Reise

Sitat

«Heim: ei vandrehistorie» av Hallgeir Opedal

Skrive for framtida.no

Hallgeir Opdedal er ein utflytta odding som no bur i Oslo, og jobber som journalist. Er han fortsatt odding? Han har jo trass alt budd lenger i Oslo enn i Odda, men Odda er vel fortsatt «heime»? Slik starter prosjektet med å skulle krysse landet og skrive om turen. Ideen er litt vag, for det handler ikkje bare om sjølve gåturen, men òg om den filosofiske ideen om ein heim. Så Opedal snører på seg skoa, og legg i veg. Han har ein viss idé om kor lang tid det vil ta og kva vegar han skal innom, men bortsett frå det har han ikkje mange mange konkrete planer. Derimot har han mange reglar, som å snakke med alle han møter. Og å ta omvegar når han kan, for om ein går lenge nok kjem ein fram dit ein skal.

Apropos omvegar, er eigentleg heile boka ein stor omveg; ei historie om ein gåtur, smekkfull av digresjonar rundt turen. Historia inneheld mange underlege karakterar (som mannen som konstant sender e-post for å pirke på grammatikk, semantikk og detaljar) og morsomme anekdoter, båe frå fortida til Opedal og ting som hender han undervegs. I tillegg til sjølve reisa og mykje historie frå områdene han vandrar gjennom, byr han mykje på seg og sitt. Sånn sett er boka ein liten godtepose til patriotar og elskarar av noregshistorie. (Underteikna lærte i alle fall mykje nytt.)

Til å skulle handle om å gå frå Oslo til Odda, er det ikkje akkurat overvekt av sjølve turen mellom dei ulike stadane. Det kunne gjerne vore ei dobbel eller tredobbel så tjukk bok for min del, om vi hadde fått med litt fleire skildringer av vandringa i det norske landskapet. Det er ein merkeleg kombinasjon av sjangrar; vi får litt reiseskildring, litt sjølvbiografi, litt historie, litt essay. I tillegg er teksten er litt oppstylta og stiv, samstundes som den er litt slapt redigert, og det kjennest ut som om ei runde til hos redaktøren kunne vore ein god idé. Så sjølv om boka er lesverdig, klarer ikkje Opedal heilt balansegangen som trengs her, og resultatet vert midt på treet.

Forlag: Samlaget
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Passasjeren» av Lisa Lutz

Leseeksemplar

Det som er så fint med å lese bøker av forfattarar du aldri har høyrd om før, er at du ikkje har nokon forventingar til innhaldet. Eg les dessutan knapt baksidene, eg lar meg stort sett kjøpe på omslag og korte pitcher. For min del blir bøkene mykje meir spennande på den måten, og det fungerer jo fint når ein les alle slags sjangrar uansett. I alle fall, denne boka var som ei bombe!

Tanya Dubois kjem ut av dusjen og ser at ektemannen er død. Ho veit ho ikkje har drept han, men alternativa er enkle: å stikke av og virke skuldig, eller å ringe politiet og la dei snuse opp heile fortida hennar. For Tanya er valget ganske enkelt, og ho pakker ein koffert og reiser sin veg.

Vi følger Tanya (og alle dei andre aliasene) på reisa hennar, og møter mange underlege menneske og store problem undervegs. Det viser seg at å skifte identitet og prøve å leve eit vanleg liv utan politiet i hælane, ikkje er like lett som ein ofte ser på film. Tittelen er òg ganske så passande, for Tanya føler nok ofte under reisa si at ho ikkje har så mykje ho skulle ha sagt i fluktruta, at ho berre er along for the ride.

No skal eg jo ikkje øydeleggje dine forventingar, men dette er perfekt for alle Peter Swanson-fans. Mørk historie, elegant utforming og ei konstant nerve i språket. Det er ikkje store tvistar som er fokuset (som hos Clare Mackintosh), men ei konstant framdrift og ei bakgrunnshistorie som vert rulla opp, men som verkeleg slår deg i bakken til slutt. Historia gikk rett heim hos meg, og boka i si heilhet får toppkarakter.

Forlag: Bazar
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Storebjørn» av Odd Harald Hauge

Leseeksemplar

Svalbard: på ein måte norsk, men på ein måte ikkje. Russland har alltid vore interessert i området, men Noreg sikra seg øyene då Russland var midt oppe i revolusjonane sine. Dette isødet har alltid vore interessant politisk, historisk og militært, og konspirasjonsteoriar (som plottet i denne boka jo på sett og vis er) er nesten alltid god lesning. Ei anna bok med liknande tema (som eg òg likte godt) er Om hundre år er allting gjemt av Per Arne Totland.

Martin Moltzau har pensjonert seg frå livet som eventyrer (vi møter han òg i boka Everest), og jobber no som guide på Svalbard, der han lar styrtrike amerikanarar få oppleve eit glimt av livet i den iskalde villmarka. Denne turens turistar er ein amerikansk familie: mor, far og vaksen datter, som skal bruke turen på å styrke banda seg i mellom. Familien vil veldig gjerne sjå den forlatte russiske gruvebyen, Pyramiden, men dei er ikkje dei einaste med kurs dit. Og når første kapittel blir avslutta med spørsmålet «Hva kan vel gå galt?», så veit ein jo at det aller meste definitivt vil gå galt.

Utan å avsløre så altfor mykje, så vil eg seie at det ikkje er mange av desse menneska som er spesielt flinke i jobben sin. Så nedlatande og arrogant Moltzau er, trur eg ikkje at han burde vere i eit serviceyrke, spesielt ikkje eit med så mykje nærkontakt over lengre tid. Og kven gløymer at dei har ein ekstra pistol når dei vert skutt på og er tomme for ammunisjon? Ingen av karakterane her er spesielt sympatiske (sjølv om dei er velskildra og levande), så det er ikkje heilt lett å heie på nokon av dei. Eg les gjerne bøker med lite likandes hovudpersoner, men eg trur ikkje det er hundre prosent tilsikta her.

Av og til kan det bli litt vel mykje «is og snø, snø og is, is og snø», men elles er språket ganske så godt! (Og det er vel ikkje så mykje anna å skildre i det arktiske landskapet.) Boka er lettlest og spennande, og handlinga skyt fart frå første side. Det er ikkje ofte eg les thrillarar uten ein psykologisk tvist; dette er ei bok med action berre for actionen si skuld. Og sjølv om det er ganske «beint fram»-underhaldning, er det ikkje ei historie ein gløymer med det første. Romanen er full av historie og interessante perspektiv. Veit du for eksempel kvifor Longyearbyen heiter akkurat det? (Eg gjer!)

Eg har alltid hatt lyst til å reise til Svalbard, sjølv om ei relativt detaljert skildring av korleis ein kan bli drept av ein isbjørn kanskje har minska lysta bittelitt. Uansett er boka absolutt å anbefale, uansett om du har lese den første boka om Martin Moltzau eller ikkje! (Eg hadde det ikkje, og følte ikkje at eg gikk glipp av noko vesentleg.)

Forlag: Kagge
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«An Ocean of Minutes» av Thea Lim

Leseeksemplar

Dette er noko av det kulaste, særaste, mest bittersøte og nerdete greia eg har lest på evigheter. Det er ein sjukt merkeleg roman, men eg digga den frå ende til annan. Det er åtti- og nittitalet, tidsreiser, epidemiar og oppbrytning av landlinjer.

I 1981 herjar ein epidemi over USA, og den er nesten umogleg å kurere, i tillegg til rådyr å kurere. Pollys kjærast, Frank, er blitt sjuk, men har ikkje råd til kuren. Heldigvis for dei, er tidsreise oppfunne, og i framtida treng dei arbeidskraft. Pollys erfaring som møbelfikser er nødvendig i 1993, og om Polly reiser, vil tidsreiseselskapet betale for Franks kur. Så ho reiser, og Frank skal vente på henne. Han skal møte henne når ho kjem fram; deira kjærleik kan definitivt tole tolv år. Men noko går gale. Polly ender opp i 1998 og Frank er ikkje der. Polly vil leite etter han, men å jobbe for tidsreiseselskapet begrenser henne og fritida hennar kraftig. For å gjere ting verre er USA og America to forskjellige land, og ho er i feil land.

Romanen er veldig overraskande, kløktig komponert og hjarteskjærande. Den slutta ikkje slik eg ville den skulle, men eg trur ikkje den ville vore god om den hadde endt annleis. Om du leiter etter ei knallgod bok som ikkje er heilt A4 eller vil ha noko lettbeint science fiction, er dette definitivt eit godt val.

Forlag: Quercus
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Ni vilt fremmede» av Liane Moriarty

Leseeksemplar

Dei fleste har vel fått med seg Liane Moriarty no, og eg har lest alle unntatt Huset på stranden. Ho skriv bøker som hovudsakleg er romanar, men har eit litt krimaktig plott. Ironisk nok er dette den minst krimaktige av alle, sjølv om omslaget seier noko anna. Så om du vil nyte boka maks, trur eg du bør glømme det thrilleraktige omslaget.

Hovudpersonen er nok Frances, sjølv om vi møter 11 andre personer (8 andre gjester og 3 ansette). Ho er ein romantikkforfattar i femtiårsalderen som for første gong er blitt refusert av forlaget sitt. I tillegg har ho funne ein eksepsjonelt ondskapsfull anmeldelse av ei tidlegare bok, og ho veit ikkje kor ho skal gå vidare. Skilt for andre gong og barnlaus, og lurt av ein mann på nettet; ikkje rart ho treng eit roleg opphald på eit velværehotell.

Frances (og åtte andre) er på veg til Villa Ro, eit spahotell. Dei skal alle delta på ei tidagers reise inn i eige kropp og sjel, og vere heilt forandra når oppholdet tar slutt. Alle har sine eigne grunner for å delta på opplegget, men ingen aner heilt kor alternativt opplegget skal vise seg å bli.

Språket er det same fengande som ho har i alle bøkene sine, men eg synest ikkje gnisten kjem heilt fram før i siste halvdel av boka. Noko som kanskje ikkje er så gale, når ein tenker på at boka er rundt 600 sider, for den kjennest aldri som om den er for lang. Handlinga er ganske artig! Det einaste som eigentleg irriterte meg litt, var Frances sine to ganske upassande voldtektsvitsar i starten av boka; det kunne eigentleg Moriarty spart seg for.

Alt i alt var det ei ganske så underhaldande bok, sjølv om det ikkje er den beste ho har skrive. Men når ein tenker på kor høg kvalitet det er på til dømes Store hvite løgner, er ikkje det eigentleg noko negativt.

Forlag: Panta
Utgivelsesår: 2019

Fleire bøker av Liane Moriarty finn du HER.

Sitat

«The Underground Railroad» av Colson Whitehead

Leseeksemplar

Boka har fått skikkeleg mykje skryt, og det er velfortent. Den er spennande, hjarteskjærande og knusande truverdig. Eg er veldig glad i «slaveromaner» (for eit fælt uttrykk, eigentleg), dei garanterer stort sett store kjensler, dypdykk i ei heilt anna verd og ekstreme forhold. Perfekte å forsvinne inn i. Eg hadde forventa at denne skulle vere litt annleis enn dei andre eg har lest i sjangeren, men det viste seg at det var den nok ikkje.

Om du ikkje veit kva en underground railroad er, så er du ikkje den einaste. Då slaver prøvde å stikke av frå eigarane sine før slaveri vart ulovleg, var det mange som tilbydde dei lovlause husrom og eit skyss vidare. Dette er altså ikkje ei ekte jernbane, men ei abstrakt ei. Underground, som i svartemarkedet. I denne boka har forfattaren skrive fram ei faktisk underjordisk tunnelbane.

Cora er ein slave på ein plantasje i Georgia, og ganske så åleine etter at mora, Mabel, klarte å rømme. Livet på plantasjen er (så klart) ekstremt hardt. Då ein annan slave, Caesar, spør Cora om ho vil rømme med han, slår ho (motvillig) til. Slavefangaren Ridgeway vert sett på saka, og er sjukeleg oppsett på å få fatt i i henne; for det var han som ikkje klarte å fange mora hennar då ho stakk av.

Til å vere ein så god roman, må eg innrømme at eg vart bittelitt skuffa. Ein av omtalene eg las skildra boka som sjangeroverskridende og kalte det ein miks av historisk roman og fantasy, og eg forventa ei slags enorm jernbane under jorda, ikkje den faktiske underjordiske jernbana, berre lagt i små tunneler med gruvevogner. Her skulle eg ynskje forfattaren hadde latt seg rive litt meir med. Men det er alt eg har å klage på, for boka er skikkeleg god. Og denne, pluss ei anna bok, The Intuitionist, er å finne på norsk, om du ikkje er glad i å lese på engelsk.

Forlag: Fleet
Utgivelsesår: 2016

Sitat

«De polyglotte elskerne» av Lina Wolff

Om du ikkje har fått med deg denne fantastiske romanen, kast deg rundt og spring til nærmaste bokhandel! Eg lover at dette blir ein av dei beste leseopplevingane for året, for det var det definitivt for meg (sjølv om det berre er mars). Men vit kva du går til! Dette er ikkje ein fluffy feelgood, men eit litterært mesterverk som skildrer korleis kvinner og menn ser på kvarandre og samfunnet, så plukk opp boka med eit ope sinn!

Ellinor er 36 år gamal og prøver seg på nettdating. Ho møter ei ganske ubehageleg type som heiter Calisto, men bestemmer seg raskt likevel for å bli hos han, uansett kor motbydeleg han er. Det valet skal få store konsekvenser for ein heilt annan, nemleg ein forfatter. Herfrå hoppar historia vidare til forfattaren Max Lamas, som er på ei reise som til slutt vil ta han til Italia. I Italia møter vi den unge, adelige Lucrezia, som har mista alt familien eigde – mykje på grunn av akkurat Max Lamas.

Wolff sitt talent er omtrent umogleg å skildre, for ho er så teknisk god at du nesten ikkje kan skilje alle dei litterære grepa frå einannan. Til dømes er dei tre stemmene i boka så utruleg ulike, men samstundes fullstendig truverdige. Sjølv om innhaldet er ganske sprøtt, så føler ein at det er ekte medan ein les. Og for å ikkje snakke om kor snedig oppdelt, men samanfiltra, historia er. Rå humor, skråblikk på både kvinner og menns oppførsel, og ikkje minst ei heilt vill og fornøyeleg historie. Denne kjem til å bli ståande som ein av mine favorittromanar.

(Polyglott = fleirspråkleg)

Forlag: Oktober
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Legendarisk» av Stephanie Garber

Leseeksemplar

Om du treng ei bok å verkeleg forsvinne heilt i, har du funne den rette. (Men du må så klart lese Caraval først, ellers gir det veldig lite meining.) Det er ganske lenge sidan eg las Caraval, så det tok meg kanskje femti sider for å verkeleg kome tilbake til universet, men så gjekk sidene råkjapt unna.

Caraval er over, og Tella følger skodespelarane vidare saman med systera si. Ho har inngått ei avtale med ein ukjent og ganske shady fyr, og er nødt til å skaffe han det ekte namnet til Legenden for å fri seg frå gjelda. Og moglegheita byr seg, for då dei legg til hamn, starter eit nytt Caraval. Men denne gongen blir det raskt klart at mottoet om at spelet berre er eit spel, ikkje gjeld.

Dette er perfekt ungdomsfantasy. For tolv-tretten år og oppover er dette midt i blinken. Enkle og forståelege univers (veldig spansk-middelalder); morsom og forførande magi; sexy, men ikkje eksplisitt. I tillegg er boka/bøkene ganske godt skrive, med konstant handling og høgt tempo. Det er omtrent umogleg å leggje den ned, for du må jo berre finne ut kva som skjer vidare! Og endå viktigare i desse bøkene: kva som er ekte og kva som berre er ein del av spelet.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Stephanie Garber finn du HER.

Sitat

«Det er lenge til skumring» av Tharaniga Rajah

Skrive for framtida.no

Debutromanen Det er lenge til skumring er ein ambisiøs roman. I staden for å skrive ein dystopisk roman, har Rajah skrive om «ein alternativ norsk røyndom», noko eg synest var ein kreativ vri på dystopi-trenden. Romanen er skriven hovudsakleg kronologisk, men i fragmentarisk stil. Desse grepa opner opp for originalitet i historia, men set òg grenser for sjølve leseopplevinga.

Vi er i Finnmark, i denne «alternative røynda», og nordmennene har utsett samane for ei systematisk utreinsking, lik nazistane gjorde mot jødane under Holocaust. Samane har samla seg i nord og prøver å skape ein ny, samisk stat. Det har allereie vore mange terrorangrep og blant anna ein Skandinavisk krig, og vi vert kasta inn i denne situasjonen, med ei ung, samisk mor som forteljar. Raisa har flykta til Finnmark saman med dottera Násti, og er soldat i den samiske hæren. Mannen hennar er sakna, og Raisa må prøve å skape seg eit liv for seg sjølv og Násti.

Romanen er utvilsomt ein politisk kommentar til flyktningkrisa, i tillegg og terroren vi dagleg høyrer om. Vi finn mange hogg til karakterer frå eit vidt spekter på høgre-sida av politikken, alt i frå ein viss kvinneleg politikar med eit sølvkors rundt halsen, til ein tru kopi av doktor Mengele. Rajah skildrar aktuelle tema, og viser dei fram i all si umenneskelegheit. Bruken av samar som «det kua folket» båe gjev og ikkje gjev meining; samane har jo absolutt vore utsett for grusomme overgrep tidlegare i historia, men eg klarer ikkje heilt å forsone meg med samanlikninga av eit urfolk med innvandrarar? Det skurrar litt, men poengene til Rajah kjem uansett fram.

Likevel er nok kanskje hovudtemaet i romanen morskap. Terroren, krigen, alt kan skrellast vekk og sjåast på som eit bakgrunnsteppet. Det største her er nok Raisas kjærleik til Násti. Ho risikerer livet kvar dag som soldat, har budd i flyktningleirar, har mista mannen sin. Ho kunne ha reist til systera i USA, men ho startar eit liv i Finnmark for at Násti skal få vokse opp som same, i ein samisk stat – for at ho skal få eit godt liv.

Boka er ikkje lettlest, på langt nær. Med ei såpass framand verd å skulle gjere seg kjend med for å henge med i handlinga, er det ikkje til hjelp at teksten er så oppstykka som han er. Det tek lang tid før ein kjem inn i forteljinga og forstår at teksten faktisk er kronologisk, og ein må konstant slå opp dei samiske orda og uttrykka som heile tida vert brukt, i ordlista bakerst i boka. (Eller ein kan la vere, men ikkje få med seg innhaldet.) Denne konsentrasjonen Rajah krever frå lesaren gjer at ein ikkje like lett blir sugd inn i historia, noko som er synd, fordi plottet og ideen er veldig god. Eg tenker at dette er ein roman som vert betre ved ei andre eller kanskje tredje lesing, når ein frå starten av veit kva det går i og har den fiktive historia litt under huda. Boka har eit godt språk (unntatt manglande punktsetjing etter replikkar, noko ein kan irritere seg grøn over), og Rajah er utvilsomt ein talentfull forfatter det skal bli spennande å følgje med på.

Forlag: Samlaget
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Vindu mot Central Park» av Fiona Davis

Leseeksemplar

Om du har lest den første boka til Davis på norsk, Hotellet, og likte den, kjem du til å elske denne. Vindu mot Central Park er basert på sanning – men også denne er basert på ei bygning, heller enn hendinger. Det er litt kult. Som Barbizon er i Hotellet, er Dakota bygninga alt skjer i her, og veksler mellom notid (eller 1985, men det er vel nesten notid?) og slutten av 1800-talet.

I 1985 vert Bailey Camden skriven ut av ein rusklinikk, og står på bar bakke. Heldigvis for henne skal søskenbarnet Melinda pusse opp leiligheita si i den historiske Dakota-bygningen, og Bailey får – som utdanna interiørdesigner – ansvaret for arbeidet og ein mellombels stad å bu. Medan ho rydder i kjellerboden, finn ho nokre inngraverte kofferter, der den eine tilhørte Sarah Smythe, ein tidlegare beboer. Sarah kom til Dakota då det opna i 1884 for å bestyre den nymotens bygården, forlot England for å prøve lykka i eit nytt land. Og i starten går det ganske bra, men som Bailey kjem til å oppdage, endte Sarahs liv i New York alt anna enn lukkeleg.

Dette er ein knallgod underhaldningsroman det er vanskeleg å legge ned; lett å lese, spennande historie og levande karakterer. Davis skriv absolutt på nivå med Lucinda Riley, og kanskje betre, etter mi meining. (Her heng i alle fall dei to parallelle historiene saman med einannan.) Vindu mot Central Park er ei skikkeleg sjarmbombe blanda med ei kløktig historie, og blir med det ei leseglede av dei sjeldne.

Forlag: Panta
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Fiona Davis finn du HER.

Sitat

«Fordi Venus passerte en alpefiol den dagen jeg blei født» av Mona Høvring

Leseeksemplar

Mitt første møte med Mona Høvring, og eg ante ikkje kva eg gjekk til. Eg hadde berre hørt at den var bra, og så likte eg den ganske så svulstige tittelen. Og bra var den! (Og basert på dei store mengdene skryt på omslaget, er eg ikkje den einaste.)

Ella er motvillig på vei til ei fjellbygd, for å tilbringe nokre veker på eit avsidesliggande hotell med systera Martha, som nettopp er kome tilbake frå eit sanatorium. Martha vart innlagt etter å ha forlatt alt og alle, stukke til Danmark og gifta seg, og no skilt seg, og fekk anbefalt denne reisa. Ella slit med å forholde seg til at Martha er tilbake; dei var så nære då dei var yngre, men etter at Martha kom tilbake er ho ikkje den same. Og uansett kva Ella venta seg av ferievekene på hotellet, blir det ikkje som ho hadde tenkt.

Det er ei intens, velutforma historie om seksualitet, mental helse og søskenforhold. (Eg trur alle søstre kan kjenne seg igjen i skildringane av Ella og Martha.) Eg er usikker på om eg har orda til å beskrive det heilt unike språket i denne romanen, det er så stilsikkert, treffande, poetisk og jordnært. Det er ei nydeleg, ukomfortabel, innsiktsfull og gjenkjenneleg historie, og eg kan ikkje seie meir enn at du absolutt bør lese boka.

Forlag: Oktober
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Og skipet siglar vidare» av Mads Rage

Leseeksemplar

Og skipet siglar vidare er en debutroman frå i fjor. Det er ein dystopi, og handlar om eit skip som siglar rundt i fjorden i ei postapokalyptisk verd. Det kan verke som om all «vår» kunnskap er vekke, for folk er konstant sjuke og døyr ofte, dokteren lager «medisin» (av grønske han berre koker på?) og ingen kan lese.

Historia sentrerer seg rundt Poll, som er blitt vaskeansvarleg på skipet, etter at førre mann nettopp døydde. Medan han vasker kahytta til kapteinen, kjem han over bøkene (som berre blir brukt til å legge ved lik som lempast på sjøen) og stel ei. Han prøver å halde dette hemmeleg, samstundes som dei aller fleste på skipet blir sjuke, inkludert kapteinen og dokteren.

Bak på skriv forlaget at dette universet er skildra «med stor overtyding og språkleg overskot», og eg synest det er vanskeleg å vere einig. Språket er ikkje dårleg, men er absolutt ikkje bokas største kvalitet. Heller synest eg ikkje at dette universet er skildra spesielt godt, og i alle fall ikkje nok. Det er for mykje som ikkje heilt stemmer, mange hol i handlinga, og slutten var ganske brå og litt malplassert.

Det som derimot er bra med romanen (og som gjorde at eg plukka han opp i det heile), var plottet og ideen bak; at vi har slike generasjonsskip, alle må leve på havet, alle er åleine. Om denne romanen hadde vore 1/4 av ein større roman, hadde det sikkert fungert betre. Det blir litt for lite handling, og eg forstår ikkje heilt poenget med handlinga som er tatt med. Kvifor dette utsnittet av livet på skipet? Eg vil vite kvifor dei har så mykje dødvekt i bøker om bord i skipet når ingen kan lese og dei berre legg ei bok ved kvart lik, eg vil vite kvifor Poll misliker Vik så sterkt. Eg treng rett og slett meir informasjon, og det synest eg ikkje at eg får.

Forlag: Samlaget
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Kvinner og barn først» av Gill Paul

Leseeksemplar

Eg absolutt elska den første boka eg las av Gill Paul, I gode og onde dager. Gi meg ein skikkeleg god, tjukk, historisk roman og eg kan kople av i timevis. Den første handla om fallet til Romanov-dynastiet, og denne handler om Titanic. (Og finnest det nokon som ikkje er vilt fascinert og rørt av Titanic?)

Hovudpersonen er (overraskande nok, men kult) ein ung mann som heiter Reg. Han jobber ombord på skipet, og er ein av dei få som overlever. Han er ein fattig fyr frå England, og prøver å spare opp penger så han kan gifte seg med kjærasten og kjøpe eit hus til dei. Men ja, så synk jo skipet, og planane må endrast. Vi møter også småbarnsmora Annie og den unge sosietetsjenta Juliette, som alle prøver å kome vidare med liva sine og sine eigne utfordringar.

Eg trudde boka skulle handle mykje meir om kva som skjedde på skipet, men Titanic begynner på gå ned allerede sånn ein femtedel inne i boka, og held vel på til omtrent ein tredjedel uti. (Litt vel langdrygt?) Resten handler om kva som skjer i desse personane sine liv etterpå. Og sjølv om ikkje alt akkurat var truverdig, så var boka veldig spennande og vanskeleg å legge frå seg. For Gill Paul kan verkeleg skrive, og eg gler meg allereie til å lese boka som kjem ut i vår og handler om den britiske kongefamilien.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Gill Paul finn du HER.

Sitat

«Syden» av Marianne Kaurin

Leseeksemplar

Wow, denne barneboka var realistisk og truverdig, på grensa til det ubehagelige. Eller, vi bikker over det ubehagelige. Eg blei faktisk ganske opprørt medan eg leste boka. Det var vanskelig å føle sympati med Ina omtrent heile boka (sjølv om det var ganske synd på henne), for ho var ein ganske kjip unge. Det var vel dei fleste i den klassa. Og sjølv om Ina blir likandes etterkvart, og vi forstår kvifor ho oppfører seg som ho gjer, så er ho så tankelaus og stygg til tider at eg blir litt sint. Men, så kan jo unger vere ganske grusomme når dei har det kjipt. Takk gud for at ein ikkje er tolv år lengre.

Ina har ganske nylig flytta til byen, men ho har ikkje heilt klart å passe inn. Ikkje her, heller. Ho blir erta av klassekameratene, og det er like kjedeleg heime. Mora er arbeidsledig, og «trøtt» heile dagen. Og Ina gruer seg til sommerferien, spesielt når dei plutseleg ein dag i klassa må fortelle kva dei skal gjere i ferien. Og kva skal ho seie? Ho skal ikkje til Rhodos, Kroatia, USA, England eller Frankrike … Så i panikk seier ho at ho skal til Syden. Og ho håper dei andre trur på henne. For aldri i verden om ho vil innrømme at mora er blakk og at dei ikkje skal noko som helst, slik den endå nyare eleven, Vilmer velvillig deler om seg sjølv. For kor teit går det an å bli?

Som sagt har Ina det ganske fælt, og ho oppfører seg ganske stygt mot Vilmer. Ein synest jo synd på henne, spesielt når ein møter ekle jenter som Mathilde og Regine. (Men ein kan ikkje unnskylde det i det uendelige.) Og måten Ina observerer dei andre på, det er så spot-on korleis unger tenker og resonnerer, både på godt og på vondt. Her er òg mykje fint om vennskap, men det meste av handlinga er ganske så vond. Det er ei bok eg anbefaler (for 10-12-åringer) med blanda kjensler, men litt folkeopplysning om korleis unger behandler kvarandre kan aldri skade. (Og ja, eg trur dette er heilt vanleg – det er ikkje så lenge sidan eg var på den alderen sjølv og følte at eg ikkje passa inn.)

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Brent av solen» av Laura Lippman

Leseeksemplar

Først av alt, kor dødsfint er ikkje dette lekre retroomslaget? (Og det ser enda betre ut i realiteten!) Dette er ein mørk og dramatisk roman, som passer fint til litt kveldslesing i haustmørket.

Pauline, alias Polly, kjem til den vesle byen Bellevue, på flukt fra sitt tidlegare liv. Ho har forlatt ektemannen og deira vesle dotter. Rett etter henne kjem Adam, ikkje heilt tilfeldig. Bellevue er den perfekte staden å forsvinne i, ein trøtt småby der ingen eigentleg bryr seg eller reiser til. Sommaren tar til, Polly og Adam forelsker seg, trass i at begge har store hemmelegheiter som dei skjuler for den andre. Livet ser ut til å plutseleg fungere, men så brenn leilegheita til Polly ned til grunnen, og nokon døyr. Tilliten mellom dei vert skjør, og fortida kjem straks til å ta dei att.

Historia raser ikkje av gårde, plottvistane er ikkje sjokkerande, men plottet i seg sjølv er veldig godt. Handlinga er overraskande truverdig når alt er bretta ut, men likevel uvanleg nok til å vere spennande og sjokkerande. Det er mange spennande deler og dramatiske hendingar, men det kan bli litt for tamt i overgangane. Kanskje litt for klassisk (gamaldags?) krim, eigentleg? Eg ser eigentleg for meg at det hadde fungert betre som film enn bok? Rett etter at eg var ferdig med boka tenkte eg at den var sånn midt på treet, men når eg ser tilbake på den, så var den eigentleg ikkje så verst.

Eg må påpeike to ting som kanskje gjorde leseopplevinga mi litt dårlegare enn den kanskje kunne ha vore: eg var i elendig humør då eg starta på boka (for å bli i bedre humør, liksom); og eg trudde dette var ein thriller. Men som det står på omslaget er det ein «spenningsroman», sjølv om eg trudde det var blitt synonym. Om Lippman hadde utsatt å avsløre visse ting og endra perspektivet litt, kunne dette vore ein heidundrande psykologisk thriller, i stedet vart det for meg ein heilt ok roman. (Elise, når skal du lære å skru ned forventningane dine?!)

Forlag: Font
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Ishavspirater» av Frida Nilsson

Leseeksemplar

Ishavspirater var kanskje den mest omsnakka barneboka fra i fjor, og fikk strålande anmeldelser. Den blei samanlikna med bøkene til Astrid Lindgren (Nilsson er svensk), og det er absolutt ikkje rart. Det er same type bok: ei farefull ferd, lojalitet, vennskap, modige barn over heile linja. Ikkje at det er ein Lindgren-kopi, men det er i same tradisjon.

Alle veit om ishavspiratene, og alle barn veit å passe seg for dei. Historiene om Hvithodes pirater som kidnapper barn og tvinger dem til å jobbe i gruven sin, men ingen trur egentlig på det. Det er jo berre eit eventyr? Det er i alle fall Siris oppfatning, helt til veslesystera vert tatt. Siris far er veeeeeldig gammal, og ho forstår at om det skal vere eit håp å få systera tilbake i live, må ho reise sjølv. Reisa gjennom Ishavet no på vinteren er livsfarleg i seg sjølv, om ein ikkje i tillegg er ei lita jente utan noko anna enn lojalitet og enorme mengder mot på vei for å utfordre den farligaste piraten i riket.

Det er et skikkelig vilt eventyr, som passer like bra for barn som for voksne! Eit par twist and turns her og der, og noko som er skikkelig fint: vaksne som kan innrømme feil og gjere sitt beste for å ordne opp. Eg synest det er ganske sjeldan at vaksne er så sårbare (foran barn) i barnebøker. Dei er enten onde eller heltar, eller kjempekjedelige. Apropos, veldig lite i denne boka var kjedelig. Den er knallgod!

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«De usynlige», «Hvitt hav» og «Rigels øyne» av Roy Jacobsen

Éin kommentar

Eg har nettopp hørt ei nydelig innlesing av De usynlige og Hvitt hav på Storytel. (Og ja, eg har bøkene fysisk òg. Eg må jo kunne sette dei i hylla etterpå?!) Og eg er litt lei meg for at eg enten må vente lenge på lydboka til Rigels øyne, eller så må eg lese den uten den fantastiske nordnorsken. Dilemma. (Vel, når dette blogginnlegget vert posta, er det ganske openbert kva eg landa på: lydboka.)

I De usynlige møter vi den vesle jenta Ingrid Barrøy som veks opp på (trommevirvel) nordlandsøya Barrøy på starten av 1900-talet. (Eg trur i alle fall det er Nordland. Geografi er ikkje mi sterke side.) Ho har ein kanskje ganske vanleg og unik oppvekst på den knøttlille øya med den knøttlille familien sin. Vi følgjer ho frå småbarnsalder, gjennom knytting av sterke band, store tabber, små sorger og enorme gleder; frå barnsbein til skulealder, til ho reiser i teneste etter konfirmasjonen sin.

I Hvitt hav er Ingrid blitt ei vaksen kvinne og bur no åleine på Barrøy. Ho er einsam, og livet er ikkje slik ho hadde forestilt seg det. Andre verdskrig har nådd Nord-Noreg, og den har nådd Barrøy. Ingrid sitt liv vil for alltid bli påverka av ein episode med ein russer, innleggelse på institusjon og ansvaret ho tek på seg når ho vert utskriven.

Rigels øyne var den eg likte minst. Kanskje fordi eg høyrde den så lenge etter dei to andre? (Eller kanskje eg ville synes den var endå dårlegare om eg hadde hørt den rett etter?) Eg synest ikkje handlinga var så fantastisk. Eg misliker generelt bøker som berre er ei reise, spesielt når reisene berre består av nye mennesker som er ville karakterer. (Er ikkje det berre ei dårleg unnskyldning for lite handling? En slags ukreativ måte å skape handling på?)

Handlinga er ikkje eigentleg poenget i desse bøkene, det fantastiske her er språket og formidlingsevna til Jacobsen. Det er så utruleg levande og han mestrer å skildre både dei små og store tinga så veldig fint. Uansett om eg ikkje var like gira på bok nummer tre, er det uansett ein fantastisk trilogi som fortener å bli lest av mange.

Eg kan jo òg legge til at dette var mitt første møte med Jacobsen, men det blir ikkje det siste. Eg har allerede gått til innkjøp av Vidunderbarn. (Men når eg får tid til å lese den, er eit anna spørsmål.)

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: De usynlige (2013), Hvitt hav (2015), Rigels øyne (2017)

Sitat

«The Alice Network» av Kate Quinn

I det siste har eg (tilfeldigvis) lest mange romaner basert på sanne historier frå første halvdel av nittenhundretallet. (Og gudbedre kor mykje fantastisk og fælt som har hendt i «det store århundret»!) Og alle har faktisk vore veldig gode, men dette er utan tvil den beste. Det tok meg usedvanlig lang tid å komme gjennom den, for eg orka ikkje tanken på å skumlese ei einaste side. Når eg først sette meg ned med boka, forsvann eg inn i historia på eit par sekund og sleit med å stoppe.

Under første verdskrig vert den unge kvinna Eve rekruttert til spionasje for England, utplassert i Frankrike som ein del av (det høgst reelle) spionnettverket til Alice Dubois. Livet som spion er mykje mindre glamorøst enn ein skulle tru, og Eve, AKA Marguerite, må ofre mykje av seg sjølv for å smugle informasjon om tyskarane til sine overordna. Og ikkje alt som skjer i krigstid er mogleg å komme over.

Andre verdskrig er nyleg slutt, og nitten år gamle Charlotte leiter etter sitt franske søskenbarn som på mystisk vis forsvann under krigen. Det er liten hjelp å få i søket sitt, men Charlotte er ei jente som ikkje  bryr seg mykje om kva andre meiner og seier. Ho er sterk, intelligent og sta – alt ei ung kvinne ikkje burde vere på første halvdel av nittenhundretallet. Og desse egenskapene er det som fører ho ut på ei totalt kaotisk reise (eller jakt) gjennom Frankrike med eit endå meir kaotisk reisefølge.

Så, om det ikkje var openbert allereie, så anbefaler eg denne boka ekstremt høgt! Du bør vere ganske så OK i engelsk, elles trur eg det kan opplevast litt tungvint. (Men fortvil ikkje, den norske utgåva er her om ein månad!) Men for meg var boka i alle fall spenning og drama frå ende til annan, full av mørk humor, sterke kvinner og overlevelsestrang. Ei seriøst fantastisk historie, bygd på grusomme realiteter.

Forlag: William Morrow
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«De tapte barna» av Rosanna Ley

Leseeksemplar

Ley er så flink til å skape stemninger og inspirere. (Så flink faktisk, at to år etter å ha lest Safranhuset, skal eg endeleg reise til Marokko. Og eg gler meg heilt vilt.) Og for ei evne til å formidle! Den sanne historia denne boka er basert på, rysta meg verkeleg. Faktisk slik at eg måtte fortelle alle i nærheten om det; «VISSTE DU AT…!?».

Boka (som så mange andre for tida) fokuserer på ei fortidshistorie og ei notidshistorie som blir fletta saman. Den eine historia foregår i Spania under borgerkrigen, der unge Julia blir sendt i kloster for å vere trygg (men eigentleg fordi foreldra vil sleppe å betale for maten hennar). Medan ho er i klosteret blir ho sendt til fødeklinikken til dr. Lopez, ein respektert, kristen mann som hjelper «falne kvinner». Men Julia synes noko ikkje stemmer; er det ikkje alt for mange babyer som dør på klinikken?

I vår tid har den unge journalisten Ruby endeleg klart å ta skrittet å gå ut av eit dødt forhold, og prøver å gå vidare frå foreldras død eit halvt år etter motorsykkelulykka dei var i. Men når ho rydder ut av familieheimen, oppdager ho ei skoeske med bilder av ei ukjent ung kvinne, med ein ukjent baby på ei ukjent strand. Kven var denne kvinna og babyen som foreldra har gøymt bilder av i skapet sitt?

Eg kan ikkje sei noko anna enn at eg verkeleg koste meg med boka. Det er ei velskildra historia med truverdige karakterer. Men så har jo eg ein forkjærlighet for historiske romaner basert på ekte historier. Om du liker den type bøker, så er Ley ein av dei beste i sjangeren.

Forlag: Bazar
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Rosanna Ley finn du HER.

Sitat

«Jeg er ikke …» av Martina Gaux

Leseeksemplar

Oooh, dette er ei bok eg ikkje veit korleis eg kan fortelje så mykje om utan å spoile. Så eg skal halvvegs spoile litt. (Sjølv om eg ikkje synest det er spoiling når det er veldig openbert for alle unntatt hovudpersonen.)

Norske Ryan vakner opp på gata i New York etter å ha blitt påkjørt og mista hukommelsen. Ho er vilt forvirra og prøver å hugse, så ho kan passe inn i livet sitt. Men noko er gale med måten folk snakker til henne, noko er gale med kroppen hennar, noko er gale med leiligheta hennar. Kvifor sender mora brev om at faren sakner sonen sin? Kvar er broren hennar blitt av? Kvifor har ho desse klumpane i skrittet etter påkjørselen, og galast av alt: kvifor vil ingen fortelje henne om denne broren hennar og kvar han er blitt av?

No har eg avslørt så lite eg kan, men om du er oppegåande har du kanskje gjetta deg fram til kvar broren hennar er blitt av allereie. Eg synest i alle fall det var innlysande frå første kapittel. Det er alltid litt kjedeleg når det er slik, men det kan forsvaras med at det er ei lærerik bok. Det var òg ei ganske god bok, sjølv om hovudpersonen verka litt dummare enn ho burde vere for alderen, og det er sånne ting som irriterer meg. Så ikkje toppkarakter altså, men litt meir enn midt på treet.

Forlag: Gyldendal Norsk Forlag
Utgivelsesår: 2016