Historie

Sitat

«Alias Grace» av Margaret Atwood

Leseeksemplar

Denne boka har det tatt meg eit år å lese ut. Ikkje fordi den var trå å kome seg gjennom, men fordi eg visste at den var så god, at når eg leste i den, måtte eg kunne ha fullt fokus på boka. Eg kunne ikkje lese ei side her eller der på bussen. Du forsvinn såpass inn i universet og teksten at det ikkje går an å tenke på andre ting. Og den typen bøker er verkeleg noko for seg sjølv.

Atwood fortel historia om Grace Marks, som på midten av 1800-talet vart dømt til livstid som medverkande til eitt grusomt mord (eigentleg to, men dommen for det første var nok), berre seksten år gamal. I følge retten skal ho ha vore forelska i arbeidsgjevaren sin, som var forelska i den andre tenestejenta, og vore så sjalu at ho overtalte tenesteguten som var forelska i henne sjølv, til å myrde sjefen og den andre tenestejenta. Men historiene Grace fortalte i retten var aldri like, og medskudlige McDermott fortalte tre heilt andre historier. Grace fortsatte å sei at ho var uskuldig, og mange jobba hardt for å både få henne dømt og frikjend.

Hovudfokuset i boka ligg rundt samtaler ho skal ha hatt med ein lege/psykolog, Simon Jordan, som tjue år etter dommen ville finne ut om ho faktisk var uskuldig, skuldig, eller gal. Vi får samtaler, tilbakeblikk, brev og tanker begge gjer seg. Det er djuptpløyande, gripande og tar verkeleg tak i den menneskelege psyka. Det er litt ekte tekstar (for det her er jo ei sann historie), men det meste er meisterleg dikta opp av Atwood. Boka er ganske tjukk, men vel verdt det. Betre portretteringar enn dette er vel knapt skrive.

Forlag: Virago
Utgivelsesår: 2017 (1996)

Fleire bøker av Margaret Atwood finn du HER.

Sitat

«S.T.A.G.S.» av M. A. Bennett

Eg er ganske så opptatt av ungdomskrim om dagen (eg jobber i ungdomsavdelinga på Norli Strandgaten for tida), og prøver hardt å holde meg oppdatert. Og krim for ungdom er definitivt den nye greia, og les ein på engelsk opner mange dører seg. Ein eg kom over var denne frå 2017, S.T.A.G.S. av M. A. Bennett, og oppfølgeren, D.O.G.S. er akkurat komen, og skal straks lesast.

Greer har byrja på kostskule, sidan faren er villmarksfotograf og ikkje skal bu heime dette halvåret. Ho er langt i frå den absurd rike ungdommen som elles går på den fancy kostskulen S.T.A.G.S., ho er bare intelligent nok til å få stipend. Ho kjenner seg utanfor, men blir overlykkelig når den populære gjengen, Medievals, inviterer henne heim til seg over ferien, og muligheten til å bli innvidd i skulens indre sirkel.

For denne skulen er merkeleg religiøs, og har eit enormt hat mot teknologi. Det er ekstremt overdrevent, og eg absolutt elsker det. Om eg skulle forklart boka enkelt, ville det vore Gossip Girl møter Downton Abbey på ein skikkeleg creepy, gamal skule.

Boka opner med det som elles ville vore det store spørsmålet; kven drap Henry? Men vi får vite med ein gong at Greer, Shafeen og Nel tok livet av han, med eit uhell. Ein skulle tru at det ville øydelagt boka å få «svaret» på den måten, men Bennett får det til å funke! Historia vert så rulla opp, og boka stopper ikkje når Henry døyr; there is more! Noko av det virker litt langdrygt, men det gir veldig meining når du veit det kjem ein oppfølger. Dei raude trådane vert likevel samla elegant på slutten, spesielt om du er litt nerdete (som underteikna).

Det er ein veldig god psykologisk thriller, veldig lett å forsvinne totalt inn i. Tema som modernitet versus tradisjon, menneskas verdi i forhold til dyr, og teknologi er alle sentrale. Og ja, i tillegg til eit mord, då. Eg tilrår absolutt boka, og gler meg veldig til å ta fatt på nummer to.

Forlag: Hot Key Books
Utgivelsesår: 2017

Fleire bøker av M. A. Bennett finn du HER.

Sitat

«Å tale og å tie» av Vigdis Hjorth

Leseeksemplar

Om ein har vore borti norsk litteratur på totusentalet, så har ein høyrd om Vigdis Hjorth. Og finst det folk som i alle fall på eitt eller anna nivå ikkje synest at Hjorth er interessant? Eg trur nei. (Og om du no tenkjer at du i alle fall ikkje synest ho er interessant, så er det nok fordi du har lest noko om eller av henne, og dermed var ho interessant nok.) Og Vigdis (for eg trur eg torer å prøve meg på fornamn, for etter denne boka føler eg jo at vi kjenner kvarandre) er vanskeleg å vere ueinig med, for sjeldan les ein så overbevisande essay. For ein litteraturelskar som meg, er denne boka ei enorm gåve.

I samlinga tek ho for seg Alf Prøysen, Rolf Jacobsen, Agnar Mykle, Bertolt Brecht og Alexander Kielland. Ho gir oss eit innblikk i norsk litteraturhistorie og litteraturkultur, mannstradisjon og kvinnetradisjon. Ho skriv uhøgtideleg som alltid, og er personleg. Ho startar med det som kjem før byrjinga. Tekstane er fulle av fakta og personlege tankar, og eins eigne tankar trasker av garde i takt med Vigdis sine, men ho klarer å samle dei akkurat i tide, rett før ein dett av. Språket er vittig, reflektert, innsiktsfullt, spekka med tanker om språk og politikk, og det er som å snakke med ei venninne.

Og tankane spinn jo vidare av seg sjølv, som sagt. Spesielt det ho seier om feminismen og kvinnesyn satte seg litt fast i mine. At menn ofte blir skremt av jenter med appetitt, uansett om vi snakker for mat eller sex. Og uansett korleis kvinner ser ut, er det feil på ein eller annan måte. Det er ei dobbeltheit der, for dei vil ha tynne jenter om dagen og tjukke jenter om natta. (Eg klarer ikkje å gjengi det på langt nær like godt, så ta og les boka!)

Så tek ho òg opp verkelegheitslitteraturdebatten (pust!), og eg tenker i alle fall at ho har heilt rett; ærlegdom er ein dyd, og alle fortolker røynda, uansett kva ein kan seie sanninga er. Å skrive er jo å gi av seg sjølv, og kva så om det ikkje er alle som synest det passer seg? Litteraturens privilegium er jo å vere upassande! Å påføre folk ubehag via kunst, det må vere lov. Så eg heier på at Vigdis fortsetter å påføre oss ubehag og gode leseopplevingar!

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Vigdis Hjorth finn du HER.

Sitat

«Heim: ei vandrehistorie» av Hallgeir Opedal

Skrive for framtida.no

Hallgeir Opdedal er ein utflytta odding som no bur i Oslo, og jobber som journalist. Er han fortsatt odding? Han har jo trass alt budd lenger i Oslo enn i Odda, men Odda er vel fortsatt «heime»? Slik starter prosjektet med å skulle krysse landet og skrive om turen. Ideen er litt vag, for det handler ikkje bare om sjølve gåturen, men òg om den filosofiske ideen om ein heim. Så Opedal snører på seg skoa, og legg i veg. Han har ein viss idé om kor lang tid det vil ta og kva vegar han skal innom, men bortsett frå det har han ikkje mange mange konkrete planer. Derimot har han mange reglar, som å snakke med alle han møter. Og å ta omvegar når han kan, for om ein går lenge nok kjem ein fram dit ein skal.

Apropos omvegar, er eigentleg heile boka ein stor omveg; ei historie om ein gåtur, smekkfull av digresjonar rundt turen. Historia inneheld mange underlege karakterar (som mannen som konstant sender e-post for å pirke på grammatikk, semantikk og detaljar) og morsomme anekdoter, båe frå fortida til Opedal og ting som hender han undervegs. I tillegg til sjølve reisa og mykje historie frå områdene han vandrar gjennom, byr han mykje på seg og sitt. Sånn sett er boka ein liten godtepose til patriotar og elskarar av noregshistorie. (Underteikna lærte i alle fall mykje nytt.)

Til å skulle handle om å gå frå Oslo til Odda, er det ikkje akkurat overvekt av sjølve turen mellom dei ulike stadane. Det kunne gjerne vore ei dobbel eller tredobbel så tjukk bok for min del, om vi hadde fått med litt fleire skildringer av vandringa i det norske landskapet. Det er ein merkeleg kombinasjon av sjangrar; vi får litt reiseskildring, litt sjølvbiografi, litt historie, litt essay. I tillegg er teksten er litt oppstylta og stiv, samstundes som den er litt slapt redigert, og det kjennest ut som om ei runde til hos redaktøren kunne vore ein god idé. Så sjølv om boka er lesverdig, klarer ikkje Opedal heilt balansegangen som trengs her, og resultatet vert midt på treet.

Forlag: Samlaget
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«En kongelig affære» av Gill Paul

Leseeksemplar

En kongelig affære er ei skikkeleg slukebok av ein underhaldningsroman, akkurat slik som dei to andre bøkene hennar: I gode og i onde dager (med utgangspunkt i den russiske revolusjonen) og Kvinner og barn først (med utgangspunkt i Titanic). Den nyaste romanen tar for seg den moderne, britiske kongefamilien, hovudsakleg Wallis Simpson og litt Prinsesse Diana.

Vi får opprulla historia til den berykta Wallis Simpson, sett frå auga til hennar beste venninne, Mary Kirk. Det er ei dramatisk historie om eit djupt og komplekst vennskap mellom to like sterke, men veldig ulike kvinner. Samstundes og vekselvis følgjer vi òg Rachel, som tilfeldigvis er i bilen bak Prinsesse Dianas bil då ho krasjer. Den romantiske helga i Paris får dermed ein brå slutt, men så oppdager Rachel at det er noko som ikkje stemmer med dødsfallet.

Dette er ein roman som er perfekt for fans av Lucinda Riley og Kate Morton, men personleg synest eg Paul gjer det mykje betre. Eg er veldig glad i historie, og utgangspunktet i dei veldig reelle historiene gjer at bøkene hennar har det vesle ekstra. Og igjen klarer ho å overgå forventningane du har til denne typen romanar, og går ikkje i alle klisjé-fallgruvene, som ein lett kunne gjort. Resultatet er ei lettlest, rørande og spennande bok for alle som er interessert i historie; ein rein lesefest for koselege kveldar i haustmørket. Anbefalast heilhjarta!

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2019

Fleire bøker av Gill Paul finn du HER.

Sitat

«Skandalen» av Sarah Vaughan

Leseeksemplar

Først av alt: dette er ikkje ein typisk krim, ikkje ein typisk psykologisk thriller. Dette er eit rettssalsdrama, og eit uvanleg godt eit. Det poenget Araminta Hall prøver å lage i Vår egen grusomhet om korleis kvinner blir behandla i rettsaker som omhandler deira seksualitet, er det poenget Vaughan her verkeleg klarer å få fram. Så om det ikkje naudsynt er krim du er ute etter i påska, men ei intelligent og medrivande bok, er dette eit strålande alternativ.

Ein kveld kjem mannen til Sophie seint heim. Det er ikkje uvanleg, men han pleier å gi beskjed på eit eller anna vis. Og når han først kjem heim, får ho den alltid like urovekkande beskjeden om at dei må prate saman. James kan fortelje at han har hatt eit forhold til ein yngre kollega, og at ho no har anmeldt han for valdtekt. Sophie si verd kollapser, og ho veit ikkje kva eller kven ho skal tru på. Kan mannen hennar, faren til hennar to born, verkeleg ha gjort noko så grusomt?

Skrivestilen til Vaughan er til å beundre. Den er effektivt, men detaljert. Og desse detaljane kjem dryppande, i heilt iskaldt tempo. Ho får mykje ut av å rote rundt oppe i hovuda til folk, sjølv om mesteparten av handlinga er lagt til ein rettssal. Det er eit innblikk i det engelske utdanningssystemet, det engelske rettsvesenet og den engelske politikken. Og sist, men ikkje minst, er det ein skarp kritikk til alle tre når det kjem til valdtektskulturen i den vestlege verda. I lys av #metoo, er det få bøker (i alle fall ikkje innan krim/spenning) som belyser dette like godt.

Forlag: Gyldendal
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Jeg blir borte i mørket» av Michelle McNamara

Leseeksemplar

Historia om Golden Gate-morderen er noko av det eklaste eg har lest. Eg trur alle er ganske så opptatt av true crime for tida, og det er like mykje bra i bokform som det er på tv.

På 70- og 80-talet herja ein voldtektsmann – seinare seriemorder – i California. Over femti grove seksuelle overgrep og minst ti mord. Han var umogleg å fange; lite videoovervakning, ingen DNA-testing. Vitnene var ofte uenige om korleis han såg ut, og han endra mønstra sine etterkvart. Det var eit mareritt for politiet, men enormt mange folk har aldri sluppet taket i saka.

Forfattaren skildrar historia på fantastisk godt vis. Eg kjende ingenting til saka før eg las boka, men føler meg som ein liten ekspert. McNamara klarer balansen mellom mykje fakta og mykje kjensler, høgt tempo og fokus på detaljer og livshistorier. Til saman blir det ein skummel og ubehagelig tekst, med eit heilt eige driv.

McNamara døydde to år før boka vart utgitt, så den siste delen er satt saman av ulike notater og tidlegare publiserte artiklar. To månader etter at boka vart publisert i USA, fanga dei mordaren: Joseph James DeAngelo. På omslaget står det «Boka som oppklarte en av USAs største seriemordsaker», men det er teknisk sett ikkje sant. Boka bidrog til å halde interessa oppe og søkelyset retta mot saka, men så vidt eg forstår er det ingenting i boka som førte til arrestasjon, men det er eit fantastisk portrett av eit udyrs handlingar.

Om du leiter etter krimlektyre til påska, er dette eit godt alternativt. Eg veit ikkje kva som kan vere meir skremmande enn at det faktisk har skjedd. Eg les vanlegvis ganske raskt, men her var det nesten umogleg; eg følte på trangen til å måtte få med meg kvar enkelt detalj.

Forlag: Press
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Bristepunktet» av Belinda Bauer

Leseeksemplar

Dette er ei av dei beste bøkene eg har lese i år. Den er berre så enormt fascinerande, djuptpløyande og gripande. I tillegg er det den einaste krimromanen som nokon sinne er nominert til The Man Booker Prize, og den burde ha vunne. Det her er fantastisk god lesning. (Takk meg seinare.)

Jack er fjorten år gammal, og profesjonell innbrotstjuv. Ikkje at han liker det så godt, men han er flink, og han kan stele med seg sunn mat heim til veslesystrene sine. Det bur ingen vaksne hos dei etter at faren forsvann. Han skulle kjøpe melk, og kom aldri heim. Få månader før vart mora drept ved ein nødtelefon ved motorvegen, nokre hundre meter frå ungane som satt igjen i den glovarme bilen. Jack og syskna er fortsatt åleine tre år etterpå, og han kjemper for å halde fasaden for naboer og nysgjerrige. Men i eit innbrot finn han kniven han berre veit var mordvåpenet som drepte mora hans. Problemet er: korleis kan han gå til politiet med denne infoen uten å risikere å bli fengsla og få barnevernet på døra?

Opninga av boka (tre unger åleine langs ein motoverg) er inspirert av ekte hendingar, og det gir eit snev av truverd til så ekstreme hendingar. Jack og systrene forsvinn jo djupt i systemet, men det er ikkje heilt usannsynleg heller. Om det ville skjedd er jo ein eigen diskusjon, men i boka fungerer det. Eigentleg fungerer alt i boka, for språket til Bauer (og den knallgode omsetjinga til Guro Dimmen) fortener skryt. Gode setningar, karikeringa av ein avdanka drapsetterforskar, kjenslene til barn; det er ikkje noko anna enn talentfullt. Rett og slett meisterleg, fullt av levande bilete.

Eg var fenga frå første side. Det er sjeldan eg kjenner så sterkt på at eg ikkje berre vil lese vidare, eg må faktisk. Kjensla av at ingenting eksisterer unntatt universet du blir sugd inn i, absolutt ingenting er betre. Det her er ein pageturner av den bokstavelege sorten. Om du ikkje forventer ein klassisk krim, kan eg nesten ikkje få sagt kor høgt eg anbefaler denne boka til deg.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«Storebjørn» av Odd Harald Hauge

Leseeksemplar

Svalbard: på ein måte norsk, men på ein måte ikkje. Russland har alltid vore interessert i området, men Noreg sikra seg øyene då Russland var midt oppe i revolusjonane sine. Dette isødet har alltid vore interessant politisk, historisk og militært, og konspirasjonsteoriar (som plottet i denne boka jo på sett og vis er) er nesten alltid god lesning. Ei anna bok med liknande tema (som eg òg likte godt) er Om hundre år er allting gjemt av Per Arne Totland.

Martin Moltzau har pensjonert seg frå livet som eventyrer (vi møter han òg i boka Everest), og jobber no som guide på Svalbard, der han lar styrtrike amerikanarar få oppleve eit glimt av livet i den iskalde villmarka. Denne turens turistar er ein amerikansk familie: mor, far og vaksen datter, som skal bruke turen på å styrke banda seg i mellom. Familien vil veldig gjerne sjå den forlatte russiske gruvebyen, Pyramiden, men dei er ikkje dei einaste med kurs dit. Og når første kapittel blir avslutta med spørsmålet «Hva kan vel gå galt?», så veit ein jo at det aller meste definitivt vil gå galt.

Utan å avsløre så altfor mykje, så vil eg seie at det ikkje er mange av desse menneska som er spesielt flinke i jobben sin. Så nedlatande og arrogant Moltzau er, trur eg ikkje at han burde vere i eit serviceyrke, spesielt ikkje eit med så mykje nærkontakt over lengre tid. Og kven gløymer at dei har ein ekstra pistol når dei vert skutt på og er tomme for ammunisjon? Ingen av karakterane her er spesielt sympatiske (sjølv om dei er velskildra og levande), så det er ikkje heilt lett å heie på nokon av dei. Eg les gjerne bøker med lite likandes hovudpersoner, men eg trur ikkje det er hundre prosent tilsikta her.

Av og til kan det bli litt vel mykje «is og snø, snø og is, is og snø», men elles er språket ganske så godt! (Og det er vel ikkje så mykje anna å skildre i det arktiske landskapet.) Boka er lettlest og spennande, og handlinga skyt fart frå første side. Det er ikkje ofte eg les thrillarar uten ein psykologisk tvist; dette er ei bok med action berre for actionen si skuld. Og sjølv om det er ganske «beint fram»-underhaldning, er det ikkje ei historie ein gløymer med det første. Romanen er full av historie og interessante perspektiv. Veit du for eksempel kvifor Longyearbyen heiter akkurat det? (Eg gjer!)

Eg har alltid hatt lyst til å reise til Svalbard, sjølv om ei relativt detaljert skildring av korleis ein kan bli drept av ein isbjørn kanskje har minska lysta bittelitt. Uansett er boka absolutt å anbefale, uansett om du har lese den første boka om Martin Moltzau eller ikkje! (Eg hadde det ikkje, og følte ikkje at eg gikk glipp av noko vesentleg.)

Forlag: Kagge
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«An Ocean of Minutes» av Thea Lim

Leseeksemplar

Dette er noko av det kulaste, særaste, mest bittersøte og nerdete greia eg har lest på evigheter. Det er ein sjukt merkeleg roman, men eg digga den frå ende til annan. Det er åtti- og nittitalet, tidsreiser, epidemiar og oppbrytning av landlinjer.

I 1981 herjar ein epidemi over USA, og den er nesten umogleg å kurere, i tillegg til rådyr å kurere. Pollys kjærast, Frank, er blitt sjuk, men har ikkje råd til kuren. Heldigvis for dei, er tidsreise oppfunne, og i framtida treng dei arbeidskraft. Pollys erfaring som møbelfikser er nødvendig i 1993, og om Polly reiser, vil tidsreiseselskapet betale for Franks kur. Så ho reiser, og Frank skal vente på henne. Han skal møte henne når ho kjem fram; deira kjærleik kan definitivt tole tolv år. Men noko går gale. Polly ender opp i 1998 og Frank er ikkje der. Polly vil leite etter han, men å jobbe for tidsreiseselskapet begrenser henne og fritida hennar kraftig. For å gjere ting verre er USA og America to forskjellige land, og ho er i feil land.

Romanen er veldig overraskande, kløktig komponert og hjarteskjærande. Den slutta ikkje slik eg ville den skulle, men eg trur ikkje den ville vore god om den hadde endt annleis. Om du leiter etter ei knallgod bok som ikkje er heilt A4 eller vil ha noko lettbeint science fiction, er dette definitivt eit godt val.

Forlag: Quercus
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Daisy Jones & The Six» av Taylor Jenkins Reed

Leseeksemplar

Eg har lenge hatt lyst til å lese The Seven Husbands of Evelyn Hugo, og i fjor fekk eg med meg dette forhåndseksemplaret av same forfatter frå jobb. Så vart den marsboka til Reese Witherspoons leseklubb, så då starta eg like så godt med denne. Og gjett om eg skal lese absolutt alle romanane til Taylor Jenkins Reed etter dette!

Daisy Jones & The Six. Kanskje det mest ikoniske bandet frå syttitalet. I intervjuform vert historia fortalt, frå starten på it-jenta Daisy og rockebandet The Six, og korleis dei blei så store som dei vart. Og ikkje minst korleis og kvifor bandet brått vart oppløyst 12. juli 1979. Aldri før har bandmedlemmene og deira nærmaste fortalt kva som hendte, men no vert altså heile historia fortalt for aller første gong.

Dette er altså eit fiktivt band, sjølv om eg må innrømme at eg måtte google litt for å finne det ut. Og sjølv om det er rock & roll frå syttitalet, er ikkje heile boka full av sex, dop og musikk. Det er absolutt ein del av det, men den verkelege historia ligg i forholdet mellom menneska i bandet, og forholdene dei hadde til menneska rundt dei. Korleis suksess, sjalusi, forelsking og skuffelse kan øydelegge alt, uansett kven ein er. Vonde hendingar og varme kjensler er stikkordene her. Kvinnene i boka er hardbarka feministar, og sterke karakterar på kvar sine måtar. I tillegg er det ein veldig fin tvist på slutten av romanen, som eg absolutt ikkje skal seie noko meir om.

Og skildringane av musikken! Du kan verkeleg høyre musikken når du les, og eit pluss er det at Jenkins Reid har tatt seg bryet med å skrive ut nokre av songtekstane og lagt dei ved til slutt.

Boka er fantastisk! Godt komponert, original og underhaldning frå ende til annan. Eg slukte kvar einaste linje, og sjølv om eg elsker å lese, er det sjeldan eg koser meg så heilhjarta med ei bok. Om det er ein einaste svakhet i romanen, er det at dei stemmene til dei forskjellige litterære karakterane kanskje er litt vel like, noko som gir ei kjensle av at dette er ein roman og ikkje røynd. Likevel er dette ein lesefest av dei absolutt sjeldne. Løp og kjøp!

Forlag: Hutchinson
Utgivelsesår: 2019

Sitat

«The Underground Railroad» av Colson Whitehead

Leseeksemplar

Boka har fått skikkeleg mykje skryt, og det er velfortent. Den er spennande, hjarteskjærande og knusande truverdig. Eg er veldig glad i «slaveromaner» (for eit fælt uttrykk, eigentleg), dei garanterer stort sett store kjensler, dypdykk i ei heilt anna verd og ekstreme forhold. Perfekte å forsvinne inn i. Eg hadde forventa at denne skulle vere litt annleis enn dei andre eg har lest i sjangeren, men det viste seg at det var den nok ikkje.

Om du ikkje veit kva en underground railroad er, så er du ikkje den einaste. Då slaver prøvde å stikke av frå eigarane sine før slaveri vart ulovleg, var det mange som tilbydde dei lovlause husrom og eit skyss vidare. Dette er altså ikkje ei ekte jernbane, men ei abstrakt ei. Underground, som i svartemarkedet. I denne boka har forfattaren skrive fram ei faktisk underjordisk tunnelbane.

Cora er ein slave på ein plantasje i Georgia, og ganske så åleine etter at mora, Mabel, klarte å rømme. Livet på plantasjen er (så klart) ekstremt hardt. Då ein annan slave, Caesar, spør Cora om ho vil rømme med han, slår ho (motvillig) til. Slavefangaren Ridgeway vert sett på saka, og er sjukeleg oppsett på å få fatt i i henne; for det var han som ikkje klarte å fange mora hennar då ho stakk av.

Til å vere ein så god roman, må eg innrømme at eg vart bittelitt skuffa. Ein av omtalene eg las skildra boka som sjangeroverskridende og kalte det ein miks av historisk roman og fantasy, og eg forventa ei slags enorm jernbane under jorda, ikkje den faktiske underjordiske jernbana, berre lagt i små tunneler med gruvevogner. Her skulle eg ynskje forfattaren hadde latt seg rive litt meir med. Men det er alt eg har å klage på, for boka er skikkeleg god. Og denne, pluss ei anna bok, The Intuitionist, er å finne på norsk, om du ikkje er glad i å lese på engelsk.

Forlag: Fleet
Utgivelsesår: 2016

Sitat

«Bitter Orange» av Claire Fuller

Leseeksemplar

Når språket er godt, plottet/slutten er fantastisk komponert, men boka mangler drift totalt. Dette er den tredje boka til Claire Fuller, og det første møtet mitt med henne. Den har massevis av skryt på omslaget som lover ein mørk og atmostfærisk page-turner. Boka var absolutt mørk og atmosfærisk, men page-turner? Neppe.

I notida møter vi ei eldre dame, Frances, som ser tilbake på fortida si. Meir spesifikt éin sommar, den i 1969 då ho skulle rapportere om hagens tilstander i eit hus ein rik fyr nettopp har kjøpt og vil renovere. I huset bur òg ekteparet Cara og Peter. Det finn Frances ut ved å spionere gjennom golvplankane sine. Og sjølv om paret er ganske unge og vakre, og Frances er ei kjedeleg middelaldrande dame, oppdager ho at dei gjerne vil tilbringe tid med henne.

Nitti prosent av det som skjer i boka er ganske kjedeleg, men innimellom dukker det opp eit par bisarre situasjoner som nesten gjer det verdt det. I tillegg til den totalt overraskande slutten. Sjølve språket er ganske godt, men for min del skjedde det alt for lite jamt over til at lesetida var verdt det.

Forlag: Fig Tree
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Vindu mot Central Park» av Fiona Davis

Leseeksemplar

Om du har lest den første boka til Davis på norsk, Hotellet, og likte den, kjem du til å elske denne. Vindu mot Central Park er basert på sanning – men også denne er basert på ei bygning, heller enn hendinger. Det er litt kult. Som Barbizon er i Hotellet, er Dakota bygninga alt skjer i her, og veksler mellom notid (eller 1985, men det er vel nesten notid?) og slutten av 1800-talet.

I 1985 vert Bailey Camden skriven ut av ein rusklinikk, og står på bar bakke. Heldigvis for henne skal søskenbarnet Melinda pusse opp leiligheita si i den historiske Dakota-bygningen, og Bailey får – som utdanna interiørdesigner – ansvaret for arbeidet og ein mellombels stad å bu. Medan ho rydder i kjellerboden, finn ho nokre inngraverte kofferter, der den eine tilhørte Sarah Smythe, ein tidlegare beboer. Sarah kom til Dakota då det opna i 1884 for å bestyre den nymotens bygården, forlot England for å prøve lykka i eit nytt land. Og i starten går det ganske bra, men som Bailey kjem til å oppdage, endte Sarahs liv i New York alt anna enn lukkeleg.

Dette er ein knallgod underhaldningsroman det er vanskeleg å legge ned; lett å lese, spennande historie og levande karakterer. Davis skriv absolutt på nivå med Lucinda Riley, og kanskje betre, etter mi meining. (Her heng i alle fall dei to parallelle historiene saman med einannan.) Vindu mot Central Park er ei skikkeleg sjarmbombe blanda med ei kløktig historie, og blir med det ei leseglede av dei sjeldne.

Forlag: Panta
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Fiona Davis finn du HER.

Sitat

«Kvit bok mørk vinter» av Eirik Ingebrigtsen

P2-lytternes romanpris nærmer seg raskt, og dette er ein av dei nominerte bøkene som eg trur eg ganske ukjent for dei fleste. Ingebrigtsen har skrive fleire bøker og vunne fleire priser, men er ikkje noko kommersiell suksess. Urettferdig, men forståeleg.

Kosovo-krigen er over, men å kalle dagens tilstand «fred» er å dra det litt langt. Vi møter Reza, ein veteran frå krigen, som kom heim og oppdaga at ein serbisk soldat hadde voldtatt kona hans og ho var blitt gravid. Dette var for så vidt daglegdags, men Deborah nekta å ta abort eller sette bort barnet. Så Isa har hatt ein ganske vondt oppvekst med ein stefar som hater han. Det einaste lyspunktet var storebroren, Shkodran. Vi møter desse brørne og Reza då dei er med ein gjeng veteranar ut i skogen for å felle tre til brensel, og hogstdagen blir etter kvart ganske dramatisk.

Romanen er knøttliten, 122 små sider med stor skrift, så om du vil lese så mange bøker som mogleg i år, er dette ei bok å notere på lista. Handlinga går over éin dag, med fleire tilbakeblikk. Stilistisk sett er romanen ganske så bra (kulden som både er konkret og metaforisk gjennom heile boka, for eksempel), og om dette hadde vore pensum på litteraturvitenskap kunne eg nok fått ei god oppgåve ut av det. Det går i rasande tempo, raskare og raskare, her er ingen avsnitt å puste på, knapt eit punktum er brukt. Ein klarer å henge med i starten, men mot slutten så går det litt for raskt i svingane for den vanlege lesaren, og det er ikkje alt som er tatt med som føles naudsynt, samstundes som ein mangler nokre bitar av puslespelet. Om du ikkje les ein del «litterær litteratur», så er det ikkje sikkert du vil få glede av denne presise og vonde romanen.

Forlag: Oktober
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Kvinner og barn først» av Gill Paul

Leseeksemplar

Eg absolutt elska den første boka eg las av Gill Paul, I gode og onde dager. Gi meg ein skikkeleg god, tjukk, historisk roman og eg kan kople av i timevis. Den første handla om fallet til Romanov-dynastiet, og denne handler om Titanic. (Og finnest det nokon som ikkje er vilt fascinert og rørt av Titanic?)

Hovudpersonen er (overraskande nok, men kult) ein ung mann som heiter Reg. Han jobber ombord på skipet, og er ein av dei få som overlever. Han er ein fattig fyr frå England, og prøver å spare opp penger så han kan gifte seg med kjærasten og kjøpe eit hus til dei. Men ja, så synk jo skipet, og planane må endrast. Vi møter også småbarnsmora Annie og den unge sosietetsjenta Juliette, som alle prøver å kome vidare med liva sine og sine eigne utfordringar.

Eg trudde boka skulle handle mykje meir om kva som skjedde på skipet, men Titanic begynner på gå ned allerede sånn ein femtedel inne i boka, og held vel på til omtrent ein tredjedel uti. (Litt vel langdrygt?) Resten handler om kva som skjer i desse personane sine liv etterpå. Og sjølv om ikkje alt akkurat var truverdig, så var boka veldig spennande og vanskeleg å legge frå seg. For Gill Paul kan verkeleg skrive, og eg gler meg allereie til å lese boka som kjem ut i vår og handler om den britiske kongefamilien.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Gill Paul finn du HER.

Sitat

«Moxie» av Jennifer Mathieu

Leseeksemplar

Moxie hadde eg fått anbefalt frå fleire hald før eg plukka den opp, og med åra har eg blitt veldig skeptisk til bøker som blir skrytt opp i skyene, for eg blir alltid skuffa. Så eg starta å lese, iskaldt og forberedt på det verste. Og for ein gongs skuld gjekk det altså min vei, for eg endte opp med å like boka kjempegodt.

Vivian er ei typisk flink, grei og snill pike. Ho er pliktoppfyllande til fingerspissane, har ein liten venninnegjeng og gjer alle leksene sine. Vivian er den rake motsetninga til mora si, som i sin ungdom var ein opprørsk tenåring og ihuga feminist. Men ein dag finn Vivian nokre bilder frå moras ungdom, og ho blir så inspirert. Og mest av alt blir ho sint; sint på dei kjønnsdiskriminerande kleskodene, favorisering av gutane sitt fotballag over jentenes, gutanes ekle behandling av jentene på skulen. Så i vilt raseri lager ho ei fanzine kalla «Moxie» (eit slags blad) der ho auser ut sinnet sitt og ber jentene stå opp mot urettferda. Det blir starten på ein revolusjon.

Karakterane er fine, om enn litt stereotypiske. Jentene passer inn i typiske former, men er likevel veldig komplekse og støtter kvarandre, som jo er temaet i boka. Gutane og mennene derimot er anten heilt fantastiske, eller tvers gjennom onde. Det er jo for å få fram eit poeng, men akkurat den biten bør ein vere litt forsiktige med, tenker eg – det er ikkje hjelpsomt om feminisme og mannehat vert miksa for tett. Mathieu klarer likevel å jobbe seg litt inn der på slutten, og drar inn litt meir «normale» mannfolk.

Tempoet i boka er ikkje så veldig høgt, og i starten tenkte eg at det gjekk litt treigt, men så gjekk det opp for meg halvvegs ut i boka at det føltes nesten underlig naturlig og truverdig. Det var jo fortsatt spennande og mykje opp og ned, men det blei faktisk realistisk nok til at det kunne ha skjedd. Og ikkje berre realistisk (for dessverre er jo enormt mykje av innhaldet i boka altfor realistisk), men det var inspirerande òg. Alt i alt ei veldig god ungdomsbok, med nokre gode og viktige poeng for ungdommen (og vaksne); vi kjem mykje lenger om vi støtter kvarandre i stedet for å konkurrere med kvarandre; vi kan få til endring om vi står saman; og sist men ikkje minst, er det fortsatt mykje i samfunnet som faktisk MÅ endrast på. Absolutt ei bok å anbefale!

Forlag: Kagge
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Leksikon om lys og mørke» av Simon Stranger

Leseeksemplar

Denne boka, saman med Trude Marsteins siste roman, er vel høstens mest lese og omtalte romanar. For dei fleste nordmenn var vel kanskje Stranger eit nytt namn, men eg las Det som en gang var jord for eit par år sidan, og likte den veldig, veldig godt. (Og kanskje betre enn denne.) Denne her lev kanskje ikkje heilt opp til hypen (og det er vel det evige problemet med hype), men den var likevel ganske god.

Dette er ein sjølvbiografisk og biografisk roman. Simon Stranger skriv i eg-form, om seg og sin jødiske svigerforeldre. Han skriv òg om Henry Rinnan, ein norsk dobbeltagent som tok livet av mange, mange motstandsmenn i ein kjeller i Trondheim. For Stranger oppdaga ein dag at svigerfamilien hans hadde vokst opp i akkurat dette huset, og at oldefaren til kona hadde blitt drept i ein arbeidsleir på ca samme tid.

Vi følger Henry Rinnan heile barndommen, oppveksten og livet som tysk agent, og vi får eit komplett bilete av mennesket. Det skal Stranger ha, at uansett kor grusom Rinnan var, så får han fram at han var ikkje fødd slik. Han vart slik, og kven si skuld det var, det er diskutabelt. Vi følgjer òg historia til Strangers svigerfamilie, i litt tilfeldig rekkefølge. Eg skulle veldig gjerne hatt eit slektstre i starten av boka, for det var litt vanskeleg å henge med, spesielt i starten.

Eit ekstra fint (og ambisiøst) grep – i tillegg til oppbygginga som eit leksikon – er at vi følgjer Strangers skriveferd og prosjektet. Det er spesielt, men han får det til å fungere. Det er som sagt litt vanskeleg å henge med i starten, litt rotete, men siste halvdel av boka er veldig god. Ikkje årets beste roman for min del, men absolutt eit solid stykke litteratur.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Simon Stranger finn du HER.

Sitat

«Der valmuene vokser» av Kristin Harmel

Leseeksemplar

Eg seie det vel kvar einaste gong eg har lest ei bok av Harmel, men fy søren så fantastisk godt ho skriv! Og ikkje berre det, for nokon historier ho klarer å snekre saman. Og dette vert kanskje min favoritt av ho så langt, for gjett kva? Dette er ein historisk roman, ikkje sånn hoppe fram og tilbake-greier. (For vi har straks fått nok av det, eller?) Det er kun to kapittel som er frå vår tidsperiode (med mindre 2002 er blitt historisk allereie), og det er første og siste kapittel. Så det tenker eg teller ikkje, for historia hadde fungert like bra uten.

Ruby gifter seg med Marcel omtrent rett etter at dei møtast. Hodestups forelska følger ho etter han tilbake til Paris, klar for å leve lukkeleg alle sine dager. Så bryt andre verdskrig ut, og etter kort tid er det nazistene som styrer byen. Livet vert snudd på hovudet, og Ruby ser kor grusom verden rundt henne blir, spesielt for jødane. Som hennar jødiske nabo, den vesle jenta på elleve år, Charlotte, som vert spytta på og ropt etter. Ruby bestemmer seg for å gjere alt ho kan for å hjelpe der ho kan. Og slik møter ho RAF-piloten Thomas.

Eg vil ikkje fortelje meir, for eg vil ikkje avsløre for mykje. Men eg kan seie at dette er ei roman fylt av kjærleik, varme, lojalitet og offer. Av livsglede og styrke, barmhjertighet og sorg. Det er ei lettlest bok, men ikkje i forstanden at den er enkelt skriven og overdreven – det er ein velskriven og spennande roman som er omtrent umogleg å legge frå seg. Som absolutt alle bøkene til Harmel, kan eg anbefale denne varmt! Like varmt som Så lenge det er stjerner på himmelen, definitivt.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Kristin Harmel finn du HER.

Sitat

«The Silcence of the Girls» av Pat Barker

Leseeksemplar

Denne boka vart ei skikkeleg solid leseoppleving for meg. Boka vert kalla ei omskriving av Iliaden, og krigføringa i Grekenland. Eg kan jo nevne at eg har lest både Iliaden og Odysseen som pensum på UiO, men eg trur eg ville likt boka like godt om eg ikkje hadde kjennskap til gresk historie og mytologi (eller ei blanding, for dei to går jo gjerne hand i hand). Du kan fint tenke på handlinga fritt frå den kjende litteraturen.

Briseis er gift inn i kongefamilien, og lev ganske godt i antikkens Hellas. Livet er ikkje perfekt, men ho har ingen urealistiske standardar. Men no skal alt endre seg: den greske hæren står på døra. Odyssevs, Agamemnon, Akilles og alle deira soldater. Byen blir raskt overvunnen, og Briseis ser ektemann og brødre slakta av Akilles – mannen ho så blir gitt til som slave. Eller eit trofé, om du vil. Ho ser for seg eit forutsigbart liv som tener og sexslave, men uheldigvis for Briseis blir ting enno meir kompliserte når ho hamner midt i ei feide mellom Akilles og Agamemnon.

Gjennom Briseis og hennar medslavar får vi eit innblikk i korleis kvinner blei behandla under krigstid (og elles i historia). Kor maktesløse dei var, men samstundes kor enormt sterke dei måtte vere for å overleve. Det som gjer boka hakket bedre enn du kanskje kunne forventa, er at språket er skrive på ekstremt moderne engelsk. Teksten er full av «cheers», moderne banneord og eit ganske moderne syn på livet dei lev i krigsleiren.

Forlag: Hamish Hamilton
Utgivelsesår: 2018