Litteratur

Sitat

«Å tale og å tie» av Vigdis Hjorth

Leseeksemplar

Om ein har vore borti norsk litteratur på totusentalet, så har ein høyrd om Vigdis Hjorth. Og finst det folk som i alle fall på eitt eller anna nivå ikkje synest at Hjorth er interessant? Eg trur nei. (Og om du no tenkjer at du i alle fall ikkje synest ho er interessant, så er det nok fordi du har lest noko om eller av henne, og dermed var ho interessant nok.) Og Vigdis (for eg trur eg torer å prøve meg på fornamn, for etter denne boka føler eg jo at vi kjenner kvarandre) er vanskeleg å vere ueinig med, for sjeldan les ein så overbevisande essay. For ein litteraturelskar som meg, er denne boka ei enorm gåve.

I samlinga tek ho for seg Alf Prøysen, Rolf Jacobsen, Agnar Mykle, Bertolt Brecht og Alexander Kielland. Ho gir oss eit innblikk i norsk litteraturhistorie og litteraturkultur, mannstradisjon og kvinnetradisjon. Ho skriv uhøgtideleg som alltid, og er personleg. Ho startar med det som kjem før byrjinga. Tekstane er fulle av fakta og personlege tankar, og eins eigne tankar trasker av garde i takt med Vigdis sine, men ho klarer å samle dei akkurat i tide, rett før ein dett av. Språket er vittig, reflektert, innsiktsfullt, spekka med tanker om språk og politikk, og det er som å snakke med ei venninne.

Og tankane spinn jo vidare av seg sjølv, som sagt. Spesielt det ho seier om feminismen og kvinnesyn satte seg litt fast i mine. At menn ofte blir skremt av jenter med appetitt, uansett om vi snakker for mat eller sex. Og uansett korleis kvinner ser ut, er det feil på ein eller annan måte. Det er ei dobbeltheit der, for dei vil ha tynne jenter om dagen og tjukke jenter om natta. (Eg klarer ikkje å gjengi det på langt nær like godt, så ta og les boka!)

Så tek ho òg opp verkelegheitslitteraturdebatten (pust!), og eg tenker i alle fall at ho har heilt rett; ærlegdom er ein dyd, og alle fortolker røynda, uansett kva ein kan seie sanninga er. Å skrive er jo å gi av seg sjølv, og kva så om det ikkje er alle som synest det passer seg? Litteraturens privilegium er jo å vere upassande! Å påføre folk ubehag via kunst, det må vere lov. Så eg heier på at Vigdis fortsetter å påføre oss ubehag og gode leseopplevingar!

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Vigdis Hjorth finn du HER.

Sitat

«Alle disse vakre løgnene» av Peter Swanson

Leseeksemplar

Alle disse vakre løgnene er den tredje boka eg har lese av Swanson (eg har visst hoppa over Hennes største frykt!), og eg kan driste meg til å seie at han aldri skuffer. Plottene er originale og elegante, i tillegg til å vere pur kvalitet i språket.

Harry er akkurat ferdig på college, men må droppe eksamensseremonien i New York for å dra i farens begravelse i Maine. Faren har falt av ein klippe på sin vanlege kveldstur ved kyststien han likte å gå på. Først virker det som ei ulukke, men etter at Harry kjem tilbake til den vesle byen, viser etterforskinga til politiet at Bill, Harrys far, har blitt slått i hovudet før fallet. Han har blitt myrda.

Eg vil ikkje seie noko meir om handlinga, for det trur eg vil øydelegge mykje, men dette er altså utgangspunktet for boka. Framdrifta er noko av det beste eg har sett, både sakte og rask. Her er både opprulling av bakgrunnshistorier som vert meir og meir sjokkerande, i tillegg til dei brå vendingane som er varemerket til sjangeren. Swanson klarer å dra historia vidare bare basert på handling som til tider ikkje er meir enn foruroligande, men han mister aldri nerven som gjer at ein berre må lese vidare.

Dette er noko av det nifsaste og eklaste eg har lest på lenge. Stemninga er gjennomborande og trykkande, og boka er ekkel på så mange plan. I tillegg til å vere uhyre velskriven, er boka lettlest, raffinert og overraskande intelligent, sjølv med såpass enkle komponenter. Med andre ord: ein veldig vellukka thriller!

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2019

Fleire bøker av Peter Swanson finn du HER.

Sitat

«Ni vilt fremmede» av Liane Moriarty

Leseeksemplar

Dei fleste har vel fått med seg Liane Moriarty no, og eg har lest alle unntatt Huset på stranden. Ho skriv bøker som hovudsakleg er romanar, men har eit litt krimaktig plott. Ironisk nok er dette den minst krimaktige av alle, sjølv om omslaget seier noko anna. Så om du vil nyte boka maks, trur eg du bør glømme det thrilleraktige omslaget.

Hovudpersonen er nok Frances, sjølv om vi møter 11 andre personer (8 andre gjester og 3 ansette). Ho er ein romantikkforfattar i femtiårsalderen som for første gong er blitt refusert av forlaget sitt. I tillegg har ho funne ein eksepsjonelt ondskapsfull anmeldelse av ei tidlegare bok, og ho veit ikkje kor ho skal gå vidare. Skilt for andre gong og barnlaus, og lurt av ein mann på nettet; ikkje rart ho treng eit roleg opphald på eit velværehotell.

Frances (og åtte andre) er på veg til Villa Ro, eit spahotell. Dei skal alle delta på ei tidagers reise inn i eige kropp og sjel, og vere heilt forandra når oppholdet tar slutt. Alle har sine eigne grunner for å delta på opplegget, men ingen aner heilt kor alternativt opplegget skal vise seg å bli.

Språket er det same fengande som ho har i alle bøkene sine, men eg synest ikkje gnisten kjem heilt fram før i siste halvdel av boka. Noko som kanskje ikkje er så gale, når ein tenker på at boka er rundt 600 sider, for den kjennest aldri som om den er for lang. Handlinga er ganske artig! Det einaste som eigentleg irriterte meg litt, var Frances sine to ganske upassande voldtektsvitsar i starten av boka; det kunne eigentleg Moriarty spart seg for.

Alt i alt var det ei ganske så underhaldande bok, sjølv om det ikkje er den beste ho har skrive. Men når ein tenker på kor høg kvalitet det er på til dømes Store hvite løgner, er ikkje det eigentleg noko negativt.

Forlag: Panta
Utgivelsesår: 2019

Fleire bøker av Liane Moriarty finn du HER.

Sitat

«De polyglotte elskerne» av Lina Wolff

Om du ikkje har fått med deg denne fantastiske romanen, kast deg rundt og spring til nærmaste bokhandel! Eg lover at dette blir ein av dei beste leseopplevingane for året, for det var det definitivt for meg (sjølv om det berre er mars). Men vit kva du går til! Dette er ikkje ein fluffy feelgood, men eit litterært mesterverk som skildrer korleis kvinner og menn ser på kvarandre og samfunnet, så plukk opp boka med eit ope sinn!

Ellinor er 36 år gamal og prøver seg på nettdating. Ho møter ei ganske ubehageleg type som heiter Calisto, men bestemmer seg raskt likevel for å bli hos han, uansett kor motbydeleg han er. Det valet skal få store konsekvenser for ein heilt annan, nemleg ein forfatter. Herfrå hoppar historia vidare til forfattaren Max Lamas, som er på ei reise som til slutt vil ta han til Italia. I Italia møter vi den unge, adelige Lucrezia, som har mista alt familien eigde – mykje på grunn av akkurat Max Lamas.

Wolff sitt talent er omtrent umogleg å skildre, for ho er så teknisk god at du nesten ikkje kan skilje alle dei litterære grepa frå einannan. Til dømes er dei tre stemmene i boka så utruleg ulike, men samstundes fullstendig truverdige. Sjølv om innhaldet er ganske sprøtt, så føler ein at det er ekte medan ein les. Og for å ikkje snakke om kor snedig oppdelt, men samanfiltra, historia er. Rå humor, skråblikk på både kvinner og menns oppførsel, og ikkje minst ei heilt vill og fornøyeleg historie. Denne kjem til å bli ståande som ein av mine favorittromanar.

(Polyglott = fleirspråkleg)

Forlag: Oktober
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Forbruk i september» av Eline Lund Fjæren

Leseeksemplar

Altså! Eline Lund Fjæren er komen for å bli, folkens. For tredje gang har ho bevist at ho kan skrive fletta av kven som helst; Forbruk i september er minst like god som dei to førre bøkene. (Som eg sterkt tilrår deg å lese!)

Emilie, «vidunderbarnet» i avisa ligg med den yngste kollegaen sin, fjorten år eldre Espen, etter ein jobbfest. For Espen virker det ikkje som om Emilie er spesielt interessert, kjærast har ho òg. Han ser ikkje på seg sjølv som noko storfangst, så det får greie seg med litt fantasering om denne veslevoksne jenta. Men så slutter Emilie i avisa og gjer det slutt med kjærasten, og eit forhold veks fram mellom henne og Espen.

Eg simpelthen elsker måten Lund Fjæren har bygd opp romanen på, måten ho sakte nærmer seg Emilie som person på; først berre omtalt, som ein idé meir enn eit menneske, gjennom Espen; neste del av historia frå Emilies side av historia, men fortsatt utanfrå i tredjeperson; og til slutt i førsteperson.

Det er ei altfor presis framstilling av altfor mange forhold i dagens samfunn, og tittelen er verkeleg slåande. For det er jo nesten for galt å kalle det eit forhold, når ordet forbruk er så mykje meir treffande? Det sosiale (og seksuelle) spillet mellom desse to menneska, som ikkje eigentleg elsker kvarandre, men som treng kvarandre på ulike måter.

Den siste sida av romanen oppsummerer eigentleg heile stemninga, heile innhaldet, heile kreativiteten i Lund Fjærens fantastiske språk (for dette er ein person som skriv med eit sjeldan, språkleg overskot!). Som Jeg smilte til ham og lurte på hvordan jeg så ut. Og kanskje favorittsetninga mi i heile boka: Du elsker et menneske, det elsker ikke deg, hvor alminnelig er ikke det?

Forlag: Oktober
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Eline Lund Fjæren finn du HER.

Sitat

«Og skipet siglar vidare» av Mads Rage

Leseeksemplar

Og skipet siglar vidare er en debutroman frå i fjor. Det er ein dystopi, og handlar om eit skip som siglar rundt i fjorden i ei postapokalyptisk verd. Det kan verke som om all «vår» kunnskap er vekke, for folk er konstant sjuke og døyr ofte, dokteren lager «medisin» (av grønske han berre koker på?) og ingen kan lese.

Historia sentrerer seg rundt Poll, som er blitt vaskeansvarleg på skipet, etter at førre mann nettopp døydde. Medan han vasker kahytta til kapteinen, kjem han over bøkene (som berre blir brukt til å legge ved lik som lempast på sjøen) og stel ei. Han prøver å halde dette hemmeleg, samstundes som dei aller fleste på skipet blir sjuke, inkludert kapteinen og dokteren.

Bak på skriv forlaget at dette universet er skildra «med stor overtyding og språkleg overskot», og eg synest det er vanskeleg å vere einig. Språket er ikkje dårleg, men er absolutt ikkje bokas største kvalitet. Heller synest eg ikkje at dette universet er skildra spesielt godt, og i alle fall ikkje nok. Det er for mykje som ikkje heilt stemmer, mange hol i handlinga, og slutten var ganske brå og litt malplassert.

Det som derimot er bra med romanen (og som gjorde at eg plukka han opp i det heile), var plottet og ideen bak; at vi har slike generasjonsskip, alle må leve på havet, alle er åleine. Om denne romanen hadde vore 1/4 av ein større roman, hadde det sikkert fungert betre. Det blir litt for lite handling, og eg forstår ikkje heilt poenget med handlinga som er tatt med. Kvifor dette utsnittet av livet på skipet? Eg vil vite kvifor dei har så mykje dødvekt i bøker om bord i skipet når ingen kan lese og dei berre legg ei bok ved kvart lik, eg vil vite kvifor Poll misliker Vik så sterkt. Eg treng rett og slett meir informasjon, og det synest eg ikkje at eg får.

Forlag: Samlaget
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Nøtteskall» av Ian McEwan

Leseeksemplar

Dette er ei rar, lita greie, dette. For ein utruleg merkeleg, oppslukande, original og velskriven roman. Det er ikkje ei spesielt tjukk bok, men du og du kor full av innhald den er!

Hovudpersonen er ein namnlaus baby, eller rettere sagt foster. Han eller ho veks og lærer, og er uhyre intelligent. (Det er det som gjer boka så utruleg spesiell.) Den ufødde høyrer på podkast, radio, tv, lydbøker, musikk, og sist, men ikkje minst, samtaler. Og det er nettopp samtala fosteret overhøyrer som er utgangspunktet for historia. For babyens mor, Trudy, har gått i frå babyens far, John, og har ei affære med bror hans, Claude. (Drama!) Men Trudy og Claude er lei av John på alle moglege vis, og bestemmer seg for å ta livet av han. Og det er berre fosteret som er klar over planane.

Eg trur ikkje det er mogleg å seie at dette perspektivet er truverdig på noko som helst slags vis (for kom igjen?!), men det fungerer knallgodt som fortellergrep. Fosteret har stålkontroll på politikk, historie og samfunnskunnskap, men ønsker å vite korleis «blå» eigentleg ser ut. Det gir ein heilt særeigen tvist til historia, og fungerer som talerør for alle slags samfunnskritiske kommentarer. Eller like mykje for å vri vår sympati for eller imot Trudy, Claude og John.

Boka er velskriven, og eg trur dei fleste vil like den. Litt sær, ja. Men kom over det, og nyt historia! Den er absolutt lesverdig, og lett for meg å anbefale vidare!

Forlag: Gyldendal Norsk Forlag
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«From the Heart» av Susan Hill

Leseeksemplar

Litt treigt ute; Susan Hill er visst ganske berømt. Og så er dette leseeksemplaret frå i fjor vinter, tydeligvis. Men – kven bryr seg om når bøker kjem/kom ut, så lenge dei er gode?? Og denne var verkeleg god. Eit subtilt, roleg og forståeleg språk, som skaper stemninger som få bøker eg har vore borti. Boka er ganske kort, men akkurat som Stoner av John Williams klarer den å skildre – om ikkje heile, så store deler av – eit liv.

Vi er på starten av 1900-talet, og Olive er ei ung kvinne fanga i ei tid som båe gir henne fridom, og tek den frå henne. Ho har val, moglegheit til utdanning og arbeid, men samstundes er det store forventningar knytt til kva ho skal velje. Kva som er akseptabelt, kva som ikkje er skamfullt og kvifor dette speler noko rolle, er spørsmål som alltid ligg i Olives bakhovud. Så når ho blir gravid utanfor ekteskapet, er ho fortvilt over tapet av den vekkadopterte sonen. Og når ho forelsker seg i ein eldre kollega, forstår ho ikkje kvifor ho ikkje kan elske den ho elsker.

Ho kan verke ganske uutdanna og enkel etter dagens standard, men ho er eit produkt av tiåret (og århundret) ho lev i. Ei synes litt synd på henne i starten, men ho er så absolutt eit kvinnfolk med tak i. Ho er faktisk villig til å ofre alt for si eiga lukke. Og kvifor ikkje, når det ikkje går utover nokon?

Boka stiller store og små spørsmål om samfunnet, både no til dags og historisk, og den set enkelte ting i søkelyset. Det er eit fint portrett av ei ung kvinne i to veldig ulike, men sikkert like vanlege, situasjoner frå det førre århundret som vi ikkje opplever i dag i det heile tatt.

Denne boka var så rørande, så verkeleg djupt rørande. Sjølv om Olive kanskje ikkje sa så mykje, så opplevde ho mykje. Dei svake reaksjonane hennar, dei få tankane ho gjer seg rundt situasjonane ho hamner i, det er så relaterbart. Ho har heilt openbert ein svak form for sosial angst, men likevel er ho så utruleg sterk. Sjølv om ho aldri veit kva som er korrekt eller forventa av henne, så gjer ho så langt ho kan det som føles rett for henne sjølv, og gjett kva? Det meste ordner seg, altså. Overraskande nok var denne boka ganske inspirerande. Ei verkeleg fin, lita perle. (Sjølv om eg seriøst misliker det uttrykket, for det er jo oppbrukt til tusen.)

Forlag: Penguin
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«The People at Number 9» av Felicity Everett

Eg synest det er ganske frekt av alle som har blurbs på både fram- og bakside å kalle dette ein suspense novel. Det er i alle fall ikkje det her eg ser på som spenning. Fader for ei traurig bok. Det er sånn sett ei interessant analyse av eit jævkla usunt vennskap, men når hovudpersonen er sånn ein tragisk wannabe utan nokon anna substans, så vil eg grave meg ned.

Lou og Gavin har flytta inn i nabohuset til Sara og Neil. Lou er filmskaper, Gavin skulptør. Dei er bohemske, intellektuelle, interessante. Sara blir desperat etter å bli venn med dei, spesielt Lou. Ho dumper sine meir konvensjonelle venner, gjer alt Lou ber henne om, for no er ingen andre bra nok. Ikkje ein gong ektemannen. Ho totalt ignorerer folk som hinter (eller seier rett ut) at Lou berre bruker henne, men ho høyrer ikkje på det øyret.

Om du synest det plottet høyrest spennande ut, må eg dessverre skuffe deg. Det kunne kanskje vore det, men det skjer fint lite. Stort sett er det Sara som går rundt og klager over at ektemannen ikkje passer inn med dressen sin, at folk ikkje forstår henne, at ho er Lous beste venn og blir fornærma om nokon andre kjenner henne betre. Hjelpes for ei sutrete og hjelpeløs dame.

Eg merka at denne omtala blei ganske så sutrete òg, men eg orker ikkje sånne bøker. Eg har eigentleg ikkje tid til det heller, så eg må begynne å velge ut litteraturen eg les litt meir nøye. Så Sophie Hannah og Lisa Hall, synd at det anbefalte den så høgt og som sååå spennande; Eg kjem i alle fall ikkje til å lese dykkar bøker om det er det her de ser på som god litteratur.

Forlag: HQ
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«The Bookshop» av Penelope Fitzgerald

Denne var visst kortlista for Man Booker, og det er jo stort sett et kvalitetsteikn. (Ho var visst ganske berømt òg.) Eg må innrømme eg ikkje heilt såg det kvalitetsteiknet før boka var slutt og eg satt og reflekterte litt. Medan eg las den var det eit ork, så himla rotete, og eg sleit meg gjennom dei knappe 160 sidene.

I 1959 bestemmer Florence Green seg for å opne ein bokhandel i den vesle kystbyen ho bur i. Ho har kjøpt «the old house» og skal flytte inn i overetasjen og ha bokhandel i andre etasje. Problema står vel ganske enkelt i kø: den rike dama i by’n som «alltid» har snakka om å ha eit kunstgalleri der, fiskehandleren som heller vil ho skal kjøpe hans lokale, bankmannen som ikkje vil gi henne lån, folk som generelt skal legge seg opp i alt. Men Florence kunne ikkje brydd seg mindre, ho starter ein bokhandel og den blir faktisk ein suksess. I alle fall for ei stund.

Her er liksom veldig lite dialog (eller forklaring av den som er der), som om du er forventa å kjenne alle personane frå før. Eg synes i alle fall det var veldig vanskeleg å skilje dei i frå kvarandre og finne ut kva dei faktisk meinte eller syntes. Alle snakka så tvetydig og spydig og med henvisninga til ting eg absolutt ikkje hadde fått med meg (om det i det heile tatt var i boka …).

Den siste sida var vel den beste, for den oppsummerte ganske enkelt: folka i landsbyen ville ikkje ha ein bokhandel der. Og det er skikkeleg deprimerande sånn sett, spesielt for ein person som alltid har drøymd om å opne sin eigen, vesle bokhandel.

Forlag: Flamingo
Utgivelsesår: 2002 (1978)

Sitat

«Verden leker gjemsel» av Siri M. Kvamme

Leseeksemplar

Verden leker gjemsel var ein underleg, men sterk roman. Faktisk virka den ganske sjølvbiografisk, men det legg eg meg ikkje oppi. (Sjølv om hovudpersonen var forfatter og skreiv ein roman om det som skjedde i romanen, skikkeleg meta.)

Hanna har ein komplisert livssituasjon. Ho er stemor for to barn, og blir tvangssosialisert med sambuarens ekskone og hennar nye mann, og det er stort sett ganske ubehagelig. I tillegg har ho ein sjeldan augesjukdom, som gjer at ho sakte, men sikkert, vil miste synet. Som forfatter er Hanna livredd for å miste synet, ho orkar ikkje tanken på å ikkje kunne skrive lenger. (Noko som er komplett idiotisk; viss Beethoven kunne komponere musikk som døv, kan man jaggu diktere ein roman.) I total panikk reiser ho på jentetur til Island – og blir der.

Boka er veldig velskriven, og Kvamme har eit godt språk. Eg må innrømme at eg blei like deprimert som inspirert. Ein får liksom litt lyst til å berre stikke av frå alt etter å ha lese denne boka, samstundes som du ikkje vil noko anna enn å klamre deg fast til alt du har kjært, før det er borte for alltid.

OG la oss berre sjå på kor glupt omslaget og tittelen er. Tittelen viser jo til at ho blir blind, og sjekk den knallrosa sirkelen over auget. Åh, eg elsker sånt.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2016

Sitat

«Hennes løgnaktige ytre» av Selma Lønning Aarø

Okei, eg føler meg utruleg late to the party her, men har de lest denne boka?! Gudnådemeg, altså. (Vel, eg las den ikkje. Eg høyrde den på lydbok, og gjett om eg kan anbefale det! Andrea Bræin Hovig har gjort ein fantastisk innlesarjobb.)

Anna Munch har du nok aldri høyrd om. Eller du har kanskje høyrd at ho var ein stalker, som forfulgte Knut Hamsun, plaga han, sendte anonyme brev til folk han kjende om kor grusom han var? Det du burde høyrd var kor utruleg fantastisk ho var som forfatter, kor moderne ho var som kvinne og kor urettferdig samtida og ettertida har behandla henne. Og det er dette Selma Lønning Aarø tek opp i denne biografiske romanen basert på ekte brev, dagboknotater og fleire biografiar.

Anna har ein underleg oppvekst med sine mange søsken på eit asyl, der faren er bestyrer. Ho lengter etter å kome seg vekk frå alt og alle, og gifter seg med søskenbarnet til Edvard Munch. Ekteskapet visner raskt når ho begynner å skrive og får utgitt bøker. Bøkene får fantastiske kritikker, men privatlivet rakner. På eit foredrag høyrer ho Hamsun snakke om litteratur og politikk, og sender han eit brev for å fortelle kor einig ho var og kor flott talen hans var. Hamsun svarer ved å dukke opp på døra dagen etter. Dei utvikler eit vennskap, og Anna føler seg knytta til han på eit nesten åndelig nivå. Samstundes er han ein av samtidas største forfattarar, og skremmer livet av henne. Etter kvart går Hamsun lei av vennskapen etter ei episode på eit hotell, og plutseleg snur samfunnet (og avisene, og politiet) seg mot Anna. Hamsun har anmeldt henne, og hevda at ho er mentalt ustabil.

Historia er fortalt frå Annas dotter, Signe, sitt syn. Fortellinga til Signe vert sett i gang når ho i 1945 kjem ut frå Grini etter krigens slutt, og ser nekrologen Hamsun har skrive om Hitler. Brått hugser ho barndommen sin, og denne mystiske mannen frå den, han som kanskje var skuld i foreldra si skilsmisse, hennar oppvekst utan ei mor og kanskje skuld i moras galskap og lidenskap.

Sjølv om dette er ein heilt annleis roman enn Lønning Aarø pleier å skrive (som Jeg kommer snart), dukker mykje av den same tematikken opp: forholdet mellom kvinner og menn. Eller kanskje meir mangelen på det? Hamsun påstår jo at det ikkje eksisterte noko slags forhold mellom dei to, medan Anna meinte at dei hadde ei samhørighet.

Eg kan absolutt anbefale denne boka! For eit språk, for ei historie, for ei innsikt vi får! Og ikkje minst kor mykje norsk litteraturhistorie som er skvist inn i denne relativt tynne boka. Det her burde absolutt vore pensum på innføringsfaga i litteraturvitenskap (and I should know). Om du er like treig som meg og ikkje har lest boka enno, gjer deg sjølv ei teneste; LES DEN.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2016

Fleire bøker av Selma Lønning Aarø finn du HER.

Sitat

«En sang for druknede sjeler» av Bernard Minier

Leseeksemplar

Hurra!! Ny bok av Bernard Minier! O lykke, kan du godt seie. Det seier du i alle fall om du fekk med deg den første boka om kriminalførstebetjent Martin Servaz i fjor haust, Hvis helvete var av is. For den var jo fantastisk. Den (og denne) er faktisk noko av den beste krimmen eg har lest, og eg misliker eigentleg politikrim. Men Minier er fantastisk. Og når bøkene er på 600 sider, er det jo voldsomt godt gjort å halde spenninga oppe gjennom heile greia.

Martin Servaz vil nok aldri heilt bli fri frå spøkelset til Julian Hirtmann. Eller, tanken om han. Han er sikker på at Hirtmann vil kome att – ein mann som han kan aldri slutte å drepe. I mellomtida må Martin gjere jobben sin som politimann, og ei ekkel sak dukker opp. Ein ung, vakker lærar har blitt funnen død i badekaret sitt, med mange dukker flytande i bassenget hennar. Og ved bassengkanten sit ein elev. Saka verker ganske så enkel, heilt til Martin oppdager at ein CD av båe Hirtmann og Martin sin favorittkomponist, Mahler. Og brått er det litt meir komplisert.

Fortida til Martin blir gravd opp, og framtida til dottera vert truga. Ingenting i saka ser ut til å gi meining, og den hovedmistenkte er sonen til Martins ungdomskjærast. Som sagt: litt komplisert. Og etter kvart griseskummelt. Perfekt påskekrim!

Sjekk det creepy omslaget, då!! Akkurat slik som i bok nummer ein er det fokus på eit auge (som så klart har mykje med plottet å gjere), og eg elsker at dei matcher.

Eg antar den tredje boka kjem i haust, i alle fall håper eg det. Eg venter i alle fall i spenning, og gler meg allereie.

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Bernard Minier finn du HER.

Sitat

«De syv søstre», «Stormens søster» og «Skyggesøsteren» av Lucinda Riley

Då har eg og endeleg tatt fatt på denne – nesten latterleg – populære serien. Ei av bøkene er jo konstant på bestselgerlista, anten i pocket eller innbunden eller som e-bok. Det er jo heilt vilt! Så eg måtte jo faktisk berre sjekke dette ut for meg sjølv, då veldig mange av favorittbøkene mine blir samanlikna med Rileys bøker (og som den book hoarderen eg er, så har eg nesten alle bøkene hennar allereie).

De syv søstre er et leseeksemplar frå Boklageret

I den første boka, får vi sjokkerande nok vite at dei berre er seks søstre (og eg kan lukte at den sjuande nok vil dukke opp før serien er slutt, noko anna ville blitt rart). Alle samlast i barndomsheimen sin i Sveits, då faren deira er død. Og her må vi akseptere eit merkeleg premiss for boka: adoptivfaren deira har reist verda rundt og adoptert desse seks jentene (sjølv om han er singel, mykje vekkreist og dei vert oppfostra av ei slags hushjelp/barnepike), då han prøver å «samle» alle jentene frå eit stjernebilete kalla De syv søstre. Det er heller sært. Men ok, la oss berre godta at han var ein eksentrisk og rik mann som adopterte trengande, nyfødte pikebarn.

Denne boka handler om den «førstefødte» av jentene, Maia. Etter adoptivfarens død, har ho som dei fem andre fått eit brev som leder henne tilbake til opphavet sitt. Maia reiser til Rio de Janeiro, og eit gamalt herskapshus. Problemet er berre at den gamle kvinna som bur der gir henne klar beskjed om at ho tar feil, og umogleg kan vere fødd i dette huset. Og så hopper ti nesten hundre år tilbake i tid, til Rios stortid, då Kristusstatuen skulle setjast opp. Vi følgjer Izabela, ei vakker sosietetsjente som vil frigjere seg frå eit mogleg ekteskap, og blir med ei venninne og hennar familie til Europa, der ho forelskar seg hodestups i byen Paris.

Eg veksla mellom å lese boka og høyre den på lydbok når eg gikk på fjellet (kan eg få litt applaus?), og det var ei heilt herlig historie å ha på øyrene og koble av med. Eg trur ingen vil beskylde boka for å vere veldig realistisk, men nydelig er den! Eg synest miljøet i Rio de Janeiro er heilt fantastisk skildra, og boka blir jo som ein liten ferie dit. Så no får eg komme i gang med nummer to! (Og det blir rart å lese ein brite sin skildring av Noreg.)

I boka om den nest eldste systera, Ally, forflytter vi oss som sagt til Noreg. Dette skjer ikkje før langt ut i boka, og det er mykje vi skal gjennom først. (Forresten var skildringane av Bergen utruleg ekte! Sjølv om eg trur Riley overvurderer nordmenns vennlighet mot framande.) Før farens død, møter Ally sitt livs kjærleik og ser lyst på framtida. Lukka hennar varer dessverre ikkje så lenge, når faren død og forloveden vert riven vekk frå henne. Ho bestemmer seg til slutt for å finne ut meir om røttene sine i Noreg, og undersøker historia om Anna Landvik frå slutten av 1800-talet og hennar tilknytning til Ibsen og Grieg. Eller rettere sagt, til Peer Gynt.

Eg synest historia om sangerinna Anna og hennar liv i Christiania var den absolutt beste delen av boka, og så langt tenkjer eg at Riley kunne fått like mykje ut av å berre ha skrive dei historiske delane av desse bøkene som eigne bøker, og resultatet ville blitt minst like vellukka. Men så er det vel ein del meir å tene dersom du får folk til å kjøpe alle bøkene i ein serie på sju, eg ser den.

Skyggesøsteren er sponset av Cappelen Damm

Star si historie er her faktisk meir spennande enn fortidsdelen, så vidt. Ho føler seg kvalt i forholdet til den dominerande søstera Cece, og prøver å bryte laus. På jakt etter familien sin finn ho ein litt dysfunksjonell ein, som ho forelsker seg i. Men ho forstår ikkje kva hennar opphav skal ha med dei å gjere? Ho starter å nøste opp trådene, men oppdager raskt at ho ikkje er den einaste som leiter.

I fortidsdelen involverer Riley som vanleg mange historiske karakterer, og her får den engelske adelen køyrt seg. (Eg kan kanskje forstå kvifor Kjærlighetsbrevet blei tatt ut av butikk i England for mange år sidan, då romanen opprinneleg kom.) Ho legg ikkje akkurat fingrane i mellom, og fantasien er høg. Men det er litt av det som gjer bøkene såpass gode (sjølv om det ikkje litterære mesterverk, langt i frå), er kor virkelighetsfjernt heile greia er. Og slike totalt utruverdige underhaldningsromanar trengst innimellom. Ei pustepause, liksom.

Dei tre fyrste bøkene i serien er absolutt gode, men som nevnt over kunne dei fint klart seg som sjølvstendige bøker. (Og for meg startar desse kvinnenes historie litt for langt tilbake i tid til at det kjennest relevant for personane dei er i dag.) Det er jo ei stor trend no å veksle mellom notid og fortid på denne måten, og veldig mange liker denne stilen. Det gjer for all del eg og, men eg må innrømme at etter all hypen rundt desse bøkene hadde eg forventa at dei skulle vere dobbelt så gode. Om du ser etter ei verkeleg magisk bok av denne typen, vil eg anbefale I gode og onde dager av Gill Paul. Men dersom du tenker som meg – at den historiske delen utan tvil er den beste delen av boka – bør du sjekke ut bøkene til Dinah Jefferies, spesielt Silkehandlerens datter.

Men lesverdige er bøkene absolutt, og veldig greie å berre fordjupe seg i; rømme litt vekk frå verkelegheita. Og ja, eg skal lese Perlesøsteren. Stay tuned.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: De syv søstre (2015), Stormens søster (2016), Skyggesøsteren (2017)

Fleire bøker av Lucinda Riley finn du HER.

Sitat

«Om dyr og syn» av Tormod Haugland

Leseeksemplar frå Norli

Eg har ikkje noko forhold til forfatterskapet til Haugland, så dette er faktisk det første møtet mitt med han og det. Eg har ein kollega som anbefalte boka høgt og som har ganske god smak i bøker (hei, Linn Heidi!), og ein sjef (hei, Sylvia!) som kalte boka for ein norsk Stoner. Og eg absolutt elsker Stoner (eg trur eg nemner det i annakvart blogginnlegg), så eg måtte jo berre gi boka ein sjans.

Det er litt rart å lese ein sjølvbiografisk roman om oppveksten og ungdomstida til ein person du eigentleg ikkje veit noko særleg om, men eg føler aldri at eg har gått glipp av noko eller ikkje forstår ein referanse. Det er berre ei skildring av eit ganske nøkternt liv – med litt opp- og nedturar – akkurat slik som Stoner. Kanskje med eit litt varmare språk?

Innhaldet er rett og slett skildringar og ulike historier frå Tormod sin oppvekst (eller hans oppfatning av denne oppveksten) på Haugland. Her er historier frå fylla, frå gardsarbeidet, frå familie- og kjærleikslivet. Og ikkje minst historier om korleis han oppdaga kunst, litteratur og Bergen, og etter kvart ga frå seg odelen til familiegarden. Her er refleksjonar rundt det meste, men kanskje spesielt rundt kva som gjer deg til den du der og kva ansvar ein har til seg sjølv og andre.

Boka er rett og slett nydeleg. Og på eit så fantastisk fint (men òg leseleg for bokmålsfolket) nynorsk! Det er så skore inn til beinet, at alt du les opplevast som essensielt. Likevel er det eit så stemningsfullt og naturleg språk. Ganske imponerande å klare begge deler, faktisk. OG! Her er eit absolutt fantastisk fint kapittel om det å oppdage litteraturen for fyrste gong.

Anten du er glad i god litteratur, er oppvaksen på landsbygda, bryr deg om kunst, er fan av Tormod Haugland som person eller rett og slett vil ha ei god bok om det å vere menneske – og ikkje minst bli det mennesket ein er – så er dette absolutt eit godt alternativ. (Og shoutout til det flotte omslaget!!)

Forlag: Oktober
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Speil speil blink» av Dorthe Nors

Boka er sponsa av Cappelen Damm

Det er nesten litt flaut, men eg forsto ikkje tittelen på boka før eg begynte å lese. Speil, speil, blink? Hallo, det er jo rekkefølgja på ting ein gjer når ein lærer å køyre bil. (Noko eg burde hugse, for det er verkeleg ikkje så lenge sidan eg tok lappen sjølv.) Og det er jo nettopp det denne boka handler om, å ta førarkortet.

Grunnen til at eg las denne boka er ganske enkel; den vart nominert til den internasjonale Man Bookerprisen, saman med blant andre Roy Jacobsen for De usynlige. Eg tenkte jo som så at då var jo dette eit safe bet, og trudde eg hadde en fantastisk leseopplevelse foran meg. Men akk så lett ein ka la seg lure! Dette var kjempekjedeleg.

Boka handler om Sonja, ei dame i førtiåra som skal lære seg å køyre bil. Ho er ganske så tafatt og konfliktsky som person, noko som ikkje er like lett når ho bytter køyrelærar. Blant anna gøymer ho seg når ho ser den førre utanfor køyreskulen, fordi ho er redd for å få kjeft. (Du ser korleis dette ender?) Ho liker ikkje massøren sin, men blir likevel med dama på ein tur, som ho så stikk av frå. Generelt liker ho vel ikkje folk, og har eit dårleg forhold til familien. Ho er altså singel, barnlaus og einsam. Og ja, yrket hennar! Ho omset bøker frå svensk til dansk. Spesielt krimbøkene til ein forfatter, og ho hater både han og bøkene, og Sonja legg ut om dette i det vide og det breie.

Er dette dansk humor? For eg forstår ikkje. Det er ikkje vittig, det er ganske så nitrist. I tillegg dreg forfattaren inn så mange uvesentlege karakterar og eg mistar tråden heile tida. Eg trur det er meininga at dette skal vere ein liten, lågmælt og fin roman, men når hovudpersonen er så irriterande og teksten så forbanna rotete, hjelp det ikkje at det er ei interessant personskildring.

Eg ville som sagt ikkje ha lese boka om den ikkje vart nominert til den nevnte prisen, for eg hadde aldri høyrd om Dorthe Nors før. (Dansk forfattark, om det ikkje var tydeleg.) Dersom dette er noko av det beste ho har skrive (med tanke på nominasjonen), så kjem eg vel ikkje til å lese meir av henne. Dette er ikkje ei anbefaling.

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Håndbok for flyktninger» av Vegard Sæteren

Boka er sponsa av Flamme forlag

Dette er debutboka til Vegard Sæteren, og for ein debut! Det er sjeldan eg har lest ei diktsamling som balanserer så hårfint mellom alvor og vill humor, men det kan sjå ut som om Sæteren berre leikar seg gjennom heile teksten.

Blant anna er her mykje bruk av kjente eventyr, sanger og rim med ein liten (eller stor!) tvist. Her refererast det til norsk folkelig litteratur både opp og i mente. Og det er så utruleg artig! Både eg og Jonas (som las samlinga før meg) lo høgt, og vi kan begge skrive under på at dette er humor. Som diktet om Gubben og gamla og diktet om Tre små kinesere, fantastisk fin gjendikting! Men dei er veldig lange, altfor lange til å gjengi her. Så kva med dette:

dere er sikkert slitne
bare det å
omadressere aviser
vaske ut av huset
ringe strømleverandøren
og pumpe opp gummibåter

dere måtte kanskje leie en oppbevaringsboks til alle tingene?

legge perifere naboer til på facebook og snapchat
love å holde kontakten

Det drypper jo av sarkasme! Dette er det første diktet i del to, «avslapningsøvelser». Altså, sjå kor ærleg bekymringa verker i første linja og så blir det jo berre mindre og mindre seriøst. Som om det å omadressere eit avisabonnement var noko av det verste med å flykte frå krig. Vi klarer å trekke ein parallell her, folkens? Utan at eg skal legge ord i Sæteren sin munn, så kan vi jo reflektere litt over kor overflatisk omsorgen vi har for flyktningar er. Og dette er jo den typen ting vi sjølv må gjere når vi skal flytte, kor sjølvopptatte er det mogleg å bli? Eg kan jo fortsette å vise denne fantastiske demonstrasjonen av kor altfor bra vi nordmenn har det:

en gang
holdt jeg på å bli spist
av en ulv
jeg var ute og løp i skogen
med en
følelse av
at den var rett i nærheten

så forferdelig

det er vondt å leve med

Dette er ei så dagsaktuell diktsamling som ein får. Aktuelt som faen, faktisk. Du kan finne framandfrykt, kritikk av byråkratiet, korte dikt og lange dikt, humor, alvor, og eit ønske om å hjelpe. Her er rett og slett litt for ein kvar smak. Det einaste eg har å utsette på samlinga, er kanskje den raude tråden. Den blir til tider veldig tynn (hehe), sjølv om den innimellom er tjukk som eit rep, spesielt i del åtte, «dikt i jeg-form». Alt i alt er det absolutt eit godt knippe dikt – og ein fantastisk debut – så eg trur eg runder av med «vaskelapp»-diktet:

kanskje dere kan dra tilbake dit dere kom fra?

det er
litt vanskelig

det er
litt vanskelig for oss
også

Forlag: Flamme
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Idioten» av Elif Batuman

Boka er sponsa av Solum Bokvennen

Idioten er ein litt annleis coming of age novel (dannelsesroman, sjølv om det høyrest meir pretensiøst ut på norsk). Det er ein ganske kompleks roman, som har fokus på så utruleg mykje forskjellig; utdanning, vennskap, (ubesvart) kjærleik, det første møtet med moderne teknologi, språk og litteratur, kultur, og så er her bokstavelig talt ei dannelsesreise.

Denne romanen handlar altså om tyrkisk-amerikanske Selin, som går førsteåret på Harvard. Selin er ei ganske så enkel, uskyldig og gjennomsnittleg jente. Likevel har ho ein tendens til å hamne i dei merkelegaste situasjoner. Ho er ikkje spesielt sosialt oppegåande, kan man vel seie. Å vere litt usikker på korleis ein forholder seg til folk ein er litt interessert i, vert ikkje enklare når ho byrjar å maile med medstudenten Ivan. Ivan er ungarsk og utruleg sær, men Selin fell for han – av ein eller annan grunn. Epostane deira vert ei stund det einaste kommunikasjonsmiddelet dei har, og etter kvart blir det rart å møtast i verkelegheita. For Selin blir Ivan eit slags idealmenneske. (Eigentleg er han ein skikkeleg arrogant dritt, synest eg.)

Vi følger Selin frå hausten fyrste semester, til vårsemesteret og så sommaren etter, då Ivan har lokka henne til å undervise i engelsk i ein liten ungarsk landsby. I løpet av desse tolv månadane reflekterer Selin mykje over dei underlege situasjonane ho hamnar i, livet, seg sjølv, språk, kultur, og tja, det meste. Kanskje spesielt det ujamne forholdet mellom henne og Ivan. Her er mange morsomme scener og betrakningar!

Batuman er tydeleg ein forfatter som skriv om det ho kan. Når ho skildrar utsjånaden til Selin, er det vanskeleg å ikkje sjå på forfatterportettet av Batuman på omslaget. Ho har og den tyrkiske bakgrunnen til Selin, og Selin drøymer jo om å bli forfatter – noko det er openbert at Batuman er. For språket er heilt fantastisk godt, sidene vender omtrent seg sjølv. Ho har skapt ein ganske sympatisk og sårbar karakter, som ein gjerne følgjer vidare. Så, kan eg få ein roman med skuleår nummer to??

Forlag: Solum Bokvennen
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Vigdis, del for del» av Kaja Schjerven Mollerin

Éin kommentar

Boka er sponsa av Gyldendal Norsk Forlag

Denne boka kom jo på eit perfekt (kommersielt) tidspunkt – rett etter at folk hadde halvvegs gløymd Fri vilje av Helga Hjorth. For debatten er i gang igjen! Men altså, dette er ikkje eit forsvarsskrift i Arv og miljø/Fri vilje-debatten om virkelighetslitteratur, for boka var påbegynt før Arv og miljø kom ut. Likevel er det ikkje til å stikke under ein stol at denne romanen blei ein stor «del» av Vigdis Hjorth sitt forfatterskap og suksess, så denne tematikken både opner og avslutter boka. Og det er voldsomt interessant!

Eg har gått litt fram og tilbake med meg sjølv, er dette eigentleg ein biografi? Her er jo kun samtaler (samt litt fakta fortalt av Schjerven Mollerin før samtalene)? Det er jo ikkje ei kronologisk historie om eit liv eller eit forfattarskap for fem flate ører, heller ikkje saftige avsløringar, hjerteskjerande opplevingar og ville historier. Men jo, eg har konkludert med at det er ein biografi, for du blir såpass godt kjend med mennesket Vigdis Hjorth. Del for del.

Det er samtaler om alt mogleg innan litteratur, politikk og historie. Samtalene er ærlege og autentiske, sjølv om Schjerven Mollerin styrer retninga med jernhand. Her svarer ein på det ein blir spurt om, og seier ein A må ein seie B. Sjølv på papiret kan ein merke at her er to utruleg intelligente kvinner med god kjemi. Ein treng kanskje ikkje berre interessere seg for Hjorth for å ha glede av denne boka, ein bør ha ei viss interesse for politikk, historie og ikkje minst litteratur for å henge med. For her er mange kulturhistoriske referansar, sjølv om det overraskande nok ikkje gjer boka spesielt tung.

Ein lærer Vigdis å kjenne, del for del og hulter til bulter. Ho er absolutt ei skarp og klok dame som har bøttevis med sjølvinnsikt. Her er òg mange parallellar til Woody Allen og hans verk og humor, og mykje av Hjorths eigen humor. Og varme, då. Det er tullete godt skrive, og til saman vert dette ei ganske fantastisk bok.

Og til det alle lurer på: er overgrepshistoria til Bergljot sann?? Eg skal ikkje avsløre svaret, men om du les boka er det kanskje lettare å gjere seg opp ei meining. (Eg har no alltid hatt mi meining om sanninga i desse to «søsterbøkene», men den debatten får eg heller ta i eit eventuelt innlegg om Fri vilje.)

Forlag: Gyldendal Norsk Forlag
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Verda er ein skandale» av Agnes Ravatn

Boka er sponsa av Samlaget

Agnes Ravatn sitt forfattarskap famnar imponerande breidt! Romanar, essay, sjølvhjelpsbøker… Og for å ikkje snakke om kvaliteten. Til tross for den korte omtala mi av Fugletribunalet, er det nok ein av romanane som sit djupast igjen hos meg.

Denne boka er fulle av essay, eller «stasjonære reisebrev», om korleis opplevinga av å flytte langt ut på bygda etter ti år i Oslo. Det passer jo så greitt no, med barselpermisjon og alt. Sjølv om ideen er ganske idyllisk, er det ikkje alt som lev opp til forventingane. For sjølv om gardshuset er nyoppussa, so tek jo kommuna seg si tid med internettoppkoplinga. Og knekkebrøda blir jo aldri som dei skal! Mobildekninga er håplaus, og her er jo ingen å snakke med.

Vel, nesten. For nærmaste nabo (sånn omtrent) er forfattar Einar Økland. I alle essayene er her samtaler med Økland, om alt mellom himmel og jord. Eg har ikkje noko spesielt forhold til Økland og hans litteratur, men om noko kan gjere deg lysten på å lese verka hans, må det vere desse samtalene og skildringane av han.

Skildringane til Ravatn er skarpe, morosame og menneskelege. Det er snakk om berre nitti sider, men det er overraskande mykje ein kan få pressa inn på så lite plass, altså. Inkludert knekkebrødoppskrifta til Einar Økland.

Forlag: Samlaget
Utgivelsesår: 2017

Fleire bøker av Agnes Ravatn finn du HER.