Russland

Sitat

«Isen» av John Kåre Raake

Leseeksemplar

Raake er ein av forfattarane bak filmar som Bølgen og Skjelvet, og hans første roman har det same preget: ekstreme natursituasjonar og klimaendringar. Han kan nok absolutt å skrive filmmanus og lage gode skjermopplevingar, men som romanforfattar vert eg ikkje vidare imponert over formidlingsevnene. Plottet er ikkje dårleg, men det burde heller ha blitt vist på skjerm enn publisert som bok.

Når faren ber Anna følge hans gamle venn og vitskapsmann på ein ekspedisjon til Nordpolen, klarer ikkje Anna å takke nei. Ho er tidlegare spesialsoldat (som om dette gir erfaring til å lede nokon til Arktis?), og blir motvillig med. Dermed set Anna Aune og Daniel Zakariassen kursen mot Nordpolen i ein liten luftputebåt. Men ganske tidleg inn i turen og ankomsten, ser dei eit naudbluss. Dei følgjer det, og finn ein kinesisk leir, full av døde kinesarar; nokon må ha drept dei, og vedkomande er enno på frifot på isen.

Boka er delt opp i 93 kapittel, noko som gjer boka lettlest og auker tempoet. Men inndelingane er ikkje heilt logiske for meg, og tempoet varierer; når det skjer mykje og du får store mengder info, går handlinga for raskt, medan det ellers går evig sakte. Språket er generelt hakkete og ujamt, og det er ein floskelfest utan like. Her er fullt av klisjeer («fortell gudene dine planer», «veien til helvete er brolagt med gode intensjoner») og snodige bilete («som en istapp faller fra en takrenne», «snødd bloddråper»), og innimellom desse er det malplasserte brot av fakta og underlige detaljer. (Dei fleste veit korleis dei opner ein boks med joikakaker, vi treng ikkje skildringa av korleis ein stikk fingeren gjennom ringen på toppen og opner lokket.)

Handlinga og plottet er ok, men det er rett og slett ikkje ei særleg god skildring av eit eigentleg spennande miljø, og dei to hovudpersonane er vanskelige å like. Det kan nok fungere på film, men i bokform blei det ganske så svakt. Flashbacks til dømes, fungerer godt i film. I bokform ville ein nok berre ha fått eit tilbakeblikk, men Anna her har faktiske flashbacks.

Apropos Anna, så er det veldig kult at Raake har valt ein kvinnelig ekssoldat til protagonist. Men så blir det litt teit igjen når vi får vite at livet til Anna er utan meining etter at hennar sexy, franske legekjærast (som ho knapt kjende) døydde. Kom igjen, ville ein mannleg spesialsoldat ha gitt opp karriera si fordi ein kvinneleg bekjent han hadde eit forhold til døydde? (Og så bør nokon fortelle Anna/Raake at brunkrem høyrer til i ansiktet, det er ikkje noko kvinner bruker for å jevne ut solskille på armane.) Anna tenker på et tidspunkt at ho «spiller i en dårlig detektivserie», og det er jaggu ikkje langt frå sanninga.

Forlag: Gyldendal
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Ikke slå av lyset» av Bernard Minier

Leseeksemplar

Minier leverer igjen! Eg trur ingen krimroman nokon sinne vil kunne toppe Hvis helvete var av is for min del, men både En sang for druknede sjeler og Ikke slå av lyset er knallgode bøker. Det er ein slags miks av klassisk politikrim og psykologisk thriller, og sjølv med rundt 600 sider i kvar bok, er nerva og spenninga konstant. Ikkje noko anna enn ekstremt imponerande.

Som i alle etterforsker-serier er det ein backstory til hovudpersonen, i tillegg til kvar enkelt mordgåte i dei forskjellige bøkene. Martin Servaz si sidehandling starter eigentleg i bok nummer ein, men mannen har fått heftig gjennomgå sidan den tid. No har det blitt såpass alvorleg at han er sjukmeldt frå jobben som etterforskar, og skal kvile på ein heim for andre politimenn i liknande situasjoner. Men Servaz oppdager ganske snart at kriminelle ikkje tar seg «rekonvalesensferier» sjølv om han gjer det, og nokon sender han brått massevis av hint, inkludert ein nøkkel eit hotellrom der ei ung kvinne brutalt tok sitt eige liv for eit år sidan.

Samstundes møter vi Christine Steinmeyer, radiovert og nyforlova. Livet verker ganske enkelt for henne, heilt til ho får eit brev julaftan der nokon seier at dei skal ta livet sitt. Brevet har korkje adresse eller avsender, og Christine veit ikkje anna råd enn å levere det til politiet. Brevet viser seg å vere den første i ei lang rekke underlege hendingar, og Christine forstår raskt at nokon er ute etter å øydeleggje livet hennar.

Igjen klarer Minier å skrive fram ei historie så ekkel og skremmande at kvar og ein kan bli mørkredd. Ein kan verkeleg byrje å lure på kor langt enkelte menneske er villige til å gå. Om du treng påskelesing, er dei to første komne i pocket, og eg kan garantere timevis med «berre eitt kapittel til»-kjensla. Bøkene er fulle av gode plott (både korte og langsiktige), kriminelle gærninger, spanande vendinger og levande karakterar. Anbefalast!

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2019

Fleire bøker av Bernard Minier finn du HER.

Sitat

«Storebjørn» av Odd Harald Hauge

Leseeksemplar

Svalbard: på ein måte norsk, men på ein måte ikkje. Russland har alltid vore interessert i området, men Noreg sikra seg øyene då Russland var midt oppe i revolusjonane sine. Dette isødet har alltid vore interessant politisk, historisk og militært, og konspirasjonsteoriar (som plottet i denne boka jo på sett og vis er) er nesten alltid god lesning. Ei anna bok med liknande tema (som eg òg likte godt) er Om hundre år er allting gjemt av Per Arne Totland.

Martin Moltzau har pensjonert seg frå livet som eventyrer (vi møter han òg i boka Everest), og jobber no som guide på Svalbard, der han lar styrtrike amerikanarar få oppleve eit glimt av livet i den iskalde villmarka. Denne turens turistar er ein amerikansk familie: mor, far og vaksen datter, som skal bruke turen på å styrke banda seg i mellom. Familien vil veldig gjerne sjå den forlatte russiske gruvebyen, Pyramiden, men dei er ikkje dei einaste med kurs dit. Og når første kapittel blir avslutta med spørsmålet «Hva kan vel gå galt?», så veit ein jo at det aller meste definitivt vil gå galt.

Utan å avsløre så altfor mykje, så vil eg seie at det ikkje er mange av desse menneska som er spesielt flinke i jobben sin. Så nedlatande og arrogant Moltzau er, trur eg ikkje at han burde vere i eit serviceyrke, spesielt ikkje eit med så mykje nærkontakt over lengre tid. Og kven gløymer at dei har ein ekstra pistol når dei vert skutt på og er tomme for ammunisjon? Ingen av karakterane her er spesielt sympatiske (sjølv om dei er velskildra og levande), så det er ikkje heilt lett å heie på nokon av dei. Eg les gjerne bøker med lite likandes hovudpersoner, men eg trur ikkje det er hundre prosent tilsikta her.

Av og til kan det bli litt vel mykje «is og snø, snø og is, is og snø», men elles er språket ganske så godt! (Og det er vel ikkje så mykje anna å skildre i det arktiske landskapet.) Boka er lettlest og spennande, og handlinga skyt fart frå første side. Det er ikkje ofte eg les thrillarar uten ein psykologisk tvist; dette er ei bok med action berre for actionen si skuld. Og sjølv om det er ganske «beint fram»-underhaldning, er det ikkje ei historie ein gløymer med det første. Romanen er full av historie og interessante perspektiv. Veit du for eksempel kvifor Longyearbyen heiter akkurat det? (Eg gjer!)

Eg har alltid hatt lyst til å reise til Svalbard, sjølv om ei relativt detaljert skildring av korleis ein kan bli drept av ein isbjørn kanskje har minska lysta bittelitt. Uansett er boka absolutt å anbefale, uansett om du har lese den første boka om Martin Moltzau eller ikkje! (Eg hadde det ikkje, og følte ikkje at eg gikk glipp av noko vesentleg.)

Forlag: Kagge
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Himmelfall» av Kari F. Brænne

Eg har gleda meg så intenst til å lese denne boka. Frå eg var lita har eg vore ganske besatt av skjebnen til Romanov-familien. Eg hadde mange ulike bøker om Anastasia, såg Disney-filmen og hadde ei lydbok med ein litt annen versjon. I tillegg har vi nokre russiske familievenner, og eg har rett og slett alltid vore fengsla av historia. I fjor sommar las eg ein roman av Gill Paul, I gode og onde dager, som baserte seg på ideen om at det ikkje var Anastasia som overlevde (som dessverre er avkrefta), men systera Tatjana. Himmelfall tek i grunn for seg samme historie, men Brænne forestiller oss at det var den tredje søstera, Maria, som overlevde. (Stakkars Olga, når skal den fjerde og siste systera få si bok?)

I 1918 vart den russiske tsarfamilien Romanov brutalt drept etter lang tids fangenskap. Landet var ramma av en dobbelrevolusjon og fyrste verdskrig, og tsaren klarte ikkje kontrollere riket eller undersåttane sine lenger. Heile familien døydde, unntatt Maria. (Her altså, på ekte døydde ho saman med dei andre.) Ho fekk hjelp til å rømme, og overlevde. No er ho 112 år gamal og bur i Barcelona. No fortel ho historia om oppveksten sin og revolusjonen til ein norsk forfatter som er på besøk, før det er for seint.

Vi veksler mellom den uvanlege oppveksten hennar, familieforhold, fangenskapet, revolusjonen og livet på rømmen. Det er ein skikkeleg god miks av knallharde fakta, myter og rykter og skire løgna. Rett og slett altopplsukande.

Dette er ein murstein på 712 sider, og det er ingenting eg liker bedre enn gode bøker som aldri tar slutt. FAN-TAS-TISK. Denne var så sjukt god, den kunne vore dobbelt så lang for min del. Det er sjeldan eg anbefaler bøker så heilhjarta, men eg har absolutt ingen kritikk til boka, berre eit ynskje om meir. Eg skulle gjerne hatt ei bok om tida etter revolusjonen og fram til ho flytta til Barcelona. Eg må vite kva som hendte. BRÆNNE, EG MÅ VITE!

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2015

Sitat

«Det var en gang en jente som la an på svogeren sin, og så hengte han seg» av Ljudmila Petrusjevskaja

Éin kommentar

Boka er sponsa av Solum forlag

Denne tittelen, altså. (Verdens lengste?) Snakk om å dra til seg merksemd! Korleis kan du gløyme ei bok med ein slik tittel?? (Rett svar: du kan ikkje.) Innhaldet i boka lar seg heller ikkje gløyme like lett. For det var dette med russisk litteratur, då. Det er jo noko for seg sjølv. Dette er ikkje ei bok å dukke ned i, eller pløye gjennom. Denne boka må lesast, så ta deg litt tid.

Undertittelen og innhaldet i boka er «kjærlighetshistorier». Boka er delt inn i fire delar: En dyster skjebne; Hymne til familien; Ungen min; og Happy Endings. Det er altså ikkje berre romantisk kjærleik det er snakk om, det er ganske så universelt. Men så har vel alle kjærleikshistorier i livet sitt? Ein kan jo ikkje bli fødd utan at foreldra dine låg saman, og dei aller fleste forelskar seg i nokon, eller i det minste er glad i familien sin. Så mykje av livene våre legg jo kjærleiken til grunn (stopp meg dersom dette blir veldig hippie-aktig)! Altså, det er berre ei samling historier om ulike liv, det er ikkje ei bok full av klissete da-han-møtte-henne og knuste hjerter. (Slapp heilt av.)

Nei, det er mykje djupare enn som så. Det er ei blottlegging av det menneskelege. Kvifor gjer vi som vi gjer når vi er forelska? Kvifor skyv vi unna dei som elskar oss? Korleis påverkar foreldra vårt framtidige kjensleliv? Kvifor er vi villige til å ofre alt? Eller godta alt? Favoritthistoria (eg vil ikkje kalle det noveller) mi var nok Far og mor (side 79, om du vil hoppe rett dit). Den var så sannferdig, så ekte og (dessverre) altfor reell. Det er så mange slike forhold, men takk gud at vi (av og til, viss vi vil) kan lære av dei.

Eg er uhyre imponert over omsetjinga (gjort av Hege Susanne Bergan). Det grensar meir til ei gjendikting, for originalteksten er blitt så godt tilpassa det norske språket. Med uttrykk som «lissom», «nå blir det liv» og «helt usaklig» gjer teksten så… norsk (?). Hadde det ikkje vore for namn som Klavotsjka, Milgrom og Jegorusjka (og alle referansane til Moskva) kunne ein kanskje gløymd at boka er russisk og ikkje kva som helst slags anna språk. Men samstundes er det utan tvil russisk; det er noko melankolsk, mørkt og ekstremt sterkt over teksten, noko veldig… russisk. På ein god måte, om du skulle vere i tvil.

TLDR; Perfekt for deg som vil ha noko annleis å lese, av høg kvalitet. Handler ikkje om kliss.

Forlag: Solum
Utgivelsesår: 2016

Sitat

«I gode og onde dager» av Gill Paul

Éin kommentar

Boka er eit førhandseksemplar frå Aschehoug forlag

Etter å ha lest mykje original engelsk litteratur i det siste, følte eg at eg ville ha noko lettare å lese på. Basert på omslaget tenkte eg at dette ville vere noko eg berre kunne dykke ned og forsvinne i. Og eg kan helse og sei at boka raskt sugde meg inn. Og så er det så deilig at når ei bok først gjer det, så er den sånn fem hundre sider lang og det kjennest som om den aldri skal ta slutt.

Handlinga i romanen er basert på ekte historie: Under fyrste verdskrig møtte den nest eldste dottera til den russiske tsaren ein soldat ho forelska seg i. Ho pleide han som sjukepleier etter at han blei skada ganske tidleg under krigen. Dei utviklar raskt varme kjensler for kvarandre, til trass for at han er eit stykke under hennar stand. Gill Paul skriv sjølv at denne boka tek for seg kva ho ser for seg hendte etter revolusjonen i 1917, då ho ikkje kunne få seg til å tru at soldaten Dmitrij svikta storfyrstinne Tatjana.

Eit av dei store spørsmåla i europeisk rojale historie har jo vore om Anastasia overlevde (sidan liket av henne blei funne mykje seinare, då ho blei begravd på ein annan stad enn resten av familien). Denne boka tek utgangspunkt i den same idéen: Kva viss Tatjana overlevde, takka vere Dmitrij? Vidare byggjer Paul romanen opp med oldebarnet til Dmitrij, Kitty Fisher, som nettopp har gått frå ektemannen sin og forlatt Storbritannia til fordel for bestefarens hytte i ein skog utanfor New York.

Eg har lest forunderlig lite skjønnlitteratur med handling frå Russland, så eg antar eg kan krysse det av på lista. (I sommar har eg nemleg store planar om å lese mange romanar satt til eksotiske land.) Det er jo eit ganske fascinerande land (og historia om revolusjonen og drapet av tsaren og familien hans har alltid interessert meg), som har røtter både i det orientalske og europeiske. Det er rett og slett eit vanvittig bra bakteppe for romanen. (Og så er det veldig historisk korrekt, nesten overveldande truverdig.)

Til slutt må eg berre legge til at dette var ei fantastisk bok. Om du trur Lucinda Riley er bra, er det berre å gyve laus på Gill Paul: dette er endå betre.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2017

Fleire bøker av Gill Paul finn du HER.

Sitat

«Ingrid Winters makeløse mismot» av Janne S. Drangsholt

Ingrid Winters makeløse mismot

Denne boka er blitt hausa opp til å vere ei hysterisk morosam bok, og hylla av blant andre Henriette Steenstrup. Og for å vere ærleg: det er den mest oppskrytte boka frå 2015. Verkeleg. Kanskje den ikkje traff helt fordi eg ikkje er ei førti år gamal dame med små barn og fæle kolleger og hussalg. Men sjølv om eg hadde vore det, hadde eg nok likevel ikkje funne den hysterisk. Maksimalt ville eg kalla den underhaldande. Alt eg satt igjen med var eigentleg irritasjon over hovedkarakterens dumskap.

Boka handlar om Ingrid. Ho jobbar på på Universitetet i Stavanger, demotert og med drittsekkar av kollegar og studentar som ikkje likar henne. Ekteskapet hennar er ganske daudt, og blir ikkje betre når ho byr på eit hus dei ikkje kan ha råd til og reiser til Russland midt i flytteprosessen.

Ingrid manglar (i følge meg) sosiale antenner, og lev alt for mykje i ein fantasiverden for seg sjølv. Ironisk nok var det desse bitane som var det beste med boka. I tillegg er Ingrid ein ganske upåliteleg forteljar som ikkje klarer å oppføre seg som ein vaksen. Eg forstår at denne boka liksom skal ta for seg kvardagsproblem med humor, men det fungerer ikkje. Så for å oppsummere: oppskrytt til dei grader, frustrerande karakterer, skivebom. Absolutt ikkje ei bok du treng å lese. Du er herved advart.

Forlag: Tiden
Utgivelsesår: 2015

Sitat

«Lenas dagbok» av Lena Mukhina

Éin kommentar

Lenas dagbok

Dette er noko av det sjukaste du vil lese i heile ditt liv – enkelt og greitt fordi det er sant. Lena Mukhina var ei ekte jente som budde i Leningrad (St. Petersburg) under den grusame beleiringa av byen frå 1941-1944 – ei russisk Anne Frank. Folk svelte i hel i hundretusenar, kannibalisme var ikkje uvanleg, og folk åt snikkarlim for å overleve.

Lena er 16 år når krigen mellom Tyskland og Sovjetunionen bryt ut. I byrjinga handlar boka berre om dagleglivet: gutar, skule, vener. Så fort byen vert beleira, skryt Lena av dei sovjetiske styrkene og seier krigen straks vil vere over. Men etter kvart som flyalarmane går oftare og oftare, og svelten tek til, glir notatene hennar over i korleis ho skal overleve denne krigen. Heilt åleine.

I fororda og etterordet finn du mykje informasjon og fakta om beleiringa, les absolutt fororda før du starter på sjølve dagboka!

Forlag: Bazar
Utgivelsesår: 2014