og treng hjelp med ei forsvinningssak, under radaren, og då passer ingen betre enn utskjemde Waits. Dottera hans, syttenårige Isabelle Rossiter, har stukke av heimanfrå igjen, og Rossiter treng hjelp til å finne ut kvar ho er og om ho har det bra. Men som alltid i slike historier, oppdager Waits at sanninga ikkje alltid er like enkel som så.

Det er som sagt ei veldig godt skrive bok, og du kan regelrett kjenne atmosfæren av røyk, dop, og alkohol i ein skitten bar. Det er lite som er fint eller godt her, vi er djupt inne i eit rusmiljø i London. Boka er veldig lettlest, og tempoet er høgt, og du må verkeleg anstrenge deg for å følge med. Ei veldig original og god krimbok, som absolutt kan anbefalast!

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Skandalen» av Sarah Vaughan

Leseeksemplar

Først av alt: dette er ikkje ein typisk krim, ikkje ein typisk psykologisk thriller. Dette er eit rettssalsdrama, og eit uvanleg godt eit. Det poenget Araminta Hall prøver å lage i Vår egen grusomhet om korleis kvinner blir behandla i rettsaker som omhandler deira seksualitet, er det poenget Vaughan her verkeleg klarer å få fram. Så om det ikkje naudsynt er krim du er ute etter i påska, men ei intelligent og medrivande bok, er dette eit strålande alternativ.

Ein kveld kjem mannen til Sophie seint heim. Det er ikkje uvanleg, men han pleier å gi beskjed på eit eller anna vis. Og når han først kjem heim, får ho den alltid like urovekkande beskjeden om at dei må prate saman. James kan fortelje at han har hatt eit forhold til ein yngre kollega, og at ho no har anmeldt han for valdtekt. Sophie si verd kollapser, og ho veit ikkje kva eller kven ho skal tru på. Kan mannen hennar, faren til hennar to born, verkeleg ha gjort noko så grusomt?

Skrivestilen til Vaughan er til å beundre. Den er effektivt, men detaljert. Og desse detaljane kjem dryppande, i heilt iskaldt tempo. Ho får mykje ut av å rote rundt oppe i hovuda til folk, sjølv om mesteparten av handlinga er lagt til ein rettssal. Det er eit innblikk i det engelske utdanningssystemet, det engelske rettsvesenet og den engelske politikken. Og sist, men ikkje minst, er det ein skarp kritikk til alle tre når det kjem til valdtektskulturen i den vestlege verda. I lys av #metoo, er det få bøker (i alle fall ikkje innan krim/spenning) som belyser dette like godt.

Forlag: Gyldendal
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Kjærlighet for voksne» av Anna Ekberg

Leseeksemplar

Dette er den andre boka til Anna Ekberg, som er eit pseudonym for dei samme danske menna som står bak A.J. Kazinski. Som den andre boka til «Ekberg», er dette òg ein såkalla kjærleikskrim; ei krimgåte bygd rundt ei kjærleiksfortelling. Og slik som den første boka, Den hemmelige kvinnen, er resultatet blitt veldig bra.

Leonora og Christian har vore gift i over tjue år, og saman har dei sonen Johan. Heile barndommen sin har Johan vore kreftsjuk, men er no heilt frisk. Dette skulle ha vore dei beste åra i ekteskapet deira, men så oppdager Leonora at Christian har ei elskerinne. Ho vert rasande, for er det noko Leonora ikkje skal etter å ha ofra ei fiolinistkarriere og heile livet for å passe ein sjuk son, så er det å bli forlatt for ei yngre kvinne. Uansett kva.

Historia vert skildra gjennom ein faktisk forteller: den pensjonerte politimannen Holger, som aldri fekk bevist skuld i saka og ikkje kan gløyme den. Han fortel den til dottera si, Josefine, som er ein litt annen type enn han. Saman fungerer Holger og Josefine som forteljar, kommentator, kritikar og moralpoliti. Det er ikkje dårleg skrive, men strengt tatt ikkje naudsynt. Om dei delane hadde vore kutta ville boka vore endå litt tettare, og endå litt betre. Dei øydelegg ikkje plottet, men det bidrar heller ikkje til å gjere det betre. Boka er lang nok som den er, med Christian og Leonoras bakgrunnshistorier og minner.

Og dette er menn som kan skildre kvinner! Det er jo noko av det mest fascinerande med alt, kor truverdige både Leonora og Zenia, den andre kvinna, er. Skildringane av Zenia er faktisk noko av det mest fascinerande med heile boka, spesielt frå eit feministisk perspektiv. Ho vert skildra av både Christian og Leonora, som har vidt ulike syn på denne kvinna (naturleg nok). Men dei oppfatter henne nokså ulikt, og Leonora er den som snakker mest om utsjånaden hennar, medan Christian er meir opptatt av det oppe i hovudet og korleis sexen er. Det er veldig truverdige tankar frå både den forelska og den rivaliserande part.

Alt i alt er boka ganske truverdig, for forfattarane klarer å skrive fram gode argument og tvinge handlinga framover. Språket er godt, men omsetjinga ber preg av at originalspråket er dansk, og er tatt hakket for lett på. Men det er ei god bok, som held deg på pinebenken, og kaster deg av den når del to starter, og sparker deg i sida når del tre kjem.

Forlag: Bazar
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Anna Ekberg finn du HER.

Sitat

«Alle disse vakre løgnene» av Peter Swanson

Leseeksemplar

Alle disse vakre løgnene er den tredje boka eg har lese av Swanson (eg har visst hoppa over Hennes største frykt!), og eg kan driste meg til å seie at han aldri skuffer. Plottene er originale og elegante, i tillegg til å vere pur kvalitet i språket.

Harry er akkurat ferdig på college, men må droppe eksamensseremonien i New York for å dra i farens begravelse i Maine. Faren har falt av ein klippe på sin vanlege kveldstur ved kyststien han likte å gå på. Først virker det som ei ulukke, men etter at Harry kjem tilbake til den vesle byen, viser etterforskinga til politiet at Bill, Harrys far, har blitt slått i hovudet før fallet. Han har blitt myrda.

Eg vil ikkje seie noko meir om handlinga, for det trur eg vil øydelegge mykje, men dette er altså utgangspunktet for boka. Framdrifta er noko av det beste eg har sett, både sakte og rask. Her er både opprulling av bakgrunnshistorier som vert meir og meir sjokkerande, i tillegg til dei brå vendingane som er varemerket til sjangeren. Swanson klarer å dra historia vidare bare basert på handling som til tider ikkje er meir enn foruroligande, men han mister aldri nerven som gjer at ein berre må lese vidare.

Dette er noko av det nifsaste og eklaste eg har lest på lenge. Stemninga er gjennomborande og trykkande, og boka er ekkel på så mange plan. I tillegg til å vere uhyre velskriven, er boka lettlest, raffinert og overraskande intelligent, sjølv med såpass enkle komponenter. Med andre ord: ein veldig vellukka thriller!

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2019

Fleire bøker av Peter Swanson finn du HER.

Sitat

«Den forrige jenta» av J.P. Delaney

Leseeksemplar

Eg tar ofte notater medan eg skriv, og i starten var det ikkje mykje begeistring for boka. Eg vart forvirra fordi handlingane gikk såpass parallelt og blanda saman jentene dei første femti sidene og måtte konstant kikke på namnet i kapitlet. Det tok litt tid, men då eg kom til side 100 byrja det verkeleg å bli interessant. Og etter 200 sider fekk eg endeleg kjensla av å måtte lese vidare for å finne ut kva som hendte og kva som hadde hendt.

Jane har opplevd ei stor sorg, og treng ei endring i livet sitt. Ho flytter inn i Folgate Street 1, eit minimalistisk og teknologisk avanansert hus – til ein draumepris. Men leigeavtala kjem med ei lang rekke merkelege reglar; ingen bøker, ingen husdyr, ingen planter, ingen klesplagg på golvet, ingen nips. I tillegg til at ein blir digitalt overvåka så dusjen hugser kva temperatur du liker, skifter belysning etter stemning og mange små finurlige ting. For Jane er dette himmelen, heilt til ho oppdager at Emma, den forrige leigetakaren, døydde i huset. Hovudet knust mot steintrappa. Ubehaget veks, og Jane prøver desperat å finne ut kva som hendte, før ho ender opp på same måte.

Den siste halvdelen gjekk altså ned i eit jafs. Eg har ofte sett boka samanlikna med blant andre Piken på toget, men eg er ikkje heilt einig. Det er ingen enorme tvistar, men heller mange middels store vendingar som konstant endrar handlinga og historia litt. Grepet fungerer veldig godt, og om forfattaren hadde droppa eitt av hinta, hadde eg aldri forstått kva som verkeleg hadde hendt før det blei avslørt. (Sjølv om det ikkje var mange sidene igjen på det tidspunktet.)

Det einaste eg eigentleg har å klage på (når alt eg synest var ulogisk og rart har fått ei forklaring), er kanskje skildringene av kvinnene. Eg synest kvinnene her blir ganske så flate, og etter litt googling oppdaga eg at J.P. Delaney er ein mann (Tony Strong). Ofte, som her, blir kvinner skildra av menn litt lite truverdige og lite komplekse. Skildringer som «en dyr nyanse av blond» og kvinners førsteinntrykk av ein mann er at «han kunne jeg ligget med», det blir litt konstruert. (Sjølv om det siste eksempelet kom tilbake for å bite meg i ræva.) Det er ikkje eigentleg personer det er lett å like, og det gjorde meg hakket mindre engasjert i handlinga, spesielt i starten.

Boka fungerer ikkje akkurat noko litterær, feministisk litteratur, men det er knallgod underhaldning. (Og så blir eg sittande å tenke: ville det fungert om det var to unge menn som hadde budd i huset? Nei. Og berre den kjensgjerninga om samfunnet er jo noko å ta med seg vidare.)

Forlag: Bazar
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Algoritmeanekdoter» av Karoline Hjorth

Skrive for framtida.no

Denne boka er mykje rikare enn eg forventa den skulle vere då eg starta å lese. Eg trudde det hovudsakleg kom til å vere ganske triste historier om nettdating, for ingen av portretta på omslaget ser spesielt glade ut. Boka appellerte til meg fordi eg har mi eiga historie rundt å finne kjærleik på nettet; ikkje via datingsider, men eg fann min kjærleik på Twitter. Hjorth fann òg sinn kjærleik på nettet, og det er utgangspunktet for denne boka. Og i sin tur for mi lesing og tolking av den.

Dette er ei samling anekdoter/portrettintervju frå mange ulike menneske; unge, gamle, evig single, skilte, kvinner, menn. Dei får alle kvar si stemme, til og med i skriftspråk. Dei bruker ulike typer sosiale medier og datingforum, på heilt forskjellige måter, og ikkje nødvendigvis til dei same formåla. Nokre fortel om vonde eller gode minner, og nokre reflekterer i hovudsak rundt konseptet. Her er kjærleikshistorier som har endt godt, her er kjærleikshistorier undervegs og kjærleikshistorier som har gått rett i dass.

Ein av dei raude trådane (bortsett frå internettperspektivet) er at alle intervjuobjekta fortel om korleis nettdating har påverka (og fortsatt påverker) livet deira, og vice versa. Portretta er velbalanserte og velkomponerte, og heile kjensleregisteret vert engasjert hos lesaren. Sjølv om her er mange knusande og deprimerande historier, sit eg igjen med ei slags glede likevel. Eg skulle gjerne presentert alle menneskene, men eg trur eg skal la deg få gleda av å møte dei sjølv når du plukker opp denne vesle innertieren av ei bok.

Hjorth er fotograf, og i tillegg til portretter av intervjuobjektene, er det snapshots av heimane deira, både i større perspektiv og detaljer. Som om Hjorth berre har vandra inn i heimane til desse folka som var totalt ubudde, knipsa eit bilete av dei akkurat då ho vekker dei og så berre vandrer rundt og tar seg til rette. Det er rått, sårbart og så lite skjønnmåla som ein kan tenke seg. Det synest eg er ein fin touch, og kanskje det er det som utgjer det vesle ekstra som gjer denne boka heilt, heilt spesiell. Boka er fin, original, aktuell, interessant. Kva meir kan du eigentleg kreve av ei utgjeving?

Forlag: Press
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«De polyglotte elskerne» av Lina Wolff

Om du ikkje har fått med deg denne fantastiske romanen, kast deg rundt og spring til nærmaste bokhandel! Eg lover at dette blir ein av dei beste leseopplevingane for året, for det var det definitivt for meg (sjølv om det berre er mars). Men vit kva du går til! Dette er ikkje ein fluffy feelgood, men eit litterært mesterverk som skildrer korleis kvinner og menn ser på kvarandre og samfunnet, så plukk opp boka med eit ope sinn!

Ellinor er 36 år gamal og prøver seg på nettdating. Ho møter ei ganske ubehageleg type som heiter Calisto, men bestemmer seg raskt likevel for å bli hos han, uansett kor motbydeleg han er. Det valet skal få store konsekvenser for ein heilt annan, nemleg ein forfatter. Herfrå hoppar historia vidare til forfattaren Max Lamas, som er på ei reise som til slutt vil ta han til Italia. I Italia møter vi den unge, adelige Lucrezia, som har mista alt familien eigde – mykje på grunn av akkurat Max Lamas.

Wolff sitt talent er omtrent umogleg å skildre, for ho er så teknisk god at du nesten ikkje kan skilje alle dei litterære grepa frå einannan. Til dømes er dei tre stemmene i boka så utruleg ulike, men samstundes fullstendig truverdige. Sjølv om innhaldet er ganske sprøtt, så føler ein at det er ekte medan ein les. Og for å ikkje snakke om kor snedig oppdelt, men samanfiltra, historia er. Rå humor, skråblikk på både kvinner og menns oppførsel, og ikkje minst ei heilt vill og fornøyeleg historie. Denne kjem til å bli ståande som ein av mine favorittromanar.

(Polyglott = fleirspråkleg)

Forlag: Oktober
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«History Is All You Left Me» av Adam Silvera

Gi meg litt YA satt til New York med unge, homofile gutter og mama is happy. Når ein seier det slik, høyrest det kjemperart ut, men den typen romantisk feelgood er blitt ei skikkelig favorittnisje hos meg det siste året. Dette er bøker ein kan forsvinne inn i i fleire timar – for er det noko som ikkje minner meg om meg sjølv, så er det homofile tenåringsgutter.

Livet til Griffin vert snudd på hovudet når hans store kjærleik og første kjæraste Theo døyr. Theo og Griffin slo opp då Theo flytta fra New York til California for å starte tidleg på college. Og der drukner Theo. Griffin er knust, og for å gjere saka endå verre er det kun eitt menneske som veit nøyaktig korleis han har det: Theos nye kjæraste, Jackson. Eit ganske uventa vennskap (eller band) oppstår mellom dei to gutane, men kan dei faktisk hjelpe kvarandre vidare i livet, eller vil dei berre gjere alt verre for einannan?

Dette er ein nydeleg og velskriven roman om forelskelse, djup kjærleik, sorg, sjalusi og skuldkjensle. Boka gir eit fint innblikk i dei komplekse kjenslene rundt ungdomforelskelse; kjem ein nokon sinne over sin første kjærleik?

Eg blei ganske overraska over historia Silvera hadde pønska ut, for eg følte alt var ganske rett fram, men i siste halvdel berre kom den einaste tvisten etter den andre. Og eg er spesielt glad for at Silvera aldri går for den enkle utvegen med den klassiske happily ever after-en, men bygger litt meir komplekse forhold og historier. I tillegg tek Silvera opp tvangstanker, på ein mykje betre måte enn John Green gjer i Turtles All the Way Down. Boka kan absolutt anbefalast!

Forlag: Simon & Schuster
Utgivelsesår: 2016

Fleire bøker av Adam Silvera finn du HER.

Sitat

«Elsk meg» av Sophie Elise

Leseeksemplar

Sophie Elise Isachsen kom i fjor med si andre bok, også dette er sakprosa med utgangspunkt i Isachsens eige liv, sjølv om denne er skriven meir som ein roman. Boka er velskriven, aktuell og ikkje minst innsiktsfull. Isachsen er utan tvil ein talentfull forfatter.

I denne boka fortel Isachsen opent om eit forhold til ein nitten år eldre mann (som er blitt «avslørt» som Henrik Thodesen, men er anonym i boka). Det starter ganske tilfeldig og fysisk, men for Isachsen blir det raskt ein kraftig forelskelse, som ikkje blir gjengjeldt. Han svarer berre på meldinger innimellom, han kontakter henne sjeldan før midnatt og er ikkje interessert i å gjere noko offisielt. For Isachsen blir behovet på bekreftelse og kjærleik så intenst at ho ikkje lenger klarer å fungere i kvardagen; bloggen virker barnsleg og dum, vennane er ikkje ein prioritet – alt står på vent til neste gong han kontakter henne.

Ingen kan påstå at Isachsen ikkje kan skrive, for boka er lettlest og sjeldan medrivande. Språket er kanskje ikkje det absolutt beste, men det er autentisk, spesielt når ein tenker på Isachsens unge alder og dialekt. (Og om det ikkje er finpussa, så er jo det absolutt forlagets ansvar.) Innhaldet er fint vinkla, og ho klarer å skape ei stemning i teksten. Og det eg kanskje likte best med boka, var måten Isachsen skildrer si eiga rolle i det heile; ho framstiller ikkje seg sjølv som eit offer, men tek ansvar for å sjølv ha tatt val som ikkje var dei beste, og klarer å sjå situasjonen frå ulike perspektiv. Og det står det respekt av.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Sophie Elise finn du HER.

Sitat

«Forbruk i september» av Eline Lund Fjæren

Leseeksemplar

Altså! Eline Lund Fjæren er komen for å bli, folkens. For tredje gang har ho bevist at ho kan skrive fletta av kven som helst; Forbruk i september er minst like god som dei to førre bøkene. (Som eg sterkt tilrår deg å lese!)

Emilie, «vidunderbarnet» i avisa ligg med den yngste kollegaen sin, fjorten år eldre Espen, etter ein jobbfest. For Espen virker det ikkje som om Emilie er spesielt interessert, kjærast har ho òg. Han ser ikkje på seg sjølv som noko storfangst, så det får greie seg med litt fantasering om denne veslevoksne jenta. Men så slutter Emilie i avisa og gjer det slutt med kjærasten, og eit forhold veks fram mellom henne og Espen.

Eg simpelthen elsker måten Lund Fjæren har bygd opp romanen på, måten ho sakte nærmer seg Emilie som person på; først berre omtalt, som ein idé meir enn eit menneske, gjennom Espen; neste del av historia frå Emilies side av historia, men fortsatt utanfrå i tredjeperson; og til slutt i førsteperson.

Det er ei altfor presis framstilling av altfor mange forhold i dagens samfunn, og tittelen er verkeleg slåande. For det er jo nesten for galt å kalle det eit forhold, når ordet forbruk er så mykje meir treffande? Det sosiale (og seksuelle) spillet mellom desse to menneska, som ikkje eigentleg elsker kvarandre, men som treng kvarandre på ulike måter.

Den siste sida av romanen oppsummerer eigentleg heile stemninga, heile innhaldet, heile kreativiteten i Lund Fjærens fantastiske språk (for dette er ein person som skriv med eit sjeldan, språkleg overskot!). Som Jeg smilte til ham og lurte på hvordan jeg så ut. Og kanskje favorittsetninga mi i heile boka: Du elsker et menneske, det elsker ikke deg, hvor alminnelig er ikke det?

Forlag: Oktober
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Eline Lund Fjæren finn du HER.

Sitat

«Farvel alle hemmeligheter» av Helene Guåker

Leseeksemplar

Dei fleste les (dessverre) ikkje mykje lyrikk. Eg les heller ikkje like mykje som eg skulle ønske, stort sett kun som pensum. Og hadde dette vore til ein eksamen, kunne eg skrive ti sider om eitt enkelt dikt her, for fader kor mykje materiale her er. Men eg skal beherske meg så godt eg kan, og skrive så det faktisk er forståeleg.

Diktsamlinga er delt inn i tre deler, kvar med sitt eige tema. Det er ei utvikling frå ung, usikker og lettpåverkeleg, til sorgfull og til slutt eigerskap over sin eigen seksualitet. Etter mi meining er alle dikta veldig gode, men den første delen er eineståande. Måten Guåker skildrer vår pornofisering og overseksualisering av verden, er makelaus. Ho tek eit solid oppgjer med forventningspresset og ideala rundt kvinnelig seksualitet, presset for å vere erfaren og perfekt, og korleis vi kvinner unødig konkurrerer med kvarandre.

jeg er vel ikke den eneste som tenker:
jeg er tynnere enn henne

kommer jeg til å tenke:
sånn så jeg også ut

Om det ikkje er tatt rett på kornet, så veit ikkje eg kva som er. Vi bruker så mykje tid på å sjå på andre, tenke på andre og ønske å bli sett. Vi må alltid passe på å vere perfekte. I den andre delen av teksten er fokuset på det naturlege ved kvinnekroppen, fødsel, eit ønske om barn, spontanaborter, aborter. Skamma og sorgen som følger å ikkje kunne bere fram eit barn, det einaste vi som kvinner verkeleg skal kunne klare. I den tredje delen har kvinna tatt tilbake kroppen sin, bryr seg mindre om alle rundt seg og er sikker på seg sjølv.

Guåker tek tilbake det grove og stygge språket som ofte blir brukt av menn om kvinner, men som er ufint av oss å bruke. Vel, Guåker gir faen. Sjekk det her, så stygt, skarpt og midt i blinken:

hvor mange kukksugende kvinner
går det
på en fittesleikende mann?

jeg bare spør, jeg bare lurer:
når skal denne gjelda betales?

Sjølv om du ikkje les mykje lyrikk og tenker det er for svevande, kan eg love deg at dette er dikt du vil forstå. Dei er ganske rett fram, og ikkje minst munnlege. Det er sjeldan eg har lest så munnlege dikt, det grenser mot slampoesi. (Du veit sånne videoer du får opp i facebookfeeden din med kvinner som har lange «taler» på rim om feminisme?) Prisen er òg veldig fin, kun 279 for mykje god litteratur. Dette bør vere årets venninnejulegave. Eg kan ikkje understreke det nok; dette er lyrikk for ALLE, ikkje kun kritikarar og litteraturvitere.

Guåker har skrive ein heftig og heseblesande tekst om verdas syn på kvinners seksualitet. Feministisk litteratur, rop det med meg! Fader så mykje bra det har kome om kvinnelig seksualitet og dens plass i samfunnet i det siste, blant anna Kinderwhore, Hun ba om det, The Vegetarian, Dette skjer ikke og Kan jeg bli med deg hjem. For å nemne nokon. (Les alle, pluss mange andre.)

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Kinderwhore» av Maria Kjos Fonn

Éin kommentar

Leseeksemplar

Kinderwhore er så himla vond lesning. Og vond lesning er viktig, eg trur det er ganske naudsynt å lese god litteratur om grusomme ting i blant. Det er viktig at vi får pirka borti fordommene våre og ideane vi har om andre menneskes liv. Historia Kjos Fonn legg fram her er ikkje banebrytande – voldtekt er vel noko av det vanlegaste og eldste som eksisterer – men konteksten gjer det ekstra fælt. Vi har ein seksualisert kultur, og barn veks opp så mykje raskare, alle ser alt vi gjer, vi har tilgang til heile verden med eit klikk. Å navigere seg fram her åleine, det er omtrent umogleg. Å lese denne boka bør definitivt sette i gang nokre tanker hos leseren, og du bør bli sint.

Charlotte har ein ganske vond barndom. Ho bur åleine med mora si, men lærer raskt å ta vare på seg sjølv og bli sterk. «Sterk» for Charlotte er å slå først. Plage dei andre ungane før dei plager henne. For Charlotte er angrep det beste forsvar – spesielt sidan det ikkje er nokon andre som forsvarer henne. Ho kler av seg før ho blir avkledd, sprer beina før dei blir skilt med makt, ruser seg før ho blir dopa ned, øydelegg seg sjølv før nokon andre får moglegheita. Ho veks opp seksualisert, voldtatt, rusa, avskilt frå kroppen sin, tom i kropp og tom i hovud. Ho veks opp åleine.

Perspektivet i boka er som hever den over all liknande litteratur. Sjølv om boka er skriven i fortidsform, så møter vi barnet Charlotte som eit barn. Vi møter tolvåringen, som ikkje vil (eller kan) innsjå at ho blir misbrukt og voldtatt. Forsvarsmekanismene er skrudd på, og vi møter ei ufyselig og ubehagelig jente som legg seg etter kjærasten til mora, og deretter går på skulen og skryt av at ho har hatt sex med ein eldre mann. Etter kvart som ho veks til og livet endrer seg, endrer synsvinkelen seg òg. Ein misliker henne, synes synd på henne, er sint på henne, tilgir henne og heier på henne. Det er som å vere inn i eit eige univers når ein les denne boka, ein blir nesten Charlotte. Og det er faen så vondt.

Alle bør lese denne boka. ALLE. I tillegg til å vere ei god og veldig lesbar bok med sterkt innhald, seier den så utruleg mykje om dagens samfunn. Ein kan lære så enormt mykje frå denne boka, kanskje litt om andre, men mest om seg sjølv. Du som les dette: er det du som eig kroppen din?

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«The Mermaid and Mrs. Hancock» av Imogen Hermes Gowar

Leseeksemplar

Denne boka er råkul. (Eg kjem med veldig mange begeistra omtaler for tida, men eg har rett og slett lest så mykje BRA i høst!) Og eg vil ikkje kalle det fantasy sjølv om det er ei havfrue med her, for i denne boka er det heilt usannsynleg og like eventyrleg for karakterane som det ville vore for oss. Dette er rett og slett ein historisk roman, satt til eit skittent og dramatisk London frå slutten av 1700-talet.

Vi er i 1785, og her følger vi to parallelle historier som ganske snart (og openbert) fletter seg saman. Det er historia om kjøpmannen Jonah Hancock, som får beskjed om at skipperen på vareskipet han eig har solgt skipet og alle varene hans, i bytte mot ei havfrue. Ei heilt ekte havfrue, som dessverre døde på tilbakeveien. Jonah er fortvila og sint, for han er ikkje noko sirkusmann, men ender opp med å stille ut dette groteske og ekle liket av ein havfruebaby. I sjølve London by møter vi kurtisanen (eit fint ord for prostituert) Angelica Neal. Ho er vakker, intelligent og altfor forut for si tid. No har ho mista forsørgeren sin, og må vende tilbake til halliken sin, og slik ender ho opp på ein fest der nevnte hallik har leigd inn ei havfrue for å vise fram – og slik møter ho òg Jonah Hancock.

Dette er ei skikkeleg god røverhistorie, med ein stor porsjon historie. Eg veit ikkje kva anna eg skal seie enn at om du er bittelitt nysgjerrig, så bør du prøve ut boka. Det er ikkje ei bok som vil passe for alle, men eg slukte den rått. Den er velskriven, med overdrevne karakterer, full av mørk humor og kynisme, og eit skikkeleg skråblikk tilbake på 17- og 1800-tallet og Londons overklasse. Det er ei utruleg sær bok, men eg anbefaler den heilhjarta.

Forlag: Harvill Secker
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Det jenter er lagd av» av Elana K. Arnold

Leseeksemplar

Dette er ei skikkelig god ungdomsbok, ein av dei få som faktisk verker skriven for ungdom. (For det er vel ikkje berre eg som føler at veldig mange barne- og ungdomsbøker for tida eigentleg appellerer til vaksne?) Det er ei sår og fin bok om det helvetet det er å vere jente no til dags, og sjølv om det kanskje ikkje er den absolutt beste eg har lest om temaet, er det ei knallgod bok det er verdt å lese.

Nina sitt forhold på … vel, forhold, er ikkje heilt sunt. For nokon år sidan sa mora hennar til henne at det ikkje er noko som heiter ubetinga kjærleik. At det er enkelte ting som held kjærleik og forhold i live, og det er noko ein må akseptere. (Forholdet mellom mora er faktisk noko av det såraste i boka.) For Nina er dette ei sanning, så ho finn seg i det mindre hyggelige forholdet ho er i; det består hovudsakleg av sex og mangelen på telefonsamtaler. Det blir ikkje betre når det tar slutt, og han går tilbake til eksen.

Mykje av lesninga er skikkelig ekkel, ukomfortabel og ikkje minst truverdig. For alle jenter som har likt nokon som ikkje liker dei på same måten. For alle jenter som har fått hjertet sitt knust. For alle som ikkje føler seg komfortabel. For alle som har gjort ting dei angrer på. For alle som blir vaksne alt for fort.

Forlag: Kagge
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Hun ba om det» av Louise O’Neill

Leseeksemplar

Okei, eg er faen så sint no. (Kva er infuriating på norsk?) Denne boka har frustrert meg til tårer. Eg blir litt kvalm av heile greia, mest fordi dette er realiteten for mange, mange jenter. (Og gutter.) LES.

Emma O’Donovan er eit ganske kjipt menneske. Ho er tvers igjennom ei bitch. Ho er kjip mot vennene sine (sånn faktisk kjip, typ seier ting ho veit vil såre dei), flørter med kjærastane deira og trur absolutt alle synes ho er dritdeilig. Det er ganske vanskeleg å like henne. Og når det kjem til stykket – når det skjer, når bildene vert spreidde, når ho berre er ei skamlaus hore – viser det seg at ikkje så mange faktisk liker henne heller. For kven bryr seg om «sluten, bitchen, hora» Emma O’Donovan? Ho ba jo om det.

Eg liker veldig godt at O’Neill gjer hovudpersonen så lite likandes i starten. At man misliker ho, men likevel føler en dyp sympati når det verste skjer. At man synes ho er ein usikker person, ein dårleg venn, et trist menneske, men likevel er på hennar side. (Som man burde.) Dypdykket inn i Emmas sinn er faen så vondt. Måten mora behandler henne både før og etter, korleis faren tek avstand til ho, det faktum er at broren – som absolutt ikkje har eit ansvar – er den einaste som tek det.

OG SLUTTEN. Eg skal ikkje avsløre noko, men eg gråt på slutten. Samfunnet vårt har eit enormt problem med korleis vi ser på kvinners seksualitet, og alle som meiner noko anna er ignorante. Eg vil påstå at denne boka er realistisk, i alt frå handlinga til skrivestilen. (Som alle gjentakelsene, eg vil tru det er slik det kjennest når du kun kan tenke på éin ting.) Fantastisk vond, truverdig og hjerteskjærende.

Forlag: Kagge
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Louise O’Neill finn du HER.

Sitat

«The Alice Network» av Kate Quinn

I det siste har eg (tilfeldigvis) lest mange romaner basert på sanne historier frå første halvdel av nittenhundretallet. (Og gudbedre kor mykje fantastisk og fælt som har hendt i «det store århundret»!) Og alle har faktisk vore veldig gode, men dette er utan tvil den beste. Det tok meg usedvanlig lang tid å komme gjennom den, for eg orka ikkje tanken på å skumlese ei einaste side. Når eg først sette meg ned med boka, forsvann eg inn i historia på eit par sekund og sleit med å stoppe.

Under første verdskrig vert den unge kvinna Eve rekruttert til spionasje for England, utplassert i Frankrike som ein del av (det høgst reelle) spionnettverket til Alice Dubois. Livet som spion er mykje mindre glamorøst enn ein skulle tru, og Eve, AKA Marguerite, må ofre mykje av seg sjølv for å smugle informasjon om tyskarane til sine overordna. Og ikkje alt som skjer i krigstid er mogleg å komme over.

Andre verdskrig er nyleg slutt, og nitten år gamle Charlotte leiter etter sitt franske søskenbarn som på mystisk vis forsvann under krigen. Det er liten hjelp å få i søket sitt, men Charlotte er ei jente som ikkje  bryr seg mykje om kva andre meiner og seier. Ho er sterk, intelligent og sta – alt ei ung kvinne ikkje burde vere på første halvdel av nittenhundretallet. Og desse egenskapene er det som fører ho ut på ei totalt kaotisk reise (eller jakt) gjennom Frankrike med eit endå meir kaotisk reisefølge.

Så, om det ikkje var openbert allereie, så anbefaler eg denne boka ekstremt høgt! Du bør vere ganske så OK i engelsk, elles trur eg det kan opplevast litt tungvint. (Men fortvil ikkje, den norske utgåva er her om ein månad!) Men for meg var boka i alle fall spenning og drama frå ende til annan, full av mørk humor, sterke kvinner og overlevelsestrang. Ei seriøst fantastisk historie, bygd på grusomme realiteter.

Forlag: William Morrow
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«The Vegetarian» av Han Kang

Levende og døde var ei av dei mest skjellsettande bøkene eg las i fjor, og eg hadde planer om å vente med å lese The Vegetarian til den kom på norsk (som den vel gjer i år?), men så dukka den brått opp på pensumet til faget eg endte opp med å ta i vår. Så no har eg nettopp levert 4000 (forhåpentligvis logiske) ord om boka, men det skal eg spare dykk for!

Boka er delt inn i tre delar, og ingen av dei er fortalt frå hovudpersonen, Yeong-hye, sitt perspektiv. Den første delen er frå ektemannen hennar, Mr. Cheong, sitt syn. Det er i denne delen boka Yeong-hye bestemmer seg for å gi opp kjøtt (og alle dyreprodukt, så eigentleg er ho veganer, men The Vegan har liksom ikkje samme schwung.). Andre del er frå svogeren som fortel, og siste del er frå systera sitt synspunkt. (Og eg skal ikkje seie meir om handlinga, for då ødelegg eg litt.)

Romanen har mange lag, alt frå absurd, til provoserande til fint. Det er ein grådig sterk roman om seksualitet, galskap, samfunn, forhold til mat, familierelasjoner og begjær. Det er ei heilt unik bok, totalt annleis enn noko anna eg har lest. Original, knallgod og absolutt lesverdig.

Forlag: Portobello Books
Utgivelsesår: 2015

Fleire bøker av Han Kang finn du HER.

Sitat

«All Grown Up» av Jami Attenberg

Så mørk, men subtil humor. Så velutforma og godt portrettert. Det er faktisk noko vi nordmenn er helt ræva på når det kjem til bøker: å lage portretter. Norsk litteratur har ei overvekt av veldig konkrete historier og familiesagaer og krim, men veldig lite god litteratur som berre skildrar eit menneske, ei kjensle, ein stad eller ei epoke. (Men klart det er unntak, som Jane Ashlands gradvise forsvinning av Nicolai Houm, det er ei fantastisk portrettering!)

Denne vesle romanen er skildringa av livet til Andrea, ei kvinne som no fyller førti. Ho er singel, bur i New Yorker, ga opp ei karriere som kunstner og har ein kjip jobb. Men ho er på ein måte nøgd med det; ho bur åleine, skulder ingen noko og lev slik ho vil. Ho ynskjer ikkje å gifte seg – sjølv om ho meiner folk ikkje trur henne når ho seier det. Broren hennar har ei dotter som er dødssjuk, og forholdet til mora er turbulent. I tillegg til at livet no ikkje er spesielt konvensjonelt, var barndommen ganske hard òg.

Vinklingane er ulike frå kapittel til kapittel, dei er ikkje kronologiske eller samanhengande. Det er ikkje ein klar start, klar slutt eller klare vendepunkt. Det er rett og slett berre ei velskriven bok om å leve eit liv ein vil ha, og ikkje gjere det for nokon andre enn seg sjølv – uansett kor lite tilpassa det livet er.

Forlag: Sceptre
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Kan jeg bli med deg hjem» av Marie Aubert

Kan jeg bli med deg hjem er novellesamlingmotstykket til diktsamlingen Dette skjer ikke av Ida Lórien Ringdal. Ikkje bare innholdsmessig, men begge er rosa og omslaget er berre grafikk og dei er tynne fliser. Men fliser rike på innhold, innhold eg trur treff ei nerve i samfunnet vårt.

I kvar av desse ni novellene blir det fortalt historier som riv litt i deg. Dei inneheld alle einsame menneske, desperate etter ei eller anna form for kontakt. Uten unntak er kontakten dei søker usunn, og eg blei litt uvel innimellom. Men det er noko så utruleg trist ved desse menneska, ein blir båe kjempetrist og småkvalm av heile greia. Alle desse menneska vi møter som mangler eit eller anna grunnleggande, så utilfredse, og som ikkje klarer å forbetre situasjonen sin.

Det er ei veldig, veldig fin novellesamling som garantert vil gjere inntrykk. Og den er kjempekort, så det er fort gjort å lese – dette er ikkje ei bok du har lyst til å innrømme at du ikkje har lest.

Forlag: Oktober
Utgivelsesår: 2016

Fleire bøker av Marie Aubert finn du HER.