Kultur

Sitat

«Heim» av Johan B. Mjønes

Leseeksemplar

Eg er heilt satt ut. Dette var ein verkeleg intens og rørande roman. Eg hadde så utruleg vondt på slutten, eg måtte lese ferdig, men eg ville ikkje at boka skulle ta slutt og eg hadde så utruleg vondt. Det var tårer i auga, og eg klarte ikkje anna enn å sjå for meg den snille onkelen min, lenka til en rullestol og med et djupt ønske om å ikkje vere til bry. Han har òg hender som har levd.

Jørgen Heim ligg på sjukeheimen og det er hans siste døgn. Timane vert telt ned ved hjelp av pleierane sin journal. Han er dement, full av smerte og lengsel. Han glir inn og ut av rommet på sjukeheimen og oppveksten sin på garden Heim. Minnene tek han tilbake til ein barndom som den yngste sonen, brått ein ungdom som odelsgut og eit liv som bonde. Det er vonde minner, gode minner. Han angrer på noko, er stolt av andre ting. Jørgen Heim har ikkje levd noko ekstraordinært liv, han er ikkje ein ekstraordinær mann – men han er eit godt menneske, inkludert alle sine feil og mangler. Og tida hans renn ut.

Det er ei hypnotisk og treffande historie. Perfekt om du likte Om dyr og syn, Begynnelser eller Stoner. (Kanskje vi kan kalle denne boka ein slags kombo av alle tre?) Måten teksten runder seg sjølv, gjentar seg utan å bli kjedeleg, gir litt meir kvar gong, skaper eit portrett av Jørgen, det er fantastisk godt. Den er rett og slett fantastisk god, og Jørgen Heim kjem til å leve med meg ei stund. Dette er noko av det beste innen norsk litteratur for året, og det er synd fleire ikkje har oppdaga denne perla. Dette burde jo vore både Brageprisnominasjon og Bokhandlerprisnominasjon. Og herregud, eg har tårer i auga medan eg skriv omtala mi. (Mjønes, slutt å bland deg opp i tårekanalene mine på denne måten. Men fortsett med å skrive bøker.)

Sitat

«The Silcence of the Girls» av Pat Barker

Leseeksemplar

Denne boka vart ei skikkeleg solid leseoppleving for meg. Boka vert kalla ei omskriving av Iliaden, og krigføringa i Grekenland. Eg kan jo nevne at eg har lest både Iliaden og Odysseen som pensum på UiO, men eg trur eg ville likt boka like godt om eg ikkje hadde kjennskap til gresk historie og mytologi (eller ei blanding, for dei to går jo gjerne hand i hand). Du kan fint tenke på handlinga fritt frå den kjende litteraturen.

Briseis er gift inn i kongefamilien, og lev ganske godt i antikkens Hellas. Livet er ikkje perfekt, men ho har ingen urealistiske standardar. Men no skal alt endre seg: den greske hæren står på døra. Odyssevs, Agamemnon, Akilles og alle deira soldater. Byen blir raskt overvunnen, og Briseis ser ektemann og brødre slakta av Akilles – mannen ho så blir gitt til som slave. Eller eit trofé, om du vil. Ho ser for seg eit forutsigbart liv som tener og sexslave, men uheldigvis for Briseis blir ting enno meir kompliserte når ho hamner midt i ei feide mellom Akilles og Agamemnon.

Gjennom Briseis og hennar medslavar får vi eit innblikk i korleis kvinner blei behandla under krigstid (og elles i historia). Kor maktesløse dei var, men samstundes kor enormt sterke dei måtte vere for å overleve. Det som gjer boka hakket bedre enn du kanskje kunne forventa, er at språket er skrive på ekstremt moderne engelsk. Teksten er full av «cheers», moderne banneord og eit ganske moderne syn på livet dei lev i krigsleiren.

Forlag: Hamish Hamilton
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Himmelfall» av Kari F. Brænne

Eg har gleda meg så intenst til å lese denne boka. Frå eg var lita har eg vore ganske besatt av skjebnen til Romanov-familien. Eg hadde mange ulike bøker om Anastasia, såg Disney-filmen og hadde ei lydbok med ein litt annen versjon. I tillegg har vi nokre russiske familievenner, og eg har rett og slett alltid vore fengsla av historia. I fjor sommar las eg ein roman av Gill Paul, I gode og onde dager, som baserte seg på ideen om at det ikkje var Anastasia som overlevde (som dessverre er avkrefta), men systera Tatjana. Himmelfall tek i grunn for seg samme historie, men Brænne forestiller oss at det var den tredje søstera, Maria, som overlevde. (Stakkars Olga, når skal den fjerde og siste systera få si bok?)

I 1918 vart den russiske tsarfamilien Romanov brutalt drept etter lang tids fangenskap. Landet var ramma av en dobbelrevolusjon og fyrste verdskrig, og tsaren klarte ikkje kontrollere riket eller undersåttane sine lenger. Heile familien døydde, unntatt Maria. (Her altså, på ekte døydde ho saman med dei andre.) Ho fekk hjelp til å rømme, og overlevde. No er ho 112 år gamal og bur i Barcelona. No fortel ho historia om oppveksten sin og revolusjonen til ein norsk forfatter som er på besøk, før det er for seint.

Vi veksler mellom den uvanlege oppveksten hennar, familieforhold, fangenskapet, revolusjonen og livet på rømmen. Det er ein skikkeleg god miks av knallharde fakta, myter og rykter og skire løgna. Rett og slett altopplsukande.

Dette er ein murstein på 712 sider, og det er ingenting eg liker bedre enn gode bøker som aldri tar slutt. FAN-TAS-TISK. Denne var så sjukt god, den kunne vore dobbelt så lang for min del. Det er sjeldan eg anbefaler bøker så heilhjarta, men eg har absolutt ingen kritikk til boka, berre eit ynskje om meir. Eg skulle gjerne hatt ei bok om tida etter revolusjonen og fram til ho flytta til Barcelona. Eg må vite kva som hendte. BRÆNNE, EG MÅ VITE!

Forlag: Aschehoug
Utgivelsesår: 2015

Sitat

«The Mermaid and Mrs. Hancock» av Imogen Hermes Gowar

Leseeksemplar

Denne boka er råkul. (Eg kjem med veldig mange begeistra omtaler for tida, men eg har rett og slett lest så mykje BRA i høst!) Og eg vil ikkje kalle det fantasy sjølv om det er ei havfrue med her, for i denne boka er det heilt usannsynleg og like eventyrleg for karakterane som det ville vore for oss. Dette er rett og slett ein historisk roman, satt til eit skittent og dramatisk London frå slutten av 1700-talet.

Vi er i 1785, og her følger vi to parallelle historier som ganske snart (og openbert) fletter seg saman. Det er historia om kjøpmannen Jonah Hancock, som får beskjed om at skipperen på vareskipet han eig har solgt skipet og alle varene hans, i bytte mot ei havfrue. Ei heilt ekte havfrue, som dessverre døde på tilbakeveien. Jonah er fortvila og sint, for han er ikkje noko sirkusmann, men ender opp med å stille ut dette groteske og ekle liket av ein havfruebaby. I sjølve London by møter vi kurtisanen (eit fint ord for prostituert) Angelica Neal. Ho er vakker, intelligent og altfor forut for si tid. No har ho mista forsørgeren sin, og må vende tilbake til halliken sin, og slik ender ho opp på ein fest der nevnte hallik har leigd inn ei havfrue for å vise fram – og slik møter ho òg Jonah Hancock.

Dette er ei skikkeleg god røverhistorie, med ein stor porsjon historie. Eg veit ikkje kva anna eg skal seie enn at om du er bittelitt nysgjerrig, så bør du prøve ut boka. Det er ikkje ei bok som vil passe for alle, men eg slukte den rått. Den er velskriven, med overdrevne karakterer, full av mørk humor og kynisme, og eit skikkeleg skråblikk tilbake på 17- og 1800-tallet og Londons overklasse. Det er ei utruleg sær bok, men eg anbefaler den heilhjarta.

Forlag: Harvill Secker
Utgivelsesår: 2018

Sitat

«Little Fires Everywhere» av Celeste Ng

Little Fires Everywhere er noko av det beste eg har lest på ei stund, spesielt innanfor romamnsjangeren. For på ein måte – og eg veit ikkje korleis eg skal få dette til å ikkje verke kjedeleg – så er boka ein heilt enkel roman, om ei handfull menneske i ein liten forstad i Ohio, USA. Det er to familiar, og deira samanfletning av historier, skjebner og utvikling. Det er ganske enkelt ein roman om ulike typar menneskelege forhold, ulike syn på livet og kva ein bør få ut av det, ulike idear om fridom.

Vi er på nittitalet, i ein oppkonstruert forstad i Ohio. I denne forstaden – no by – er alt planlagt ned til minste detalj, som kva farger ein kan male huset sitt i, og at utleieboliger skal forkles som enmannsboliger for å unngå stigmatisering av å leie versus å eie. Alt har regler, og familien Richardson følger desse til punkt og prikke. Unntatt den yngste dattera, Izzy, men henne snakker ein stort sett ikkje om. Dynamikken i familien vert imidlertid satt på prøve når fru Richardson leiger ut utleieboligen sin til aleinemora Mia og hennar dotter, Pearl. Mia er ein kunstnerisk type, med eit heilt anna syn på livet. Pearl vil ha eit normalt tenåringsliv, og blir god venn med borna i Richardson-familien. Unntatt Izzy – det er Mia Izzy knytter seg til.

Ng (uttalast for øvrig «ing») skriv så himla godt. Dette er fargerikt, brutalt og vakkert. Både unge og vaksne i boka verker truverdige og komplekse, og dei framstår som heilt ekte menneske. Historia er det det same med: dramatisk, underhaldande og spennande, men samstundes jordnær og sannsynleg. Eg kjenner at eg trur på eigentleg alt i boka, og eg vil gjerne ha ein oppfølger. (Og så skal eg definitivt skaffe meg Ng si første bok, Everything I never told you.)

Eg kan ikkje seie noko anna enn at du ver så snill må stole på meg og lese denne boka. Dette er veldig overkommelig engelsk, så eg vil oppmode dei fleste til å prøve seg!

Forlag: Abacus
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Hotellet» av Fiona Davis

Leseeksemplar

Eg las denne boka i sommerferien, og eg trengte verkeleg noko lettlest og deilig å drømme meg vekk i. (For hallo, ferie?!) Og det er ein skikkelig herlig feelgoodroman, basert på verkelegheita. For hotellet, Barbizon, er eit heilt ekte hotell, og skapte eit kulturelt skille for unge kvinner; no var det ein stad respektable unge kvinner kunne bu i New York medan dei fekk seg utdanning og karriere. (For gud forby at kvinner skal bu åleine, uten «anstand» eller «selskapsdame».) Okei, tilbake til boka:

På starten av 1950-tallet har Darby McLaughlin nettopp flytta inn i Barbizon Hotel for Women, «Dukkehuset» på folkemunne, og ho er for første gang åleine. Det er skummelt, vanskeleg og byr på fleire problem enn forventa. Ho passer ikkje inn saman med modellane og jentene som berre skal studere litt før dei gifter seg til (meir) penger. Darby blir venn med den puertorikanske stuepika Esme, og får oppleve ei heilt ny side av byen – og livet blir meir komplisert enn ho kunne forventa.

I 2002 bur Rose på Barbizon, som no er omgjort til leiligheter. Ho og sambuaren gjer det slutt, og med knust hjerte kaster journalisten i henne seg over denne saka om dei eldre kvinnene som har fått fortsette å bu i hotellet. Og Darby er den mest interessante av dei, men ho vil ikkje fortelle noko til Rose. Men det bryr ikkje Rose seg om, ho fortsetter å grave. Ho trur ho har oppdaga ei sjokkerande historie, og alt ho vil er å finne ut sanninga.

Som sagt, ein herleg feelgoodroman med drama, historiske detaljer og feminisme. Plottet er kjempebra, teksten er velskriven og det er lett å oppdage at ein har lest heile greia på ein gong. Den har nettopp kome i pocket, og bok to av forfatteren (frittståande) er allerede oversatt til norsk. Løp og kjøp!

Forlag: Panta
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Fiona Davis finn du HER.

Sitat

«Hun ba om det» av Louise O’Neill

Leseeksemplar

Okei, eg er faen så sint no. (Kva er infuriating på norsk?) Denne boka har frustrert meg til tårer. Eg blir litt kvalm av heile greia, mest fordi dette er realiteten for mange, mange jenter. (Og gutter.) LES.

Emma O’Donovan er eit ganske kjipt menneske. Ho er tvers igjennom ei bitch. Ho er kjip mot vennene sine (sånn faktisk kjip, typ seier ting ho veit vil såre dei), flørter med kjærastane deira og trur absolutt alle synes ho er dritdeilig. Det er ganske vanskeleg å like henne. Og når det kjem til stykket – når det skjer, når bildene vert spreidde, når ho berre er ei skamlaus hore – viser det seg at ikkje så mange faktisk liker henne heller. For kven bryr seg om «sluten, bitchen, hora» Emma O’Donovan? Ho ba jo om det.

Eg liker veldig godt at O’Neill gjer hovudpersonen så lite likandes i starten. At man misliker ho, men likevel føler en dyp sympati når det verste skjer. At man synes ho er ein usikker person, ein dårleg venn, et trist menneske, men likevel er på hennar side. (Som man burde.) Dypdykket inn i Emmas sinn er faen så vondt. Måten mora behandler henne både før og etter, korleis faren tek avstand til ho, det faktum er at broren – som absolutt ikkje har eit ansvar – er den einaste som tek det.

OG SLUTTEN. Eg skal ikkje avsløre noko, men eg gråt på slutten. Samfunnet vårt har eit enormt problem med korleis vi ser på kvinners seksualitet, og alle som meiner noko anna er ignorante. Eg vil påstå at denne boka er realistisk, i alt frå handlinga til skrivestilen. (Som alle gjentakelsene, eg vil tru det er slik det kjennest når du kun kan tenke på éin ting.) Fantastisk vond, truverdig og hjerteskjærende.

Forlag: Kagge
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Louise O’Neill finn du HER.

Sitat

«The Alice Network» av Kate Quinn

I det siste har eg (tilfeldigvis) lest mange romaner basert på sanne historier frå første halvdel av nittenhundretallet. (Og gudbedre kor mykje fantastisk og fælt som har hendt i «det store århundret»!) Og alle har faktisk vore veldig gode, men dette er utan tvil den beste. Det tok meg usedvanlig lang tid å komme gjennom den, for eg orka ikkje tanken på å skumlese ei einaste side. Når eg først sette meg ned med boka, forsvann eg inn i historia på eit par sekund og sleit med å stoppe.

Under første verdskrig vert den unge kvinna Eve rekruttert til spionasje for England, utplassert i Frankrike som ein del av (det høgst reelle) spionnettverket til Alice Dubois. Livet som spion er mykje mindre glamorøst enn ein skulle tru, og Eve, AKA Marguerite, må ofre mykje av seg sjølv for å smugle informasjon om tyskarane til sine overordna. Og ikkje alt som skjer i krigstid er mogleg å komme over.

Andre verdskrig er nyleg slutt, og nitten år gamle Charlotte leiter etter sitt franske søskenbarn som på mystisk vis forsvann under krigen. Det er liten hjelp å få i søket sitt, men Charlotte er ei jente som ikkje  bryr seg mykje om kva andre meiner og seier. Ho er sterk, intelligent og sta – alt ei ung kvinne ikkje burde vere på første halvdel av nittenhundretallet. Og desse egenskapene er det som fører ho ut på ei totalt kaotisk reise (eller jakt) gjennom Frankrike med eit endå meir kaotisk reisefølge.

Så, om det ikkje var openbert allereie, så anbefaler eg denne boka ekstremt høgt! Du bør vere ganske så OK i engelsk, elles trur eg det kan opplevast litt tungvint. (Men fortvil ikkje, den norske utgåva er her om ein månad!) Men for meg var boka i alle fall spenning og drama frå ende til annan, full av mørk humor, sterke kvinner og overlevelsestrang. Ei seriøst fantastisk historie, bygd på grusomme realiteter.

Forlag: William Morrow
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«The Bookshop» av Penelope Fitzgerald

Denne var visst kortlista for Man Booker, og det er jo stort sett et kvalitetsteikn. (Ho var visst ganske berømt òg.) Eg må innrømme eg ikkje heilt såg det kvalitetsteiknet før boka var slutt og eg satt og reflekterte litt. Medan eg las den var det eit ork, så himla rotete, og eg sleit meg gjennom dei knappe 160 sidene.

I 1959 bestemmer Florence Green seg for å opne ein bokhandel i den vesle kystbyen ho bur i. Ho har kjøpt «the old house» og skal flytte inn i overetasjen og ha bokhandel i andre etasje. Problema står vel ganske enkelt i kø: den rike dama i by’n som «alltid» har snakka om å ha eit kunstgalleri der, fiskehandleren som heller vil ho skal kjøpe hans lokale, bankmannen som ikkje vil gi henne lån, folk som generelt skal legge seg opp i alt. Men Florence kunne ikkje brydd seg mindre, ho starter ein bokhandel og den blir faktisk ein suksess. I alle fall for ei stund.

Her er liksom veldig lite dialog (eller forklaring av den som er der), som om du er forventa å kjenne alle personane frå før. Eg synes i alle fall det var veldig vanskeleg å skilje dei i frå kvarandre og finne ut kva dei faktisk meinte eller syntes. Alle snakka så tvetydig og spydig og med henvisninga til ting eg absolutt ikkje hadde fått med meg (om det i det heile tatt var i boka …).

Den siste sida var vel den beste, for den oppsummerte ganske enkelt: folka i landsbyen ville ikkje ha ein bokhandel der. Og det er skikkeleg deprimerande sånn sett, spesielt for ein person som alltid har drøymd om å opne sin eigen, vesle bokhandel.

Forlag: Flamingo
Utgivelsesår: 2002 (1978)

Sitat

«Tante Ulrikkes vei» av Zeshan Shakar

Leseeksemplar

Tante Ulrikkes vei er ei fantastisk god bok! Eg veit ikkje om eg kan seie så mykje som ikkje allereie er sagt. Den har allereie vunne prisar, fått fantastiske kritikkar og solgt i bøtter og spann. (Med god grunn.)

Om du ikkje allereie har fått med deg handlinga i boka, så er den like enkel som den er kompleks: to unge gutar frå Stovner, med innvandrerforeldre, som i eit forskningsprosjekt skildrer kvardagen sin. På den eine sida har vi breva til Mo (Mohammed), som verkeleg er det norske idealet på kva ein integrert person skal vere; han er skuleflink, lovlydig og snakker perfekt norsk. På den andre finn vi Jamal og hans innlesinger, ein heilt annan type; slang, banning, han dropper ut av skulen og røyker mykje hasj – generelt ein vandrande stereotypi.

Men du treng ikkje fokusere berre på bakgrunnen til desse ungdommane som vi følgjer gjennom fem-seks år. Boka hadde vore like god om dei var etnisk norske, for problema dei møter i kvardagen er like eksisterande for alle. Og så har dei sine eigne, meir spesifikke problem – men det har vi jo alle. Karakterane er utruleg autentiske, og det riv i hjartet mang ein gang i løpet av lesinga.

For å oppsummere: romanen er fantastisk god. Og eg trur eg må avslutte her, for vi diskuterte denne i lesesirkelen min på mandag, og eg har så mange refleksjoner rundt boka at eg kunne skrive eksamenen min om den. (Og den er faktisk blitt pensum ved eit studie eller to på UiO.)

Forlag: Gyldendal Norsk Forlag
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Snakk til meg» av Vigdis Hjorth

Eg har verkeleg fått sansen for Vigdis Hjorth! Etter at eg las Arv og miljø, kasta eg meg over boka til Kaja Schjerven Mollerin, Vigdis, del for del. (Og eg skal lese Fri vilje etter kvart, altså. Og essaybokpa som nettopp har kome ut!)

Romanen handler om middelaldrende Ingeborg, som opplever at ho har ei frihet i livet: ingen mann, og sonen er flytta ut. Ho reiser til Cuba på ferie nokre veker, og der møter ho cubaneren Enrique. Ho er ikkje sikker på om ho elsker han, men ho vil ikkje gi slepp på denne beruselsen av å ha ei slik spennande affære, og setter i gang den enorme prosessen med å få Enrique inn i landet.

Snakk til meg er både historia om Ingeborgs reiser til Cuba og forholdet til Enrique, men mest av alt er det skildringa av det desperate forholdet ho har (eller ikkje har) til sonen. Boka er skriven som brev utan til og frå, men tydeleg frå mor til son. Ho reflekterer over saknet etter at han flytta ut, korleis ho burde sakne han, korleis han burde sakne henne, og kva er dette «burde»?

Ho skriv så heseblesande og naturleg, og eg føler at eg allereie er blitt fortruleg med korleis ho skriv. Det er tydelig at ho bruker mykje av seg sjølv. Uttrykket «dikte opp for å gjere seg interessant» dukker for eksempel opp i begge bøkene, og temaet usikre forhold mellom foreldre og barn.

Boka var utruleg interessant lesing! Eller høyring. Cathrin Grams innlesing (på Storytel) er absolutt å anbefale!

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: 2010

Fleire bøker av Vigdis Hjorth finn du HER.

Sitat

«Kvelande kjærleik» av Elena Ferrante

Leseeksemplar

Kvelande kjærleik er den første romanen til Elena Ferrante, og den tynnaste og kanskje den ikkje-beste? Den er bra (som alt anna), men eg synest både Svikne dagar, Den dunkle dottera og Napoli-kvartetten er mykje betre. Og det er jo eigentleg ein god ting, at forfatterskapet berre blir betre og betre!

Tema i boka er som vanleg forhold mellom kvinner, og eit mor-datter-forhold faller jo absolutt innanfor den kategorien. Denne boka handler meir spesifikt om forholdet mellom Delia og mora hennar, og Delia si oppleving av barndommen sin. Forholdet til mora er ganske skada; Delia misliker ho eigentleg. Ho vil ikkje ha henne nær seg, ho er ganske frastøtt av henne. Og så drukner mora, berre i ført nytt, sexy undertøy. Delia oppdager at mora har hatt kontakt med ein mann frå fortida hennar, og blir dratt rett tilbake til barndommen og bruddet mellom foreldra. Ho må grave litt i minnene sine og dei nyare hendingane, og det er eit ganske hardt slag å sjå på ein forelder og oppdage at vedkommande berre er eit menneske.

Eg treng vel ikkje seie noko om språket? Om du ikkje har fått meg deg korleis Ferrante skriver enno, så veit eg ikkje kva eg skal gjere. Kort sagt: rått, flott og ærleg. Brutalt. Munnleg. Det flyt, enkelt og greitt.

Og eg treng vel i alle fall ikkje seie at eg anbefaler den?! Herregud, det er Ferrante. Les, for faen! (Om du liker Ferrante, for det er jo ein elsk/hat-situasjon. I alle fall om du ikkje liker nynorsk. Noko du burde.)

Forlag: Samlaget
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Elena Ferrante finn du HER.

Sitat

«Mann, tiger» av Eka Kurniawan

Leseeksemplar

Skjønnhet er et sår er et jækla mesterverk, så eg var veldig spent på denne. Den er mykje tynnare, og ganske annleis – men samstundes veldig lik. Skrivestilen (eller oversettelsen frå engelsk) er kliss lik, og eg trur eg kunne gjetta meg til kven forfattaren var sjølv om eg ikkje hadde visst det. Det er noko leikent, eventyrlig og direkte i språket. Kurniawan er ikkje redd for korkje forskjønningar eller råskap i teksten sin.

Mann, tiger starter med eit mord. Det er likevel langt i frå ein krimroman. Anwar er blitt drept av Margio. Men kvifor skulle den unge og litt sjenerte guten drepe den mykje eldre mannen? Det gir ikkje meining for nokon i den vesle landsbygda. Men for leseren vil det snart gi meining, for Kurniawan ruller opp ei historie som starter med Margios foreldres ungdomstid. Her er kjærleikslause ekteskap, vonde oppvekster, klasseskilnader og utroskap. Det er liksom indonesisk folklore, og handler om ein mann som trur han har ein tiger i/med seg.

Det vert ganske dramatisk til tider, og morsomt, og småtrist og ulidelig vondt. Det er noko med språket til den indonesiske forfatteren som berre skaper eit nytt univers (eller opnar eit ukjent eitt for oss stive vestingar) og krever den heile og fulle merksemda til lesaren. Og like sterkt som eg anbefalte Skjønnhet er et sår, kan eg anbefale denne.

Forlag: Pax
Utgivelsesår: 2018

Fleire bøker av Eka Kurniawan finn du HER.

Sitat

«Optikeren på Lampedusa» av Emma Jane Kirby

Leseeksemplar

Optikeren på Lampedusa er ein dokumentar om ei båtlass med flyktningar som forliste utanfor øya Lampedusa i 2013. Optikeren på øya og ein gjeng av vennane hans var tilfeldigvis ute med båten sin, og klarte å redde 47 av dei. (Å hjelpe ulovlige immigranter er … vel, ulovleg i Italia.) Denne boka handler om tida før hendinga, sjølve hendinga og korleis optikeren og dei andre takler dette i ettertid.

Ein vanleg vennegjeng, som oppdager at det plutselig stimler av folk rundt båten deira. Menneske som skrik etter hjelp, skrik for å redde livet sitt. Som klorer etter henda deira, trygler om å bli dratt ombord. Blikka deira, fulle av skam, redsle og verdiløyse. Og ikkje minst den grusomme kjensla til optikeren og dei andre når dei forstår at dei ikkje kan redde alle, og må velje kven som får leve og kven som må døy.

Boka er skriven meir som ein roman enn ein dokumentar, og eg gløymer innimellom at det er sakprosa og ikkje fiksjon. Det er eit par veldig sterke scener inni her, men det kan òg bli litt trått. Boka er ganske så rørande, men den lever ikkje opp til potensialet sitt. Litt for treig for ein roman, for lite fakta for ein dokumentar. Den har vunne mange priser og slikt, og eg forstår jo det; det er jo ein kjempevekker for alle som ignorerer flyktningkrisa. Men ja, nei, kanskje Emma Kirby ikkje var den rette til å skrive boka?

Forlag: Press
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Midnattsrosen», «Den italienske jenta» og «Engletreet» av Lucinda Riley

I Midnattsrosen tek Lucinda Riley oss med til India, til svære gods i England og filmbransjen. Så langt som eg i skrivande stund er komen i forfatterskapet til Riley, er dette den beste boka hennar, by far. Historia er ganske truverdig, med mange overraskingar undervegs – faktiske overraskingar.

Rebecca Bradley, den kjende amerikanske filmstjerna, er for tida på eit ganske slitent og gamalt gods i England for å spele inn ein film. Det går ikkje lang tid før inderen Ari Malik dukker opp for å finne ut kva som hendte med grandonkelen hans. For omkring åtti år sidan var oldemora hans, Anahita, sterkt knytta til godset og eigaren av det. Ho fekk eit barn, men har alltid nekta å tru at barnet døydde. Etter Anahitas død, har Ari bestemt seg for å oppfylle hennar siste ynskje, at Ari skulle finne ut kva som skjedde med son hennar.

Boka er full av oppveksten til Anahita i India og seinare England, omveltingane samfunnet opplevde rundt fyrste verdskrig, kulturkræsj, rasisme, kontrastar, drama og forbudt kjærleik. Den er faktisk ikkje så verst, spesielt på lydbok.

I skrivande stund har eg lest 1-3 av De syv søstre, Midnattsrosen og Engletreet av Riley frå før. (Desse innlegga er slengt sammen etter utgivelsesdato.) Og eg har faktisk likt alle dei fem overraskande godt, men Den italienske jenta er det største klisset eg har vore borti. Herregud, det var ei skikkeleg smørje.

Rosanna er elleve år då ho møter Roberto Rossini for første gong. I dagboka si sver ho på at ho skal gifte seg med den snart-berømte operasangeren. Etter ei anbefaling frå Roberto, byrjar ho med sangtimar, og etter mange år med hardt arbeid ender ho opp i Milano, på La Scala. Og der er Roberto. Resten av boka er fylt av familiedrama, sorg, opprør, røyndommar og ikkje minst kjærleiksforviklingar. Og det er skikkeleg overdrevent, dramatisk, uoriginal og tja, lite truverdig. Dette er for ordens skyld ei bok Riley skreiv då ho var yngre, under pikenamnet sitt, Edmonds. Så konklusjonen er at ho har definitivt blitt ein betre skribent med åra.
Eg har faktisk høyrt denne på lydbok (for den krever null hjernekapasitet å følge med på), og innspillinga var skikkeleg dårleg. Det var noko med stemma til innlesaren som minte meg om ein åtte år gamal gut, og så var det ein slags talefeil som frustrerte meg grenselaust.

Engletreet har eg faktisk òg hørt på lydbok, heile tjue timar. Det er sånt som gjer meg nervøs, tanken på å skulle fokusere og hugse nesten eitt døgn med berre lyd. Men det gjekk overraskande greitt! Historia hadde så få karakterer og få store hendingar, at det gjekk ganske fint å følgje med likevel!

Dette er ei familiefortellings, som starter i «feil ende»: Greta Marchmont skal feire si første jul på familiegodset på mange år. Ho var i ei bilulykke for mange år sidan, og då ho vakna opp etter eit langt koma, hugsa ho ingenting av fortida si. Men denne jula, når ho er ute og spaserer og finn grava til sin treårige son, kjem enkelte minner tilbake, og David, vennen hennar som har passa på henne i alle desse åra, hjelper henne å fylle inn hulla.

Vi blir fortalt ei storarta historie om ein uvanleg familie, som likevel har sine ordinære problem, frå krigen slutter til åttitallet: kjærester som svikter, utenomekteskapelig graviditet, uuttalt kjærleik, pliktkjensle og skuffelse, psykiske problem og rampelyset.

Det er verkeleg ei god bok, og eg storkoste meg med den. Den er litt annleis enn dei andre bøkene hennar, synest eg. Går det an å seie at ei Lucinda Riley-bok minner meir om Kate Morton enn Lucinda Riley??

Forlag: Cappelen Damm
Utgivelsesår: Midnattsrosen (2014), Den italienske jenta (2015), Engletreet (2015)

Fleire bøker av Lucinda Riley finn du HER.

Sitat

«The Sun is Also a Star» av Nicola Yoon

Igjen har eg forelska meg i ein fantastisk fin ungdomsroman av Nicola Yoon. Presset for å følge opp ein så fantastisk roman som Verda er ein boble (Everything, everything) må ha vore stort, men Yoon meir enn leverer. Den er endå betre.

Daniel er oppvaksen med koreanske foreldre i USA, og har eit voldsomt press på seg for å vere perfekt, smart og flink. Han skal inn til New York på eit intervju med ein tidlegare Yale-student, som mora håper vil anbefale han til inntakskontoret. Og der møter han Natasha.

Natasha er ein ulovleg immigrant frå Jamaica, men føler seg eitt hundre prosent amerikansk. Familien hennar skal deporterast i kveld, og ho reiser inn til New York for å møte ein advokat – i tilfelle ho kan fikse deportering. Og der møter ho Daniel.

Dette er ein skikkelig, skikkelig fin kjærleiksroman for ungdom, fylt til randen med kulturell historie, vennskap, krysspress, ringvirkninger og skjebne. Yoon har nokon verkeleg fine innspel innimellom, med parallellhistorier, innblikk, framtidige og tidlegare historier og små faktabitar. Ei slukebok uten like. Eg vil gjerne sei at Yoon er ein ny John Green, men Nicola Yoon er nettopp Nicola Yoon. Og tru meg, ho vil bli like stor innen YA fiction.

Utgivelsesår: 2017
Forlag: Corgi

Fleire bøker av Nicola Yoon finn du HER.

Sitat

«Gather the Daughters» av Jennie Melamed

Ikkje les denne om du er ei sart sjel. Det er ikkje ei ungdomsbok. Det er ein sterk, altfor truverdig og skremmande dystopi.

Kva viss du har vokst opp på ei lita øy, og du heile livet har blitt fortalt at de er dei einaste igjen i verda. I det som pleide vere USA er det no berre øydeland: alt er brent opp av flammer frå dommedag og kunne sjuke og funksjonshemma mennesker er att. De er dei einaste igjen.

Nokre jenter gler seg til dei får mensen så dei kan bli gifte. Dei aller fleste gruer seg. Janey er den som gruer seg mest; faktisk så mykje at ho har sulta seg i årevis for å unngå å bli fruktbar. Ho er dermed mykje eldre enn dei andre jentene, og har fått ein rar og mislikt posisjon i samfunnet. Ho er vaksen, men ikkje vaksen. Amanda er ei av dei som har sin «summer og fruition» no (fruktbarhetssommer?), og vert raskt gift og gravid. Men når Amanda får greie på eit par ting og begynner å stille spørsmål ved det religiøse samfunnet, ender ho opp død. Og verre enn det – Janey ser korleis ho døyr. Og det er her alt eksploderer, for Janey har fått nok av det undertrykkande samfunnet ho lev i, og ho trur ikkje på alt dei er blitt fortalt om forfedrene sine. Ho starter eit opprør, som ender brutalt.

Som eksempel på kor fucka desse religiøse gærningane er: det er heilt normalt – faktisk forventa og påkrevd – at fedre skal forgripe seg på døtrene sine frå dei er småbarn, så dei skal vere førebudd på ekteskapet som kjem rett etter første sommer med mensen. Vanligvis i tolv-trettenårsalderen. Og ja, menna er ofte ti år eldre. Og når dei har blitt vekkgifta, flytter dei stort sett inn i huset til eit av foreldrapara, og dei må berre fint ta gift og ofre livet for den yngre generasjonen. KVA I SVARTE FAEN.

Dette er ei historie om å stå opp for seg sjølv og alle andre, tørre å stille dei kritiske spørsmåla og viktigheten av å gjere offer. Viktigheten av vennskap, fellesskap og tillit. Og litt om svakhetene vi alle har, og kva svakheter vi ikkje burde akseptere under nokon omstende.

Boka er knallbra. Midt i blinken for fans av The Handmaid’s Tale og The Power. Men igjen, boka har sterke scener: eg tek ikkje noko ansvar for mareritt.

Forlag: Tinder Press
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«A Separation» av Katie Kitamura

Leseeksemplar

Denne boka var ein ganske underlig leseopplevelse. Stort sett ein god ein, men det var noko som skurra. Språket var litt rart. Det var morsomt, men kanskje litt for bokleg? Som om forfatter eller hovudperson i boka er klar over at det er ei bok, og forteller-forteller historia. Om det gir meining. Eg er litt usikker. Det er verkeleg gripande og du blir engasjert, men likevel er det ein eller annan gnist som mangler, og det kjennest ofte litt påtatt ut heile greia.

Men handlinga er ganske så original og kul! Ei ung kone reiser til Hellas for å leite etter mannen sin som er på researchtur, fordi svigermora presser henne etter å ikkje ha høyrd frå sonen på ei stund. Kona reiser motvillig ned, for ho er sånn eigentleg ikkje kona hans lenger. Dei er separerte, men dei har ikkje fortalt det til nokon enno. Ho har faktisk fått seg ny sambuar allereie. Når ektemannen viser seg å ha hatt eit forhold til ei jente på hotellet dei begge bur på, og at han er forsvunnen uten spor, starter eit merkeleg skodespel der ho må vere den forsmådde kona, den bekymra kona og den kjærlege kona.

Som sagt, kult. Eg veit ikkje heilt om eg trur på dialogane og alt som skjer undervegs, men så er jo heile greia litt absurd. Det tok lang tid frå eg plukka opp boka i starten av oktober til eg las den ferdig no i januar, men eg synest det var litt vanskeleg å kome i gang skikkeleg. Siste halvdel gikk raskt unna, så interessant er den jo!

OBS! Legg merke til at det er eit sitat av Knausgård på omslaget. Det er jo litt kjekt, då. Heia Noreg, liksom.

Forlag: The Clerkenwell Press
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Den forbudte elven» av Chigozie Obioma

Éin kommentar

Boka er sponsa av Font forlag

Alle har vel fått med seg denne boka og kjempekritikkane den har fått? Det er den norske omsetjinga av The Fishermen, skriven av nigerianske Chigozie Obioma, og ei veldig god omsetjing, for den saks skuld. Eg trur denne boka kom ganske overraskande på dei aller fleste, for den er verkeleg ei skjult perle. (Eller, ikkje så skjult no lenger, då.)

På nittitalet i Nigeria opplever tiårige Benjamin og dei tre eldre brødrene hans, Ikenna, Boja og Obembe, ein ny slags fridom: faren må flytte vekk på grunn av jobb, og mora er for opptatt med dei to yngste barna til å passe på. Dei dreg for å fiske i ei «forbudt elv», og møter på den lokale galningen, som spår at Ikenna skal bli drept av ein av brødrene sine. Ikenna får panikk, og trekk seg unna familien. Familien går heilt i oppløysing, og tragedie etter tragedie inntreff.

Dette er ei rørande, lågmælt og til tider brutal familieforteljing. Ære og skam speler ei stor rolle i denne kulturen, og det er nesten vanskeleg å setje seg inn i kor stor den rolla er. Og ikkje minst overtrua! Språket Obioma bruker til å skildre denne nære forteljinga, er avslappa og lettlest, og ikkje minst truverdig. Kjenslene kjem tydeleg fram, utan å vere dramatisk og overemosjonelt (noko som er imponerande med tanke på handlinga i boka). Det er ei verkeleg flott og overraskande bok, som passer for absolutt alle. Gavetips til absolutt kven som helst!

Forlag: Font
Utgivelsesår: 2017

Sitat

«Skjønnhet er et sår» av Eka Kurniawan

Éin kommentar

Boka er sponsa av Pax forlag

Denne romanen har tatt meg med storm! Herregud, for ein lesefest dette skulle vise seg å bli. Etter berre femten sider skjønte eg at denne ville dytte seg oppover og sikre seg ein plass på topp 10-lista mi over gode bøker. Dette er verkeleg ein unik og spinnvill roman, og den tvinger meg til å bruke opp nesten alle dei gode vendingane mine på ein gong. Ikkje la deg lure av omslaget (som kanskje er verdens finaste??), for dette er ikkje ein typisk historisk dameroman.

Eg bruker jo vanlegvis ikkje sitere anna enn frå diktsamlinger i omtalene mine, men her må eg faktisk gjere to unntak. Eitt for å vise den klare og tydelege samfunnskritikken, og eitt for å vise den hysteriske, mørke og drøye humoren i boka.

Det fins ingen verre forbannelse enn å føde ei pen jente i en verden full av menn som oppfører seg like avskyelig som kåte bikkjer.

Det er ein fabel-aktig (og fabelaktig!) roman, du må liksom berre akseptere alt som skjer, sjølv det som er heilt fysisk umogleg. Alt kan sjåast på som metaforer, myter, og som sagt er ikkje samfunnskritikken lagt skjul på.

Boka starter med at ei vakker prostituert, Dewi Ayu, står opp frå grava etter å ha vore død i drøyt tjue år. Men det er ikkje poenget med boka, eller historia. Sjølve boka er knytt saman meir som anekdoter som blander seg saman, med historier frå livet til Dewi Ayu, menneska rundt henne, døtrene som kjem, menna som forelsker i henne og døtrene. Bakteppet er Indonesia under andre verdskrig, japansk okkupasjon, og så – pang! – fredstid for fyrste gong på evigheter i landet. Her er store politiske omveltningar, men hovudsakleg er det dei små hendingane i «vanlege folk» (om nokon i denne romanen kan kallast det) sine liv som er skildra.

For tjueen år siden hadde hun dødd tolv dager etter å ha født ei heslig lita jente, så heslig at jordmora som hjalp henne, ikke kunne være helt sikker på at det virkelig var et spedbarn, og trodde kanskje det kunne være en klump med dritt, ettersom hullet hvor en unge kommer ut, og hullet hvor dritt kommer ut, bare er to centimeter fra hverandre.

Og slik går det altså slag i slag! Sprelsk som fanden, og ikkje redd for å vere direkte. Det er burlesk i bokform, og eg absolutt elsker det. Skråblikket Kurniawan setter på menneske, samfunn, og ikkje minst kvinner i ein mannsdominert verden, er praktfullt. Akkurat som språket. (Boka er forresten ikkje omsett direkte frå indonesisk, men frå den engelske utgåva, Beauty is a wound, og etter å ha lest litt i den, kan eg seie at Hedda Vormeland sitt språk er hakket morsommare enn den engelske versjonen.) Men ja, dette er ei spektakulær bok!! Eg trur absolutt alle med bittelitt humor i kroppen vil kunne storkose seg med denne herlige boka.

Forlag: Pax
Utgivelsesår: 2016

Fleire bøker av Eka Kurniawan finn du HER.