Depresjon

Sitat

«Ni vilt fremmede» av Liane Moriarty

Leseeksemplar

Dei fleste har vel fått med seg Liane Moriarty no, og eg har lest alle unntatt Huset på stranden. Ho skriv bøker som hovudsakleg er romanar, men har eit litt krimaktig plott. Ironisk nok er dette den minst krimaktige av alle, sjølv om omslaget seier noko anna. Så om du vil nyte boka maks, trur eg du bør glømme det thrilleraktige omslaget.

Hovudpersonen er nok Frances, sjølv om vi møter 11 andre personer (8 andre gjester og 3 ansette). Ho er ein romantikkforfattar i femtiårsalderen som for første gong er blitt refusert av forlaget sitt. I tillegg har ho funne ein eksepsjonelt ondskapsfull anmeldelse av ei tidlegare bok, og ho veit ikkje kor ho skal gå vidare. Skilt for andre gong og barnlaus, og lurt av ein mann på nettet; ikkje rart ho treng eit roleg opphald på eit velværehotell.

Frances (og åtte andre) er på veg til Villa Ro, eit spahotell. Dei skal alle delta på ei tidagers reise inn i eige kropp og sjel, og vere heilt forandra når oppholdet tar slutt. Alle har sine eigne grunner for å delta på opplegget, men ingen aner heilt kor alternativt opplegget skal vise seg å bli.

Språket er det same fengande som ho har i alle bøkene sine, men eg synest ikkje gnisten kjem heilt fram før i siste halvdel av boka. Noko som kanskje ikkje er så gale, når ein tenker på at boka er rundt 600 sider, for den kjennest aldri som om den er for lang. Handlinga er ganske artig! Det einaste som eigentleg irriterte meg litt, var Frances sine to ganske upassande voldtektsvitsar i starten av boka; det kunne eigentleg Moriarty spart seg for.

Alt i alt var det ei ganske så underhaldande bok, sjølv om det ikkje er den beste ho har skrive. Men når ein tenker på kor høg kvalitet det er på til dømes Store hvite løgner, er ikkje det eigentleg noko negativt.

Forlag: Panta
Utgivelsesår: 2019

Fleire bøker av Liane Moriarty finn du HER.

Sitat

«Eleanor Oliphant har det helt fint» av Gail Honeyman

Leseeksemplar

Dette er vel noko av det tristaste eg har lest i heile mitt liv. Så utruleg deprimerande og kjipt eit menneske kan ha det? Eg forbanner alle som fortalte meg at dette var feelgood og lovte meg at eg kom til å bli sjarmert av Eleanor. Eg synest inderlig synd i henne og heia på henne på slutten, men sjarmert var ikkje i nærheten. Det er klart ho har ei heilt jævlig barndomshistorie og slit psykisk, men eg hadde skikkeleg problemer med å like henne. Det er jo ikkje hennar feil at ho er slik ho er, men ho er så tiltakslaus at eg blir heilt stressa. (Og no føler eg meg som verdens mest usympatiske menneske.)

Eleanor har heile sitt vaksne liv prøvd å blende inn. Etter ein traumatisk oppvekst er merksemd det siste ho vil ha, så ho held seg i bakgrunnen. Ho er heilt, heilt åleine. Ingen kontakt med kolleger, ingen familie (unntatt mora som ringer ein gong i veka frå ein institusjon), ingen venner. Kun henne, kryssorda og vodkaen. Og sosialtenesten som kjem innom ein gong i halvåret, og strømmålermannen. Og fyren som sel henne vodka. Og slik lever Eleanor, og har det heilt fint. HEILT FAENS FINT. Ho aner ikkje korleis ho skal samhandle med andre mennesker, misforstår det meste og misliker dei fleste. Mest av alt seg sjølv.

Det er ikkje tvil om at Honeyman kan skrive, for boka er utvilsomt litterært god. Det er ei god historie, med ein veldig god vri på slutten. Men eg stiller meg litt på sida til alt «sensasjonspreiket» og hypen, for eg merka jo både på all rosen rundt boka og på innhaldet at det var meininga eg skulle riste på hovudet og smile småbedrøva over «ho derre Eleanor, altså». Men eg klarte det verkeleg ikkje. Ikkje at eg skal påstå eg har opplevd like jævlige ting som frøken Oliphant, men eg klarte ikkje tru heilt på det.  Sleit psykisk, uten tvil, men eg kunne ikkje kjenne meg igjen i det som skulle forestille depresjon. Ho var litt for konstruert? Nei, eg orka ikkje heilt å forholde meg til det, eg blei bare irritert. Feelgood, du liksom.

Det er ei god skildring av einsemd, traumer og psykiske lidelser og absolutt av vennlighet og kor mykje det har å seie i kvardagen. Men eg kan ikkje seie meg einig med Sunday Express som seier at «denne vil du ikke gå glipp av». Du må for all del lese og like boka, men du går verkeleg ikkje glipp av den største leseopplevelsen i verden ved å la vere.

Forlag: Aschehoug
Utgiveslesår: 2018

Sitat

«Syden» av Marianne Kaurin

Leseeksemplar

Wow, denne barneboka var realistisk og truverdig, på grensa til det ubehagelige. Eller, vi bikker over det ubehagelige. Eg blei faktisk ganske opprørt medan eg leste boka. Det var vanskelig å føle sympati med Ina omtrent heile boka (sjølv om det var ganske synd på henne), for ho var ein ganske kjip unge. Det var vel dei fleste i den klassa. Og sjølv om Ina blir likandes etterkvart, og vi forstår kvifor ho oppfører seg som ho gjer, så er ho så tankelaus og stygg til tider at eg blir litt sint. Men, så kan jo unger vere ganske grusomme når dei har det kjipt. Takk gud for at ein ikkje er tolv år lengre.

Ina har ganske nylig flytta til byen, men ho har ikkje heilt klart å passe inn. Ikkje her, heller. Ho blir erta av klassekameratene, og det er like kjedeleg heime. Mora er arbeidsledig, og «trøtt» heile dagen. Og Ina gruer seg til sommerferien, spesielt når dei plutseleg ein dag i klassa må fortelle kva dei skal gjere i ferien. Og kva skal ho seie? Ho skal ikkje til Rhodos, Kroatia, USA, England eller Frankrike … Så i panikk seier ho at ho skal til Syden. Og ho håper dei andre trur på henne. For aldri i verden om ho vil innrømme at mora er blakk og at dei ikkje skal noko som helst, slik den endå nyare eleven, Vilmer velvillig deler om seg sjølv. For kor teit går det an å bli?

Som sagt har Ina det ganske fælt, og ho oppfører seg ganske stygt mot Vilmer. Ein synest jo synd på henne, spesielt når ein møter ekle jenter som Mathilde og Regine. (Men ein kan ikkje unnskylde det i det uendelige.) Og måten Ina observerer dei andre på, det er så spot-on korleis unger tenker og resonnerer, både på godt og på vondt. Her er òg mykje fint om vennskap, men det meste av handlinga er ganske så vond. Det er ei bok eg anbefaler (for 10-12-åringer) med blanda kjensler, men litt folkeopplysning om korleis unger behandler kvarandre kan aldri skade. (Og ja, eg trur dette er heilt vanleg – det er ikkje så lenge sidan eg var på den alderen sjølv og følte at eg ikkje passa inn.)

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Kinderwhore» av Maria Kjos Fonn

Éin kommentar

Leseeksemplar

Kinderwhore er så himla vond lesning. Og vond lesning er viktig, eg trur det er ganske naudsynt å lese god litteratur om grusomme ting i blant. Det er viktig at vi får pirka borti fordommene våre og ideane vi har om andre menneskes liv. Historia Kjos Fonn legg fram her er ikkje banebrytande – voldtekt er vel noko av det vanlegaste og eldste som eksisterer – men konteksten gjer det ekstra fælt. Vi har ein seksualisert kultur, og barn veks opp så mykje raskare, alle ser alt vi gjer, vi har tilgang til heile verden med eit klikk. Å navigere seg fram her åleine, det er omtrent umogleg. Å lese denne boka bør definitivt sette i gang nokre tanker hos leseren, og du bør bli sint.

Charlotte har ein ganske vond barndom. Ho bur åleine med mora si, men lærer raskt å ta vare på seg sjølv og bli sterk. «Sterk» for Charlotte er å slå først. Plage dei andre ungane før dei plager henne. For Charlotte er angrep det beste forsvar – spesielt sidan det ikkje er nokon andre som forsvarer henne. Ho kler av seg før ho blir avkledd, sprer beina før dei blir skilt med makt, ruser seg før ho blir dopa ned, øydelegg seg sjølv før nokon andre får moglegheita. Ho veks opp seksualisert, voldtatt, rusa, avskilt frå kroppen sin, tom i kropp og tom i hovud. Ho veks opp åleine.

Perspektivet i boka er som hever den over all liknande litteratur. Sjølv om boka er skriven i fortidsform, så møter vi barnet Charlotte som eit barn. Vi møter tolvåringen, som ikkje vil (eller kan) innsjå at ho blir misbrukt og voldtatt. Forsvarsmekanismene er skrudd på, og vi møter ei ufyselig og ubehagelig jente som legg seg etter kjærasten til mora, og deretter går på skulen og skryt av at ho har hatt sex med ein eldre mann. Etter kvart som ho veks til og livet endrer seg, endrer synsvinkelen seg òg. Ein misliker henne, synes synd på henne, er sint på henne, tilgir henne og heier på henne. Det er som å vere inn i eit eige univers når ein les denne boka, ein blir nesten Charlotte. Og det er faen så vondt.

Alle bør lese denne boka. ALLE. I tillegg til å vere ei god og veldig lesbar bok med sterkt innhald, seier den så utruleg mykje om dagens samfunn. Ein kan lære så enormt mykje frå denne boka, kanskje litt om andre, men mest om seg sjølv. Du som les dette: er det du som eig kroppen din?

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Begynnelser» av Carl Frode Tiller

Leseeksemplar

Okei, alle har vel fått med seg denne, men om du ikkje har det, høyr på meg: les denne boka. Det er ei ytterst menneskeleg historie. I tillegg til Terjes liv, får vi tonnevis av informasjon og refleksjon rundt naturen, både i Noreg og på verdsbasis. Som for eksempel kva rett vi menneske har til å ødelegge naturen, slik vi held på med no i ei rasande fart. (Sjølv om naturen vil klare seg fint, det er oss og dyra vi gjer han uleveleg for.)

Boka starter med at Terje (ein trøndersk miljøverner) ligg på sjukehuset, og han har nettopp tatt sitt eige liv. Mora og systera krangler, som dei alltid gjer. Ekskona er på veg. Han trur han kanskje kan høyre dei, men kvifor ser dei ikkje på han? Terje sitt liv blir oppsummert, frå slutt til start. Han døyr, men før det har han levd. Deler av livet har vore uuthaldeleg trivielle og vanlege, og andre deler har vore så ekstreme og uvanlige, og vi opplever det stykkevis og delt. Frå døden i vaksen alder, bakover til minner frå ungdommen og barndommen.

Boka trekk deg inn, og du blir liksom litt sugd fast. Menneskenaturen og den faktiske naturen, kasta saman i ei knallgod historie. Det burde vere kjempefeil å lese ei bok som går «baklengs», men det fungerer så bra. Eg sitt igjen med så mange spørsmål, som fortsatt svirrer rundt. Kvifor fikk vi berre vite om dei delane vi fikk vite om? Kva med alle dei andre store hendingane vi veit har hendt, kvifor var ikkje dei viktige nok? Absolutt leseverdig, absolutt ei fantastisk bok. Bokmeldingane lyg ikkje, det er ei av dei beste bøkene frå 2017.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2017

Fleire bøker av Carl Frode Tiller finn du HER.

Sitat

«Brudekjolen» av Pierre Lemaitre

Leseeksemplar

Brudekjolen er ein verkeleg smart thriller. Eg kan ikkje seie superoriginal, for den første store tvisten har eg sett i ei anna bok, men det gjer jo eigentleg ikkje denne boka dårleg. Eg såg den berre komme. (Men det blir vel slik når man les nokre hundre bøker i året, spesielt når det kjem til krimplott?) Og eg såg òg den neste tvisten. Den heilt, heilt siste derimot. Då nikka eg, fornøgd med å bli litt overraska. Det var nokre finurlige vendinger innimellom òg.

Møt Sophie. Ustabil, deprimert, med store hull i hukommelsen. Ho er barnepike for ein rik familie, men bortsett frå det har ho ikkje noko liv. Ho har gitt opp alt, og orker ikkje seg sjølv. Ho veit at grusomme ting skjer rundt henne, at ho gjer fæle ting ho ikkje kan hugse. Guten ho har ansvaret for, er ein dag død då ho vakner. Som vanleg kan ikkje Sophie hugse noko, men ho veit at ho må bort. Kofferter vert pakka, penger tatt ut frå banken og ei drosje køyrer henne til Gare de Lyon.

Fransk krim er blitt mi greie. Bernard Minier først og fremst, men eg likte godt måten denne var skriven på. Eg har hatt liggande Irène, Alex og Camille (dei andre bøkene til Lemaitre) veldig lenge, og kanskje eg no skal få summa meg til å lese dei?! Denne her var i alle fall spennande, velkomponert, rystande og herlig ekkel. Anbefales!

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«The Sun and Her Flowers» av Rupi Kaur

Leseeksemplar

Eg var veldig begeistra over debuten til Rupi Kaur, Milk and Honey, som eg lås då den kom i fjor. I ettertid er eg ikkje like begeistra for den som eg var då, for der er mange banale tekstar kven som helst skulle skrive. Eg reflekterte litt over dette før eg starta å lese diktsamling nummer to. Altså The Sun and Her Flowers.

I starten var eg redd for at det skulle vere litt av det same her, litt for mykje innsmetta knekk berre for å fylle boka. (For den her er mykje tjukkere enn den førre.) Det begynte litt enkelt, og den første delen var den dårlegast. (Sånn i tilfelle du har tenkt å gi opp, er det faktisk verdt å fullføre!) Her er eit lite dikt eg likte ekstra godt:

i have survived far too much to go quietly
let a meteor take me
call the thunder for backup
my death will be grand
the land will crack
the sun will eat itself

– the day i leave

Styrkene i boka er uten tvil dei lange dikta (som er innramma), dei var verkeleg flotte. Dei inneheld strofer som

and I lost myself to him
he took and he took
wrapped me in the word special
until i was so convinced he had eyes only to see me
hands only to feel me
a body only to be with me
oh how he emptied me

Kaur fortsetter med dei feministiske dikta, lyrikken om sjølvskading, sjølvelsking, kroppspositivisme og vennskap. Her tek ho det likevel eitt hakk lengre, og blir meir politisk. Spesielt tek ho for seg flyktningssituasjonen, og bruker mora si som eksempel (som innvandra til Canada frå India saman med ektemannen):

what if
there isn’t enough time
to give her what she deserves
do you think
if i begged the sky hard enough
my mother’s soul would
return to me as a daughter
so i can give her
the comfort she gave me
my whole life

Illustrasjonene er nydelege, og noko av det som gir boka form. Ho er så flink til å illustrere dikta sine, og det blir brått litt meir personleg. Og apropos personleg, dikta er treffande for kanskje alle unge jenter. (Det er ei faen så brutal verd, altså.) Eg avslutter ei ganske så tynn omtale med ei anbefaling og eit ganske omfangsrikt dikt (metaforisk, altså):

yes
it is possible
to hate and love someone
at the same time
i do it to myself
every day

Forlag: Simon & Schuster
Utgivelsesår: 2017

Fleire bøker av Rupi Kaur finn du HER.

Sitat

«Hennes løgnaktige ytre» av Selma Lønning Aarø

Okei, eg føler meg utruleg late to the party her, men har de lest denne boka?! Gudnådemeg, altså. (Vel, eg las den ikkje. Eg høyrde den på lydbok, og gjett om eg kan anbefale det! Andrea Bræin Hovig har gjort ein fantastisk innlesarjobb.)

Anna Munch har du nok aldri høyrd om. Eller du har kanskje høyrd at ho var ein stalker, som forfulgte Knut Hamsun, plaga han, sendte anonyme brev til folk han kjende om kor grusom han var? Det du burde høyrd var kor utruleg fantastisk ho var som forfatter, kor moderne ho var som kvinne og kor urettferdig samtida og ettertida har behandla henne. Og det er dette Selma Lønning Aarø tek opp i denne biografiske romanen basert på ekte brev, dagboknotater og fleire biografiar.

Anna har ein underleg oppvekst med sine mange søsken på eit asyl, der faren er bestyrer. Ho lengter etter å kome seg vekk frå alt og alle, og gifter seg med søskenbarnet til Edvard Munch. Ekteskapet visner raskt når ho begynner å skrive og får utgitt bøker. Bøkene får fantastiske kritikker, men privatlivet rakner. På eit foredrag høyrer ho Hamsun snakke om litteratur og politikk, og sender han eit brev for å fortelle kor einig ho var og kor flott talen hans var. Hamsun svarer ved å dukke opp på døra dagen etter. Dei utvikler eit vennskap, og Anna føler seg knytta til han på eit nesten åndelig nivå. Samstundes er han ein av samtidas største forfattarar, og skremmer livet av henne. Etter kvart går Hamsun lei av vennskapen etter ei episode på eit hotell, og plutseleg snur samfunnet (og avisene, og politiet) seg mot Anna. Hamsun har anmeldt henne, og hevda at ho er mentalt ustabil.

Historia er fortalt frå Annas dotter, Signe, sitt syn. Fortellinga til Signe vert sett i gang når ho i 1945 kjem ut frå Grini etter krigens slutt, og ser nekrologen Hamsun har skrive om Hitler. Brått hugser ho barndommen sin, og denne mystiske mannen frå den, han som kanskje var skuld i foreldra si skilsmisse, hennar oppvekst utan ei mor og kanskje skuld i moras galskap og lidenskap.

Sjølv om dette er ein heilt annleis roman enn Lønning Aarø pleier å skrive (som Jeg kommer snart), dukker mykje av den same tematikken opp: forholdet mellom kvinner og menn. Eller kanskje meir mangelen på det? Hamsun påstår jo at det ikkje eksisterte noko slags forhold mellom dei to, medan Anna meinte at dei hadde ei samhørighet.

Eg kan absolutt anbefale denne boka! For eit språk, for ei historie, for ei innsikt vi får! Og ikkje minst kor mykje norsk litteraturhistorie som er skvist inn i denne relativt tynne boka. Det her burde absolutt vore pensum på innføringsfaga i litteraturvitenskap (and I should know). Om du er like treig som meg og ikkje har lest boka enno, gjer deg sjølv ei teneste; LES DEN.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2016

Fleire bøker av Selma Lønning Aarø finn du HER.

Sitat

«Dette skjer ikke» av Ida Lórien Ringdal

3 kommentarar

Boka er sponsa av Tiden forlag

Korleis kan ein ikkje bli nysgjerrig på ei diktsamling skriven av ein debutant, som allereie i sitt første leveår har kome i TRE opplag? (Og som i tillegg er så fin og rosa?) Svar: Ein kan ikkje la vere. Og faktisk skal ein berre vere glad til, for dette er ei bok som er verdt å få med seg, spesielt viss ein er ei ung jente. Denne diktsamlinga imponerte stort.

For det første er den så utruleg lett å kjenne seg att i! Kanskje vaksne ikkje kan relatere til innhaldet like lett som Skam-generasjonen kan, med dagens kjærleiksforhold med hooking og fuckboys. Eller for å sei det enklare: dikta handlar om kjensler som ikkje vert gjengjeldt. (Eller kanskje berre éin forelskelse?) Dei andre dikta handler om psykiske lidingar, og fleire av dikta overlapper desse to temaa.

For det andre er dikta velskrivne, lettleste og ikkje minst enkle å forstå. Med andre ord: perfekt tilpassa målgruppa si. Eg tenkte eg skulle plukke ut nokre gullkorn som døme, men dess fleire dikt eg leste, dess meir skulle eg gjerne gjengitt heile boka. For eksempel:

jeg burde være mer sosial
eller
jeg burde tenkte at
jeg burde være med sosial

Slår det ikkje deg i magen? Eg trur vi er mange som har kjend på den kjensla som er skildra her. Gudane skal vite at eg har. Og det med å vere forelska i nokon som aldri kjem til å bry seg om deg på den same måten? Been there, done that. Derfor var det ein trøyst å lese desse dikta, litt som ein klem, faktisk. Slik som dette:

vi har ingenting
til felles
bortsett fra
at vi ikke elsker
meg

Herregud. Eg skulle ønske at eg hadde skrive denne boka. Faktisk, eg kunne nok ha skrive denne boka, for alle dikta traff meg så altfor presist. Eg gret fleire gonger når eg leste. (Eg trur det er fyrste gong eg har grått av ei diktsamling!) Eller kanskje er det slik at den ikkje traff meg, men eit «oss»? Det er fint å vite at ein ikkje er åleine. Og det er endå finare når lyrikk kan få fram denne kjensla.

Dette er vakker lyrikk om ulukkeleg kjærleik, depresjon og andre psykiske lidingar, å vekse opp og å vekse i frå. Og ikkje minst om å sitte fast. Eg veit allereie at eg vil nappe denne ut av hylla fleire gonger i framtida. Dette er ei av dei mest rørande leseopplevingane eg har hatt på veldig lenge, og eg kan trygt anbefale boka.

Forlag: Tiden
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Størst av alt» av Malin Persson Giolito

Boka er eit leseeksemplar frå Norli

Dette er det første rettsalsdramaet eg har lest, noko som kanskje ikkje er så rart. Det er ein sjanger som ikkje er særleg utbredt i Skandinavia, meir ei amerikansk greie. Men svenske Malin Persson Giolito (for øvrig dottera til krimforfattaren Leif G.W. Persson) får det knallbra til! Oppstykkinga og dramaturgien er fantastisk lettlest og det er enkelt å følgje med, bli engasjert og få med seg fakta.

Her er altså greia: Etter ni månader i arresten skal Maja Norberg endeleg i retten for å få dommen sin. I løpet av to veker i retten får vi høyre Majas historie, frå korleis ho møtte og forelska seg i (den eigentleg urealistisk rike) Sebastian, det ambivalente forholdet til bestevenninna Amanda, festane, dopet – til korleis ho endte opp i eit klasserom med ein pistol i hendene og den einaste som kom heilskinna frå skytinga. Det store spørsmålet er altså dette: Maja Norberg – et uskyldig offer eller en kaldblodig morder?

I tillegg til den utruleg spennande handlinga, både i rettsalen og bakgrunnshistoria, klarer Giolito å flette inn politikk, samfunnsøkonomi, innvandring, rasisme, menneskeverd, psykiske lidingar og mange andre store spørsmål, i form av Maja sine tankestraumar (og eit føredrag, ei samtale over eit middagsbord og diskusjonar med venner). Dei er enkle å forstå, og heilt på Maja sitt nivå, og dermed på ein normal attenåring sitt nivå – boka passer dermed veldig godt for ungdom.

Eg synest Maja er ein vanskeleg person å like (kanskje fordi vi ikkje om ho er skuldig eller ikkje før på slutten av boka). Eg trur omsettinga øydelegg litt her, for dei kommentarane som ville vore sarkastiske og småfrekke på svensk (slik eg les «gjennom» omsettinga at originalteksten var), vert kjipe og nesten ondskapsfulle på norsk. Og apropos omsettinga, så er den generelt ganske… rar. (Eg vil ikkje kalle den dårleg, for det er den ikkje.) Enkelte setninger og ord er feil oversatt. På norsk heiter det «etterforskning», ikkje «forøundersøkelser», og «ekte» eller «virkelig», ikkje «riktig». Eg har heller aldri hørt nokon bruke «innenat» som det motsatte av å kunne noko utenat. (Hmpf.) No skal det seiast at utgåva eg har lest er eit ukorrigert førehandseksemplar, så kanskje den endelege boka er blitt fiksa på? (Om du heller vil lese den engelske omsettinga, skal den vere i salg no.)

Alt i alt synest eg denne boka var veldig god, men den lev nok ikkje heilt opp til hypen for min del. Det er altså ikkje ein av dei absolutt beste bøkene eg har lest i år. Men for «vanlege» lesarar som les kanskje tjue bøker i året, skjønner eg godt at den hamnar på topp fem! Den er veldig sterk, og kjem nok uansett til å sitte i ei stund. Så den kan absolutt anbefalast, uansett om du foretrekker krim eller romanar.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Anorektisk» av Ingeborg Senneset

Éin kommentar

Boka er eit leseeksemplar frå Norli

Anorektisk er ei sjølvbiografisk bok skriven av journalist Ingeborg Senneset. Det er langt frå første gongen ho skriv om lidelsen sin, då ho blogga om den undervegs. Avsnitta i denne boka er delt inn i enkeltdatoar, som igjen er delt inn i dei tre oppholda hennar på psykiatrisk avdeling. Ho kjem med kritikk mot helsevesenet, skryt til helsevesenet, deler det positive og det negative som skjer undervegs i betringa hennar. Ho tek òg opp tvangslidinga som følgjer anoreksien hennar, som mange kanskje ikkje tenkjer over som ein del av sjukdommen. Korleis folk berre ber henne «bli frisk», korleis familie og venner reagerer på utviklinga og ikkje minst korleis ho ser på seg sjølv.

Det er absolutt sterk lesning, men enkelte delar forvirrer meg. Ho skriv i forordet at boka er basert på kladdebøker, dagbøker og blogginnlegg. Eg synest det er vanskeleg å skilje fleire av desse frå kvarandre, kva som faktisk er skrive for andre og kva som er skrive for berre henne. Senneset skriv òg at ho lyg mykje i dagboknotatene (fordi psykologen/behandlaren hennar skulle lese dei), og eg saknar litt kommentarar frå notida der ho kanskje nemner enkelte tanker ho gjer seg i ettertid av det ho skreiv, spesielt viss mykje av det ikkje er heilt sannferdig?

Forordet er sånn førti sider langt, skrive av Finn Skårderud, som er/var psykiateren til blant andre Linnéa Myhre. Og apropos: innhaldet i boka har jo store likhetstrekk med Myhres Evig søndag, som òg baserer teksten sin på blogginnlegg skriven medan ho var på sitt sjukaste. Senneset og Myhre har den same svarte humoren og det same talentet til å fortelje sine historier på ein måte som gjer dei forståelege for oss «vanlege» menneske, og ikkje minst lar vere å romantisere anoreksi. Så sjølv kor ubehageleg og vondt det kan vere å lese deler av denne boka, er den likevel lettlest. Det er definitivt ei av sakprosabøkene du burde få med deg.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Miss» av Synnøve Sun Løes

Éin kommentar

Boka er eit leseeksemplar frå Norli

Eg synest Aschehoug er utruleg flinke på å utgi gode ungdomsromanar, spesielt årets bøker. Dette er ein av dei beste (så langt). Det er ein ungdomsroman som gjerne vert overgangen mellom ungdomsbøker og «vaksenbøker», som gir deg det vesle pushet til å lese noko større.

Ea er ei overvektig vestkantjente som ikkje passer inn nokon stad. Ho heklar kjæledyrbikiniar som ho sel på nett, ser mykje reality-tv og et. Et MYKJE. I første halvdel av boka er ho ganske nedfor og sint. Tanta hennar (også overvektig, ei fri kunstnersjel) har tatt livet sitt, og ho sørger. Ho går til psykiater, men kjem ingen vei. Ho vil ikkje gjere som legemora hennar vil – slanke seg. Kvifor skal ho tilpasse seg nokon som helst? Men så dør psykiateren. Ho kranglar med bestevenninna. Mora vert deprimert. Faren hamnar på sjukehus. Sjølv om Ea fortsetter å vere sjølvstendig, vanskeleg og eigenrådig, må ho ta ansvar. Og ho liker det litt meir enn ho trudde ho ville.

Miss er ein samfunnskritisk roman som tek eit oppgjer med kroppspress, einsemd, sosiale normer og sosiale medier. Med letthet leikar Løes seg gjennom alvorlege temaer utan å bli respektlaus. Ho klarer å halde tonen enkel, naturleg og ikkje minst forståeleg. Eigentleg er det forbløffande kor fint ho handsamer tema som overvekt, terapi, einsemd og depresjon. Det er ingenting som er overkomplisert i boka, og det er nesten unormalt kor autentisk Ea verkar som ungdom, kvinne, jente og menneske. Eg kjente meg sjølv igjen mange ganger.

Boka er delt opp i ganske små avsnitt, som er veldig ulike. Her er litt brev til den avdøde tanta, litt lister, samtaler, «fakta om…» og rein handling. Og utsnitt frå Eas sjølvbiografi, Livet til en tjukkis. Boka er stappfull av anekdoter, filosofi, historie og sterke kvinner. Det einaste negative eg har å seie om boka er at dei engelskpråklege orda som er med, ofte er feil. Loser skrivast «looser», i «time’s up» er apostrofen sløyfa, og slikt. Men eg er villig til å oversjå dette, og erklære dette som ein av årets beste ungdomsromanar. Bør òg lesast av vaksne.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Blond» av Joyce Carol Oates

Éin kommentar

Rett før eg tok ferie, kjøpte eg meg med denne boka frå jobb. Den er vilt tjukk, så eg har lest nokre kapittel av gongen denne veka eg har vore i Spania. Og uansett kor mykje eller kva eg har lest i mellomtida, har det vore like enkelt å ta opp at tråden. Det er så fengslande! I tillegg er dette mitt første møte med Oates, men allerede etter ei side eller to skjøna eg at det absolutt ikkje ville bli det siste.

Boka følger Marilyn Monroe frå seksårsalderen og til døden. Frå fattige Norma Jean som har eit narkovrak til mor og veks opp hos bestemora, til fosterheimane, tenåringsekteskapet, modellkarrieren, skuespillerkarrieren, dei berykta ekteskapa, dopet, depresjonene.

Det er så levande skildra, det er som å vere inn i nokon sitt hovud. Oates skreller vekk sexbomba, og lèt oss stå att med ei usikker jente som berre vil bli begjært, så ho dermed kan bli elska. Eit barn prega av ein vanskeleg oppvekst, som må finne sin eigen veg i eit nytt og seksualisert samfunn etter andre verdskrig. (Hollywood på femtitalet, det var verkeleg noko.) Korleis takler ei ung og naiv jente at alle i verden vil ha ein bit av henne? At dei elsker henne, vil ligge med henne, hater henne? Innsikta til Oates er djup som få, og det er verkeleg eit mesterverk av ein ambisiøs roman (på norsk: den er dødsbra og heilt eineståande).

No kan det ikkje presiserast nok at dette ikkje er ein biografi. Det er ein roman basert på mytene rundt (og så klart dei historiske fakta vi har om) Marilyn Monroe. Det meste er (i alle fall i følge en rask kikk på Wikipedia), ganske så korrekt likevel. No kan vi jo aldri vite kva ho tenkte eller sa privat, men veldig mykje vart jo skrive om i pressa medan ho levde og etter at ho døde. Men kanskje treng vi ikkje vite alt? Uansett kva som er heilt sant eller ikkje i romanen, så har det vore ei av dei største leseopplevingane mine i år, kanskje nokon gong. Anbefalast verkeleg, med alle sine 869 sider!

Forlag: Pax
Utgivelsesår: 2011

Sitat

«A Work In Progress» og «Note To Self» av Connor Franta

Når eg skaffa meg desse bøkene, ante eg ikkje kven Connor Franta var. Rett og slett fordi eg ikkje eigentleg sit på YouTube og ser vloggar. Det har bare ikkje vore mi greie. For om du lurer, er Connor Franta ein ung gut som i enda yngre alder hadde millionar av følgjarar på YouTube. (Kor kul er du, liksom?) Eg endte opp med bøkene etter å ha forelska meg i omslaget til Note to self (herrejesus så vakre bøkene er!), og spurte etter eit leseeksemplar etter å ha bladd i boka. Og når eg fekk den, oppdaga eg at dette var oppfølgjaren til den første memoaren til Franta, altså A Work In Progress. Og når eg endeleg fekk tak i den igjen, kunne eg byrje lesinga. Det er altså mykje styr og venting bak dette innlegget. Det store spørsmålet er jo alltid: var bøkene verdt timane det tok å lese dei?

Etter å berre ha lest fem side, boblar det inne i meg. Eg veit allereie at svaret er ja – eit rungande ja; desse bøkene kjem eg til å elske. (Det skjer av og til, når bøkene er veldig gode, at eg konstant må notere kva eg tenker om boka og må skrive dette innlegget undervegs så eg ikkje gløymer noko.) Connor skriv så naturleg, så morosamt – eg trur han kunne ha skrive kva som helst og det ville vore interessant (kanskje det er derfor han har millionar av følgjarar på YouTube-kanalen sin?).

Kva kan eg seie om innhaldet i boka? Det er jo ikkje akkurat som om eg kan tease litt med handlingsforløpet, det er jo berre ein ung gut som fortel om livet sitt så langt. Eller, «berre og berre», fru Blom. Det er ei bok om ein oppvekst, om vennskap, å vere usikker

Men slapp av, dette er ikkje ei deprimerande bok om ein vanskeleg oppvekst, einsemd i tenåra og korleis vlogging redda livet hans. Nei, Connor har hatt ein fin oppvekst og skulegang, alltid hatt mange venner og eit godt forhold til foreldra sine. Det som er så spesielt her, er perspektivet han har på det.

Og så er her mange bilete (eller foto, om du vil)! Det er veldig koselig å sjå familiebilete, tilfeldige tullebilete tatt med mobil, bilete av venner — det bryt teksten opp på ein fin måte. (Du treng forresten ikkje bekymre deg om om du burde google han før du byrjar å lese. Det treng du ikkje, han forklarer alt meir enn godt nok sjølv.)

Note To Self er eit leseeksemplar frå Norli

Bok nummer to er ikkje ein memoar på same måte som den første. Det er meir ei samling av bilete, dikt, tanker og slikt. I introduksjonen skriv Connor sjølv: I’d like to think of this as a scrapbook of my mind. A collection of small vulnerabilities. A harmony of notes to self. (For eit språk!) Språket er faktisk veldig likt The Fault In Our Stars og dei andre bøkene til John Green (som tilfeldigvis er ei av favorittbøkene hans), så om du likar dei, er desse midt i blinken for deg.

Connor er ei kunstnarsjel, og i denne boka er det ekstra mange bilete. Ikkje berre familiebilete, men fotografi han har teke sjølv. Han kombinerer bileta med dikt, bruker dei for å bryte opp tekst og delar av boka. Det er stort sett ganske enkle bilete, men ein får lyst til å klippe dei ut og ramme dei inn (men så klart ville eg aldri klipt i boka mi, er du sjuk?!). No trur eg ikkje han skal satse på å bli poet (sjølv om her er nokon gullkorn), men tekstane hans er ganske gode. Han opnar opp om det å kome ut av skapet, få hjartet sitt knust, å slite med depresjoner og kjem med råd til korleis vi kanskje burde bruke tida vår.

Bøkene er – på grunn av sin unge forfattar – ungdomsbøker. (Eigentleg er det litt slik som debatten rundt biografien til Sophie Elise – «er ho ikkje for ung til å utgi biografi?») Men slik som Sophie Elise, har Connor Franta oppnådd mykje i løpet av få år: mykje musikkproduksjon, videoar, enorme veldeldighetsprosjekt i Afrika og no bok. (Det er lov å bli imponert, kanskje til og med applaudere.)

Seriøst, desse bøkene er så vakre! Både omslaget, det grafiske designet inne i boka, til og med papiret er tjukt og skrifta estetisk trykt på det. Altså, dei er på det nivået at det er helt ok å ha bøkene sjølv om du ikkje kan lese engelsk og berre sjå på bileta. (Eg kjem ikkje over det.) Så kjøp bøkene, og NYT DEI.

Forlag: Keywords Press
Utgivelsesår: A Work In Progress (2015), Note To Self (2017)

Sitat

«Gåten» av Jessie Burton

Éin kommentar

Boka er sponsa av Font forlag

Det hender eg av og til får meg nokre overraskingar. Ofte kjem dei i form av bøker i postkassa, noko som var tilfellet her. Allereie i mars dukka den opp, men med eksamen og skule hamna den i ein haug med andre bøker på den alltid like lange leselista. Eg plukka den ganske tilfeldig ut av bunken fordi eg lengta etter ein roman – ein med litt lengde og god handling, utan for mykje kjærleiksdrama i. Etter at eg plukka boka opp, har eg knapt lagt ho i frå meg. Ordet «oppslukt» er faktisk for svakt å bruke.

Historia startar i London i 1967. Odelle, ei eksotisk mørk og karibisk jente, er lei av den intetsigende jobben på skobutikken ho arbeider på. Ho vert letta og lukkeleg når ho vert ansett på The Skelton, eit kunstgalleri. Ho vert fascinert av sjefen sin, Marjorie Quick, ei ganske unik karrierekvinne av si tid. (Dersom du har likar Mad Men, trur eg du òg vil like denne delen av boka, den er så godt skildra!) I eit bryllup møter ho Lawrie, ein kvit overklassegut. Han viser henne eit maleri han har arva av mora, og ho tek det med for å vise det til sjefane sine. Det viser seg ganske raskt at maleriet er heilt spesielt, og har ei ganske myteomspunnen og godt skjult fortid – og korleis kan det ha seg at mora til Lawrie eigde eit slik mesterverk?

I 1936 møter vi Olive som bur i Spania med si engelske, mentalt sjuke mor og sin tyske far. Ho er eit sjeldan stort kunsttalent, men tør ikkje fortelje foreldra at ho er komen inn på kunstskulen Slade. Livet hennar endrar seg likevel brått når søskenparet Isaac og Teresa dukker opp og byrjar å arbeide for den vesle familien hennar. Isaac er ein veldig politisk type med sterke meiningar, og Teresa er ei ganske hard og einsam ung kvinne. Dei tre unge menneska er alle saman gode venner, heilt til Teresa begår eit mislukka forsøk på å hjelpe Olive å få vist fram kunsten sin. Etter det, er det ingenting som vert det same att for nokon av dei.

Språket til Jessie Burton er verkeleg spektakulært godt! Det gnistrar og brenn og er så fantastisk originalt. Det er ei rein glede å lese. Detaljane i språket, i sjølve forteljinga av historia er så… nøyaktige. Dei er noko for seg sjølv, heilt fritt for klisjeer og plattheitar. Eg har eigentleg ikkje ord. (Bortsett frå dei 453 orda dette innlegget består av!)

Dette er kanskje den beste historiske romanen eg har lest nokon gong. Les den! For meg var dette ei reise like magisk som det praktfulle omslaget hintar om at det skulle bli.

Forlag: Font
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Det store sviket» av B.A. Paris

Boka er sponsa av Gyldendal Norsk Forlag

Endelig, endelig er den nye thrilleren til B.A. Paris komen! Heilt sidan Bak lukkede dører kom, er det vel fleire enn meg som har lengta etter meir frå forfattaren? Og no er det endeleg kome ei ny bok, og så rett i pocket, da! (Så utrulig greit!)

Hovudpersonen i denne boka er Cass. Alt forandrar seg for Cass den natta ho ikkje stopper og hjelper ei kvinne som står parkert langs veien under stormen. Ho får snart vite at kvinna i bilen var Jane Walters, ei ny venninne, og at ho vart drept den natta. Cass blir heilt i frå seg, men skuldkjensla hindrar henne frå å fortelje korkje ektemannen, bestevenninna eller politiet om det ho såg. I tillegg hjelper det ikkje at hukommelsen hennar sviktar til alle tider; ho gløymer å kjøpe gåver, hugser ikkje at ho har invitert folk på besøk, nekter for at ho har fylt ut og signert ei kontrakt, osv. Og når ho opp på der igjen føler at det er nokon som luskar rundt huset og held auge med henne, då blir ho panisk. (På engelsk heiter boka The Breakdown, noko som er mykje meir passande. Den norske tittelen gir vekk for mykje.)

Boka fenga meg eigentleg ganske raskt, men når eg hadde lest ca 100 sider, då tok det heilt av. Eg knuga boka til meg og las til langt på natt, for eg måtte berre lese den ut. Herregud, så godt skrive! Akkurat som i debutboka klarer ho å halde på spenninga til siste side, sjølv om vi også i denne thrilleren får ei «løysing» til slutt. Eg må innrømme at eg verkeleg har sansen for skrivestilen til forfattaren.

Denne psykologiske krimmen er rett og slett ulidelig spennande! Så om du likte Bak lukkede dører er det berre å køyre på (og om du mot formodning ikkje gjorde det, burde du gi denne ein sjanse, det er eit ganske anna plott).

Forlag: Gyldendal Norsk Forlag
Utgivelsesår: 2017

Fleire bøker av B.A. Paris finn du HER.

Sitat

«I gode og onde dager» av Gill Paul

Éin kommentar

Boka er eit førhandseksemplar frå Aschehoug forlag

Etter å ha lest mykje original engelsk litteratur i det siste, følte eg at eg ville ha noko lettare å lese på. Basert på omslaget tenkte eg at dette ville vere noko eg berre kunne dykke ned og forsvinne i. Og eg kan helse og sei at boka raskt sugde meg inn. Og så er det så deilig at når ei bok først gjer det, så er den sånn fem hundre sider lang og det kjennest som om den aldri skal ta slutt.

Handlinga i romanen er basert på ekte historie: Under fyrste verdskrig møtte den nest eldste dottera til den russiske tsaren ein soldat ho forelska seg i. Ho pleide han som sjukepleier etter at han blei skada ganske tidleg under krigen. Dei utviklar raskt varme kjensler for kvarandre, til trass for at han er eit stykke under hennar stand. Gill Paul skriv sjølv at denne boka tek for seg kva ho ser for seg hendte etter revolusjonen i 1917, då ho ikkje kunne få seg til å tru at soldaten Dmitrij svikta storfyrstinne Tatjana.

Eit av dei store spørsmåla i europeisk rojale historie har jo vore om Anastasia overlevde (sidan liket av henne blei funne mykje seinare, då ho blei begravd på ein annan stad enn resten av familien). Denne boka tek utgangspunkt i den same idéen: Kva viss Tatjana overlevde, takka vere Dmitrij? Vidare byggjer Paul romanen opp med oldebarnet til Dmitrij, Kitty Fisher, som nettopp har gått frå ektemannen sin og forlatt Storbritannia til fordel for bestefarens hytte i ein skog utanfor New York.

Eg har lest forunderlig lite skjønnlitteratur med handling frå Russland, så eg antar eg kan krysse det av på lista. (I sommar har eg nemleg store planar om å lese mange romanar satt til eksotiske land.) Det er jo eit ganske fascinerande land (og historia om revolusjonen og drapet av tsaren og familien hans har alltid interessert meg), som har røtter både i det orientalske og europeiske. Det er rett og slett eit vanvittig bra bakteppe for romanen. (Og så er det veldig historisk korrekt, nesten overveldande truverdig.)

Til slutt må eg berre legge til at dette var ei fantastisk bok. Om du trur Lucinda Riley er bra, er det berre å gyve laus på Gill Paul: dette er endå betre.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2017

Fleire bøker av Gill Paul finn du HER.

Sitat

«Svikne dagar» av Elena Ferrante

2 kommentarar

Boka er eit leseeksemplar frå Norli

Svikne dagar

Dette var faktisk det første møtet mitt med Elena Ferrante. (Eg har jo så klart Napolikvartetten, men den skal sparast til eg har ei veke å pløye gjennom alle på rad.) Og eg kan jo starte med å nevne det alle enten elskar eller hatar ved bøkene hennar generelt: NYNORSKEN. Åååå, så kjekt eg synest det er at nynorsken har fått ein større plass i populærlitteraturen!

Det neste eg vil nevne er råskapen i boka. Både skrivestilen (veldig lik Arv og miljø av Vigdis Hjorth), og det brutale språket. Det er banning, obskøne seksuelle skildringer (vel, ikkje av faktisk sex), vilt raseri, ærlege bekymringer og mykje desperasjon.

Historia dreier seg om Olga, som etter femten års ekteskap vert forlatt av mannen sin. Dei har to barn, og ho har brukt heile livet på å støtte han, flytte dit han måtte flytte, teke seg av heimen. Og no har han gått frå henne for ei anna. Olga vert øydelagt; ho klarer korkje ta vare på seg sjølv, hunden eller barna sine. Ho er konstant rasande, og ho veit ikkje korleis ho skal kome seg vidare. Frustrasjonen vert teke ut over naboar, kundebehandlarar og tilfeldige menneske ho kjem over. Betre vert det ikkje når ho møter på ektemannen med den nye dama – eller, jenta.

Boka er ei driven stream of consciousness med raseri, sorg, panikk og fantasier Olga ikkje vil ha i hovudet. Det er ei fantastisk fordjuping i det primitive i oss, korleis vi kan miste all kontroll når vi mister nokon vi elsker. Det er gripande, sårt og rått – og anbefalast å lese i ein stor jafs.

Forlag: Samlaget
Utgivelsesår: 2017 (2002)

Sitat

«Senteret» av Victoria Durnak

2 kommentarar

Boka er eit leseeksemplar frå Norli

Senteret

Dette er ei rå (på fleire måter) lita bok du kan spandere på deg utan dårleg samvit. Victoria Durnak skriv så bra, at sjølv om du bare følger tankane til hovedpersonen (det vert nemnd éin gong at ho heiter Elsa), så er det interessant og reflektert. Eg sit i alle fall att med kjensla av at eg har lest eit lite stykke god litteratur.

Hovedpersonen (Elsa) har nettopp blitt mamma, men ho er ikkje blitt glad i dottera si, «babyen». Ho har ikkje gitt ungen namn enno (det er visst ganske viktig å gjere dette innan seks månader for å unngå purringar og politianmeldelse). Ho har flytta frå Oslo til Skien, der ho ikkje kjenner ein einaste person, noko som var heile ideen bak flyttinga. Ho bur aleine, og bruker dagane på å trille vesla rundt om på Herkulessenteret. Der prøver ho av og til å bli venn med dei butikkansatte, ryddar i butikkhyllene og lèt vogna stå åleine i nokre minutt av gongen i håp om at nokon skal stele babyen. Og så blir ho interessert i tenåringsjenta Tiril, som konstant naskar og tar selfies.

Gjennom heile boka vert tema som fødselsdepresjon og einsemd skildra med ein varme, sårhet og humor som i mine auge gjer boka knallsterk. Mange av tankane til Elsa kan nok dei fleste av oss kjenne oss att i. Sjølve oppbygginga av romanen er òg verdt å merke seg, som at ho skriv eit innlegg på Babyverden om kjenslene sine, som får varierande svar i løpet av boka. Eit av favorittelementa mine var den subtile nedtellinga som gjekk føre seg jamt og trutt. Og om du lurer på kva nedtellinga talte ned til, så får du lese boka. Faktisk: les boka uansett. Og gi den i gave til vennane dine. Og familien din. Og dei butikkansatte på den lokale Menyen.

Forlag: Flamme
Utgivelsesår: 2017

Fleire bøker av Victoria Durnak finn du HER.

Sitat

«Arv og miljø» av Vigdis Hjorth

3 kommentarar

Boka er sponsa av Cappelen Damm

Arv og miljø

Endeleg har eg og fått lest denne boka! Den har jo stått på leselista mi sidan den kom ut i haust (like lenge som den har stått på bestselgerlistene), og no har eg endeleg fått somla meg til å lese den. Og shit pomfritt, dama kan skrive! Dette er ei bok du ikkje kan suse igjennom; Eg måtte tvinge meg sjølv til å ta pustepauser (eg ville jo eigentleg ikkje legge den i frå meg), men her er det mykje å ta inn over seg og reflektere over før ein les vidare.

Bergljot har brutt med familien sin. Ho har så vidt kontakt med den eine systera, men dét er det. Etter å ha blitt mistrudd av dei då ho fortalte om overgrepa ho vart utsett for av faren, nektar ho å vere ein del av familien. Når foreldra opplyser om testamentet der dei to systrene får familiehyttene, medan ho og broren Bård får ei knapp kompensasjon, vert ho sugd inn i dramaet igjen – til trass for trangen til å halde seg unna. Det blir ikkje betre når faren dør midt i arvetvisten. Her kunne alt ha blitt betre, dersom mora og systrene berre kunne innrømme at dei trudde på ho, at dei angra. Men eigentleg vert det berre verre. Det er vanskeleg for Bergljot å snakke med familien som har avfeid henne heile livet, som ignorerer smerta hennar, som trur ho prøver å «gjere seg interessant».

Bortsett frå den veldig gjenkjennelege handlinga og frustrasjonen ein opplever, så er språket veldig, veldig interessant. Det er veldig muntleg, personleg, utan dialogar, med digresjonar eller forklaringar midt i ei setning, litt hopp i tid og hukommelse, litt tankar og litt fakta. Og veldig ekte. (Det minner meg faktisk litt om slik eg skriv når eg sit her og puslar.) Bergljot sin stream of consciousness er det som driv historia framover og verkar så oppriktig! Når du først har kome inn i hovudet hennar vert boka ganske så lettlest.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2016

Fleire bøker av Vigdis Hjorth finn du HER.